Trong quá trình phát triển công nghệ blockchain, Gavin Wood đã để lại dấu ấn rất sâu đậm, với vai trò là người sáng lập Polkadot, người đồng sáng lập Ethereum và người đưa ra khái niệm Web3, Gavin Wood không thể không được coi là một biểu tượng của lĩnh vực blockchain. Đến năm 2025, là một năm quan trọng của sự chuyển đổi quan trọng của Polkadot, Gavin Wood đã bắt đầu chuyến lưu diễn châu Á với thành tựu công nghệ mới nhất của mình - JAM (Join-Accumulate Machine). Tại sự kiện tại Hàng Châu, PANews đã có cuộc phỏng vấn riêng độc quyền với người đứng đầu ngành công nghiệp Web3 này, sâu hơn vào sự đổi mới công nghệ của Polkadot, sự phát triển sinh thái và quan điểm độc đáo của ông về tương lai Web3.
Sự nghiệp của Gavin Wood đầy màu sắc huyền thoại. Từ tiến sĩ khoa học máy tính tại Đại học York ở Anh đến nhà phát triển cốt lõi của Ethereum, rồi đến việc thành lập Polkadot và thúc đẩy nó trở thành lãnh đạo của hệ sinh thái đa chuỗi, mỗi bước của anh ấy đều ảnh hưởng sâu sắc đến quỹ đạo phát triển của ngành công nghiệp blockchain. Tuy nhiên, Gavin Wood không chỉ là một kỹ sư công nghệ, anh còn là một DJ yêu thích âm nhạc. Trong cuộc phỏng vấn, anh thú nhận rằng mặc dù tâm trí hiện tại của anh gần như toàn bộ tập trung vào việc phát triển JAM, nhưng anh vẫn hy vọng có thể tái nhận vai trò DJ, tìm thấy sự cân bằng và cảm hứng trong âm nhạc. Sự yêu thích song song này đối với công nghệ và nghệ thuật cũng làm cho Gavin Wood trở nên đặc biệt trong lĩnh vực blockchain.
Trong cuộc phỏng vấn, Gavin Wood đã trình bày chi tiết một số đột phá kỹ thuật do Polkadot thực hiện trong năm, bao gồm tối ưu hóa hỗ trợ không đồng bộ, chu kỳ phát hành SDK mới và sự gia tăng đáng kể trong việc phi tập trung của trình xác thực. Đặc biệt, ông đề cập rằng điểm chuẩn hiệu suất "Khai thác thư rác" của hệ sinh thái Polkadot chứng tỏ sự dẫn đầu về khả năng mở rộng. Ngoài ra, Web3 Foundation đã đầu tư 10 triệu quỹ DOT để phát triển hệ sinh thái JAM, nhằm trau dồi các đội ngũ phát triển JAM trên toàn thế giới và thúc đẩy việc triển khai nền tảng điện toán mang tính cách mạng này.
Sự ra mắt của JAM đánh dấu sự chuyển biến của Polkadot từ một mạng lưới đa chuỗi sang một "máy tính toàn cầu". Gavin Wood nhấn mạnh rằng, JAM không chỉ là một hệ thống hợp đồng thông minh, mà còn là một nền tảng tính toán rất linh hoạt, có thể chạy phần mềm thông thường và thực hiện khả năng tính toán quy mô lớn. Bước đột phá công nghệ này đã nâng cao khái niệm về blockchain từ "sổ cái phân tán" lên một tầm cao mới, mở ra vô số tiềm năng cho ứng dụng phi tâm trung trong tương lai.
Khi nói về tương lai của Web3, Gavin Wood cho biết, việc thực hiện internet chủ quyền thực sự vẫn là một quá trình dài, nhưng anh ta rất tin tưởng vào vai trò của Polkadot trong quá trình này. Ngoài ra, Gavin Wood cũng chia sẻ quan điểm của mình về tương lai của ngành công nghiệp mã hóa. Anh cho rằng, mặc dù có một số hành vi đầu cơ ngắn hạn trong ngành, nhưng các dự án thực sự tập trung giải quyết các vấn đề kỹ thuật sẽ cuối cùng nổi bật. Anh khuyến khích người mới và doanh nhân giữ tinh thần tò mò, dám thử nghiệm, và hiểu sâu về ý đồ thiết kế và tình huống ứng dụng của công nghệ blockchain.
Dưới đây là sắp xếp văn bản của cuộc phỏng vấn:
Key achievements and current ecosystem
**PANews: Các thành tựu quan trọng của Polkadot trong năm nay là gì? Những tiến triển nào vượt quá dự kiến, và những điều nào lại không đạt được sự hài lòng mong đợi?
Gavin Wood：Năm 2024 thực sự là một điểm quay, từ nghiên cứu tiên tiến sang tối ưu hóa sản phẩm và nâng cao tính ổn định. Có hai cải tiến chính liên quan đến: một là tối ưu hóa tốc độ, chẳng hạn như Backing không đồng bộ (Asynchronous Backing); hai là tối ưu hóa tính ổn định phát triển, chẳng hạn như việc sử dụng chu kỳ phát hành SDK mới, mỗi ba tháng phát hành một phiên bản hỗ trợ dài hạn (LTS) và thực hiện bảo trì định kỳ mỗi hai năm.
Vào cuối năm 2024, chúng tôi đã thành công trong việc trưng bày hiệu suất "Spam Mining" của hệ sinh thái Polkadot, bài kiểm tra hiệu suất này đã chứng minh dự án này vượt trội về khả năng mở rộng so với các dự án blockchain khác.
Ngoài ra, mức độ phi tập trung của các nút xác minh cũng đã được nâng cao đáng kể, mặc dù điều này phụ thuộc nhiều hơn vào sự hướng dẫn của khung công nghệ chứ không phải là bắt buộc.
Đối với những phần phát triển không đạt được sự hài lòng, hiện tại không có điểm đáng chú ý đặc biệt. Mọi tối ưu hóa của chúng tôi đều được tiến hành theo kế hoạch và đạt được kết quả như mong đợi.
**PANews: Quỹ Web3 đã đầu tư 10 triệu DOT vào JAM (Join-Accumulate Machine) để phát triển hệ sinh thái. Làm thế nào để phân phối nguồn lực này? Liệu có lĩnh vực cụ thể nào (như DeFi hoặc trò chơi) sẽ được ưu tiên hỗ trợ không?
Gavin Wood：Mục tiêu của 10 triệu DOT là khuyến khích JAM thực hiện, chứ không phải là phát triển hệ sinh thái rộng lớn hơn. Chúng tôi hy vọng rằng thông qua quỹ này, chúng tôi sẽ xây dựng một nhóm phát triển JAM phi tập trung, khiến cho việc phát triển JAM không chỉ dựa vào Quỹ Web3 và Parity nữa mà mở rộng ra toàn cầu.
Mục tiêu của chúng tôi là phát triển hàng chục nhóm phát triển JAM, xây dựng hàng trăm chuyên gia JAM, giúp họ không chỉ có thể phát triển các triển khai JAM, mà còn có thể xây dựng dịch vụ dựa trên những triển khai này. Đây là một giao thức phức tạp, sự phức tạp của các giao thức blockchain hiện đại đang tăng lên, do đó cần những tài năng hiểu sâu về giao thức này để thúc đẩy việc triển khai các ứng dụng sáng tạo. Vì vậy, trọng tâm của khoản vốn này không phải là hỗ trợ cho lĩnh vực DeFi hoặc trò chơi cụ thể, mà là tập trung vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng công nghệ mạnh mẽ và dự trữ nhân tài chuyên nghiệp.
Quyết định phân bổ vốn sẽ dựa trên hệ thống cột mốc, với tổng cộng 5 cột mốc quan trọng. Trong đó, cột mốc cuối cùng rất quan trọng, cần thông qua kiểm toán an ninh bên ngoài độc lập, đảm bảo mã nguồn triển khai đáp ứng điều kiện trong môi trường thực tế của blockchain.
Công nghệ đổi mới và kế hoạch tương lai
**PANews: Kế hoạch "Proof-of-Personhood" mà bạn đề xuất sẽ được triển khai vào năm 2025, nhằm mục đích giải quyết thách thức xác thực danh tính trong thời đại AI sinh sáng bằng cách sử dụng ZK. Cơ chế này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến toàn bộ ngành công nghiệp?
Gavin Wood：Đầu tiên, điều quan trọng cần phải làm rõ là hệ thống này nhằm giải quyết vấn đề "cá nhân hóa" (Individuality) chứ không phải là vấn đề "nhận dạng" (Identity). Khi cuộc sống của chúng ta ngày càng chuyển sang môi trường trực tuyến, thế giới số đang đối mặt với một thách thức cơ bản: làm thế nào để đảm bảo đối tác mà chúng ta tương tác thực sự là một cá nhân con người thật sự.
Độ phức tạp của vấn đề này nằm ở chỗ: con người là sinh vật sống, không phải là thực thể số. Chúng ta tương tác với thế giới số thông qua điện thoại, máy tính và các thiết bị khác, nhưng thực tế là phần mềm đang truyền thông, chứ không phải là con người chính mình. Tình huống này trở nên nghiêm trọng hơn trong bối cảnh phát triển nhanh chóng của công nghệ AI sinh sẽ. Hệ thống AI hiện tại có thể tương tác như con người, có thể nói chuyện, viết văn, hiểu văn bản, thậm chí sáng tác hình ảnh và âm nhạc, hiểu nội dung hình ảnh. Sự tiến bộ công nghệ này kết hợp với sự phát triển sâu rộng của xã hội số hóa, đã mang lại những thách thức chưa từng có.
So với thời kỳ trước năm 1900, khi đó, người ta khó bị máy móc bắt chước hoặc giả mạo vì hệ thống số chưa tồn tại. Nhưng bây giờ, chúng ta dễ bị lừa, xem hệ thống tự động như là con người thật. Đó chính là vấn đề cốt lõi mà cơ chế xác minh danh tính cá nhân cần giải quyết.
Công nghệ này nhằm mục đích cân bằng lại sự tương tác giữa con người và máy tính trong thế giới kỹ thuật số. Mặc dù vấn đề này có mức độ biểu hiện khác nhau trong các xã hội khác nhau, nhưng cuối cùng nó sẽ trở thành một thách thức toàn cầu. Việc triển khai cơ chế xác minh danh tính cá nhân sẽ giúp xác lập một sự thật cơ bản trong thế giới kỹ thuật số: cho phép người dùng đánh giá chính xác liệu họ đang tương tác với con người thực sự hay máy móc.
**PANews: So với cấu trúc chuỗi song song ban đầu, JAM đã mang lại những cải tiến cốt lõi nào?
Gavin Wood：JAM đại diện cho sự tiến hóa quan trọng của blockchain. Mặc dù từ góc độ công nghệ, nó chỉ là cải tiến của công nghệ hiện có của Polkadot (ngoại trừ máy ảo JAM, hầu hết công nghệ đã tồn tại trong Polkadot), nhưng đối với những gì mà blockchain có thể làm, tác động của nó là cách mạng.
Ban đầu, blockchain được gọi là “Sổ cái phân tán” (Distributed Ledger), đây là thuật ngữ phổ biến trong ngành tài chính, được sử dụng để mô tả chức năng của nó. Tuy nhiên, thực tế cho thấy blockchain không chỉ có chức năng là một sổ cái, đặc biệt là khi Ethereum giới thiệu hợp đồng thông minh, nó đã được trang bị khả năng tính toán mạnh mẽ hơn. Tuy nhiên, blockchain trước đây vẫn bị hạn chế trong mô hình “sổ cái” duy nhất, trong khi JAM được thiết kế để tạo ra một “Máy tính thế giới” thực sự, nó không chỉ là một hệ thống hợp đồng thông minh, mà còn là một nền tảng tính toán có khả năng chạy phần mềm thông thường và rất linh hoạt.
Về hiệu suất, mô hình của chúng tôi cho thấy sức mạnh tính toán của JAM sẽ cao hơn 10.000 đến 1.000.000 lần so với mức hiện tại của Ethereum. Tất nhiên, các mô hình có xu hướng đưa ra kết luận không chính xác và nhiều dự án blockchain có vấn đề công khai quá mức. Nhưng hiệu suất của Polkadot đã được xác nhận trong môi trường thực tế và chúng tôi đã đo lường nó một cách nghiêm ngặt bằng cách sử dụng "Siêu máy tính nhỏ Toast" để đảm bảo độ chính xác của dữ liệu mô hình này. Nếu dữ liệu là chính xác, JAM sẽ thực sự đạt được sức mạnh tính toán quy mô cực lớn và trở thành một cột mốc quan trọng trong công nghệ blockchain.
PANews：Làm thế nào để đánh giá tương lai phát triển của Kusama？
Nhưng hiện tại, Kusama nên vượt qua vị trí ban đầu của mình, giữ nguyên tính thử nghiệm và chuyển đổi trọng tâm sang khám phá nhiều lĩnh vực tiên tiến hơn. Đặc biệt là các hướng sau đây:
Mật mã không thông (Zero Knowledge Cryptography)
Xác thực danh tính (Proof-of-Personhood)
Các lĩnh vực khác có tiềm năng sáng tạo
Ngoài ra, Kusama có 10 triệu DOT khi khởi tạo, các nguồn lực này nên được sử dụng một cách hợp lý để hỗ trợ sự phát triển trong tương lai.
**PANews: So với Solana và Ethereum, bạn nghĩ rằng Polkadot có thể thu hút nhà phát triển và người dùng như thế nào tốt hơn?
Gavin Wood: Trước đây, hệ sinh thái Polkadot có nhiều chuỗi song song tương thích với EVM, nhưng chúng là các hệ sinh thái độc lập với token và nhóm riêng của mình. Tình hình này đã thay đổi trong Polkadot 2.0 - Polkadot sẽ hỗ trợ trực tiếp hợp đồng thông minh tương thích với EVM và chạy trực tiếp trong môi trường DOT.
Đối với Polkadot, đây là một bước chuyển mình quan trọng, mặc dù không hoàn toàn như JAM (Join-Accumulate Machine), nhưng vẫn mang ý nghĩa chiến lược. Nó đặt Polkadot vào vị trí của một nền tảng hợp đồng thông minh có hiệu suất cao và có thể mở rộng, hỗ trợ công nghệ Solidity và tương thích với Ethereum. Ngoài ra, các giải pháp cầu nối không tin cậy trong hệ sinh thái Polkadot như Hyper Bridge và Snow Bridge cũng sẽ giúp nó tương tác một cách liền mạch với các mạng tương thích EVM.
PVM (Máy ảo Polkadot) của Polkadot rất linh hoạt, có thể tương thích với gần như mọi máy ảo, miễn là nó không cần hỗ trợ thời gian chạy đặc biệt. Ví dụ, MoveVM có thể phù hợp với PVM, trong khi SVM (Máy ảo Solana) cũng rõ ràng tuân thủ tiêu chuẩn này. Điều này cũng là lý do mà Polkadot chuyển sang PVM - tính mở của nó cho phép bất kỳ ngôn ngữ nào tuân thủ tính xác định và tự chứa đều có thể chạy trên nền tảng này.
Trong môi trường cạnh tranh, Polkadot không rời khỏi con đường ban đầu mà chọn cách linh hoạt hơn để thích nghi với nhu cầu thị trường. Hệ sinh thái Ethereum đã tích lũy một lượng lớn các nhà phát triển, vì vậy Polkadot nên có thái độ linh hoạt hơn thay vì giữ chặt vào WebAssembly và cách phát triển độc đáo của mình, mà là phải đáp ứng nhu cầu thị trường, hỗ trợ ngôn ngữ và công cụ mà các nhà phát triển yêu thích.
Tầm nhìn Web3 và Triển vọng ETF DOT
**PANews: Còn bao xa nữa để ngành công nghiệp tiến tới Internet do người dùng thực sự điều khiển? Vai trò của Polkadot đã thay đổi như thế nào?
Gavin Wood: Từ khi ý tưởng Web3 được đề xuất vào năm 2014, việc thực hiện một Internet có chủ quyền người dùng thực sự vẫn là một quá trình dài. Mặc dù quá trình này kéo dài hơn dự kiến ban đầu, nhưng sự chuyển đổi này không thể hoàn thành trong thời gian ngắn.
Polkadot ban đầu là một mạng lưới đa chuỗi không đồng nhất có thể mở rộng, một phần lớn tương tự như hướng phát triển của Ethereum trong bốn năm hoặc năm sau. Mặc dù có người có thể chỉ ra sự khác biệt cụ thể giữa hai hệ thống, nhưng bản chất, mục tiêu ban đầu của Polkadot chính là tương lai mà Ethereum hiện đang hy vọng thực hiện.
Tuy nhiên, với sự ra đời của JAM, trọng tâm của Polkadot đã dời từ tính tương tác sang tính mở rộng và tính kết hợp được. Mặc dù kiến trúc nhiều chuỗi vẫn có giá trị, nhưng JAM mang đến cho các nhà phát triển sự linh hoạt lớn hơn, giúp họ không bị ràng buộc vào mẫu cụ thể. Hiện nay, Polkadot đã chuyển từ một mạng lưới nhiều chuỗi khác biệt có thể mở rộng sang một “máy tính toàn cầu” tập trung vào tính mở rộng và tính kết hợp. Sự chuyển đổi này không chỉ giúp nó hỗ trợ các chuỗi L2 khác biệt, mà còn làm cho triển khai và thực thi hợp đồng thông minh trở nên hiệu quả hơn.
**PANews: Nasdaq đã nộp tài liệu sửa đổi 19b-4 cho ETF tiền tệ DOT vào cuối tháng 2 năm 2024, thị trường dự đoán rằng ETF tiền tệ DOT có thể được phê duyệt vào năm 2025. Bạn nghĩ điều này sẽ ảnh hưởng như thế nào đối với hệ sinh thái Polkadot?
Gavin Wood：Quỹ Web3 đã tiến hành nhiều công việc trong môi trường quản lý trước đó, cam kết chứng minh rằng DOT không thuộc loại chứng khoán. Ngoài Chủ tịch SEC lúc đó là Gary Gensler, cuộc trò chuyện với cơ quan quản lý nói chung là tích cực và mang tính xây dựng, và đã nhận được một mức độ hỗ trợ đáng kể. Tuy nhiên, hiện tại đang đối diện với hai yếu tố không chắc chắn chính:
Bộ máy quản lý chính phủ hiện tại đã được thay đổi, điều này có thể dẫn đến sự thay đổi trong thái độ quản lý
Thị trường tài chính chính là một hệ thống cực kỳ phức tạp, tác động của bất kỳ thay đổi chính sách nào cũng khó có thể dự đoán chính xác
Về tác động của việc ETF được phê duyệt đối với hệ sinh thái, tôi nghĩ rằng thị trường tài chính giống như "phép thuật đen", rất khó dự đoán. Trong một hệ thống hỗn loạn và phức tạp như vậy, rất khó để ước lượng chính xác tác động cụ thể của bất kỳ hành động đơn lẻ nào.
Lời khuyên cho người mới / người khởi nghiệp
**PANews: Bạn nghĩ gì về tương lai của ngành công nghiệp tiền điện tử? Đối với người mới, họ nên phát triển sự nghiệp trong ngành này như thế nào?
Gavin Wood: Điều này phụ thuộc vào mục tiêu của họ. Nếu "ngành công nghiệp mã hóa" chỉ đến "ngành công nghiệp token" hoặc "ngành công nghiệp tiền điện tử", thì ngành này đang trên đà suy thoái và diễn ra rất nhanh. Ngày càng nhiều dự án không cố gắng giải quyết các vấn đề công nghệ thực sự, mà lại ủng hộ các dự án lừa đảo và thúc đẩy sự phát triển quá mức tập trung, đồng thời thiếu sự cân nhắc đối với tính an toàn rộng lớn hơn.
Điều đáng thất vọng hơn là, một số người có quyền lực đang đưa ra quyết định làm cho các bên tham gia ngành công nghiệp có thể tận dụng vốn công cộng để tự lợi ích. Điều này không có lợi cho sự phát triển của ngành công nghiệp. Tuy nhiên, tôi vẫn tin rằng những dự án thực sự tận tụy trong việc giải quyết các vấn đề công nghệ và có thể thành công trong việc triển khai sẽ vượt qua những kẻ chỉ quan tâm đến lợi ích ngắn hạn.
Năm 2025 có thể sẽ không phải là một năm đặc biệt lạc quan. Nhưng với những sinh viên thực sự tận tụy với sáng tạo, dám đối mặt với thách thức, đó vẫn là một thời đại đầy cơ hội. Mặc dù họ có thể không nhận được quá nhiều sự chú ý, cũng không chắc chắn có đủ hỗ trợ tài chính, nhưng trong vòng 18 tháng tới, chúng ta vẫn sẽ chứng kiến một số bước đột phá quan trọng về công nghệ.
**PANews: Bạn có đề xuất gì cho các doanh nhân?
Gavin Wood: Quan trọng là tạo ra giá trị thực sự, duy trì tinh thần thử nghiệm và thúc đẩy sáng tạo. Để hiểu rõ ý đồ thiết kế của hệ thống blockchain cũng như các tình huống ứng dụng thực tế, thay vì theo đuổi mù quáng. Một số dự án muốn triển khai ứng dụng trên blockchain, nhưng không hiểu tại sao cần blockchain. Cũng có một số nhóm muốn tạo ra blockchain, nhưng không rõ ràng về sự cần thiết của nó.
Sự sáng tạo thực sự đến từ việc suy nghĩ sâu sắc và liên tục thử nghiệm. Hãy dũng cảm thử, ngay cả khi có chín lần thất bại trong mười lần thử nghiệm, cũng không sao, vì kinh nghiệm từ thất bại cũng quý giá, đôi khi một lần thành công có thể mang đến những bước tiến không ngờ. Nhiều khám phá vĩ đại thường xuất phát từ sự tò mò và suy nghĩ đa ngành.
Ví dụ về nhà vật lý Richard Feynman, ông từng nhận giải Nobel vì một nghiên cứu về lượng tử lý, và điều bắt đầu cho nghiên cứu này thực sự là một quan sát ngẫu nhiên trong một nhà hàng. Ông nhận ra rằng đĩa xoay luôn nhẹ nhàng dao động khi ở trong không khí, và ông không hiểu tại sao điều này lại xảy ra. Câu hỏi không liên quan này cuối cùng đã dẫn đến phát hiện khoa học quan trọng.
Vì vậy, hãy giữ tinh thần tò mò, dũng cảm khám phá, đừng đánh giá thấp sức mạnh của tư duy đa ngành. Sự đổi mới thực sự thường đến từ những người dám đặt ra câu hỏi và tìm hiểu kỹ câu trả lời của mình.
**PANews: Là một DJ bán thời gian, bạn có thường xuyên biểu diễn DJ không? Làm thế nào để duy trì sự cân bằng giữa sở thích và công việc?
Gavin Wood: Hiện tại, tôi gần như không có thời gian để làm DJ. Tuy nhiên, tôi hy vọng trong tương lai gần sẽ có thể dành ra một số thời gian để quay lại. Nhưng hiện tại, sự tập trung chính của tôi đang được đặt vào việc phát triển và viết mã nguồn cho dự án JAM, cũng như đẩy mạnh dự án Proof-of-Personhood.
Tuy vậy, tôi nghĩ rằng việc duy trì sự cân bằng trong cuộc sống vẫn rất quan trọng. Tôi rất biết ơn vì có thể dành thời gian cùng gia đình, họ cũng hiểu rằng tôi cần phải đi công tác, như chuyến này tới Trung Quốc để thuyết trình. Đồng thời, tôi cũng nghĩ rằng sáng tạo nghệ thuật là một cách tuyệt vời để tự biểu đạt. Đối với tôi, toán học và lập trình đến một mức độ nào đó cũng là một phần của nghệ thuật, nhưng tôi thực sự đam mê âm nhạc, và hy vọng năm nay có thể dành nhiều thời gian hơn cho bản thân mình.
Nội dung chỉ mang tính chất tham khảo, không phải là lời chào mời hay đề nghị. Không cung cấp tư vấn về đầu tư, thuế hoặc pháp lý. Xem Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm để biết thêm thông tin về rủi ro.
Phỏng vấn Gavin, người sáng lập Polkadot: Từ mạng lưới đa chuỗi đến máy tính thế giới, giải mã nền tảng tính toán JAM và con đường sáng tạo Web3
Phỏng vấn: Freya, PANews
Dọn dẹp: Yuliya, PANews
Trong quá trình phát triển công nghệ blockchain, Gavin Wood đã để lại dấu ấn rất sâu đậm, với vai trò là người sáng lập Polkadot, người đồng sáng lập Ethereum và người đưa ra khái niệm Web3, Gavin Wood không thể không được coi là một biểu tượng của lĩnh vực blockchain. Đến năm 2025, là một năm quan trọng của sự chuyển đổi quan trọng của Polkadot, Gavin Wood đã bắt đầu chuyến lưu diễn châu Á với thành tựu công nghệ mới nhất của mình - JAM (Join-Accumulate Machine). Tại sự kiện tại Hàng Châu, PANews đã có cuộc phỏng vấn riêng độc quyền với người đứng đầu ngành công nghiệp Web3 này, sâu hơn vào sự đổi mới công nghệ của Polkadot, sự phát triển sinh thái và quan điểm độc đáo của ông về tương lai Web3.
Sự nghiệp của Gavin Wood đầy màu sắc huyền thoại. Từ tiến sĩ khoa học máy tính tại Đại học York ở Anh đến nhà phát triển cốt lõi của Ethereum, rồi đến việc thành lập Polkadot và thúc đẩy nó trở thành lãnh đạo của hệ sinh thái đa chuỗi, mỗi bước của anh ấy đều ảnh hưởng sâu sắc đến quỹ đạo phát triển của ngành công nghiệp blockchain. Tuy nhiên, Gavin Wood không chỉ là một kỹ sư công nghệ, anh còn là một DJ yêu thích âm nhạc. Trong cuộc phỏng vấn, anh thú nhận rằng mặc dù tâm trí hiện tại của anh gần như toàn bộ tập trung vào việc phát triển JAM, nhưng anh vẫn hy vọng có thể tái nhận vai trò DJ, tìm thấy sự cân bằng và cảm hứng trong âm nhạc. Sự yêu thích song song này đối với công nghệ và nghệ thuật cũng làm cho Gavin Wood trở nên đặc biệt trong lĩnh vực blockchain.
Trong cuộc phỏng vấn, Gavin Wood đã trình bày chi tiết một số đột phá kỹ thuật do Polkadot thực hiện trong năm, bao gồm tối ưu hóa hỗ trợ không đồng bộ, chu kỳ phát hành SDK mới và sự gia tăng đáng kể trong việc phi tập trung của trình xác thực. Đặc biệt, ông đề cập rằng điểm chuẩn hiệu suất "Khai thác thư rác" của hệ sinh thái Polkadot chứng tỏ sự dẫn đầu về khả năng mở rộng. Ngoài ra, Web3 Foundation đã đầu tư 10 triệu quỹ DOT để phát triển hệ sinh thái JAM, nhằm trau dồi các đội ngũ phát triển JAM trên toàn thế giới và thúc đẩy việc triển khai nền tảng điện toán mang tính cách mạng này.
Sự ra mắt của JAM đánh dấu sự chuyển biến của Polkadot từ một mạng lưới đa chuỗi sang một "máy tính toàn cầu". Gavin Wood nhấn mạnh rằng, JAM không chỉ là một hệ thống hợp đồng thông minh, mà còn là một nền tảng tính toán rất linh hoạt, có thể chạy phần mềm thông thường và thực hiện khả năng tính toán quy mô lớn. Bước đột phá công nghệ này đã nâng cao khái niệm về blockchain từ "sổ cái phân tán" lên một tầm cao mới, mở ra vô số tiềm năng cho ứng dụng phi tâm trung trong tương lai.
Khi nói về tương lai của Web3, Gavin Wood cho biết, việc thực hiện internet chủ quyền thực sự vẫn là một quá trình dài, nhưng anh ta rất tin tưởng vào vai trò của Polkadot trong quá trình này. Ngoài ra, Gavin Wood cũng chia sẻ quan điểm của mình về tương lai của ngành công nghiệp mã hóa. Anh cho rằng, mặc dù có một số hành vi đầu cơ ngắn hạn trong ngành, nhưng các dự án thực sự tập trung giải quyết các vấn đề kỹ thuật sẽ cuối cùng nổi bật. Anh khuyến khích người mới và doanh nhân giữ tinh thần tò mò, dám thử nghiệm, và hiểu sâu về ý đồ thiết kế và tình huống ứng dụng của công nghệ blockchain.
Dưới đây là sắp xếp văn bản của cuộc phỏng vấn:
Key achievements and current ecosystem
**PANews: Các thành tựu quan trọng của Polkadot trong năm nay là gì? Những tiến triển nào vượt quá dự kiến, và những điều nào lại không đạt được sự hài lòng mong đợi?
Gavin Wood：Năm 2024 thực sự là một điểm quay, từ nghiên cứu tiên tiến sang tối ưu hóa sản phẩm và nâng cao tính ổn định. Có hai cải tiến chính liên quan đến: một là tối ưu hóa tốc độ, chẳng hạn như Backing không đồng bộ (Asynchronous Backing); hai là tối ưu hóa tính ổn định phát triển, chẳng hạn như việc sử dụng chu kỳ phát hành SDK mới, mỗi ba tháng phát hành một phiên bản hỗ trợ dài hạn (LTS) và thực hiện bảo trì định kỳ mỗi hai năm.
Vào cuối năm 2024, chúng tôi đã thành công trong việc trưng bày hiệu suất "Spam Mining" của hệ sinh thái Polkadot, bài kiểm tra hiệu suất này đã chứng minh dự án này vượt trội về khả năng mở rộng so với các dự án blockchain khác.
Ngoài ra, mức độ phi tập trung của các nút xác minh cũng đã được nâng cao đáng kể, mặc dù điều này phụ thuộc nhiều hơn vào sự hướng dẫn của khung công nghệ chứ không phải là bắt buộc.
Đối với những phần phát triển không đạt được sự hài lòng, hiện tại không có điểm đáng chú ý đặc biệt. Mọi tối ưu hóa của chúng tôi đều được tiến hành theo kế hoạch và đạt được kết quả như mong đợi.
**PANews: Quỹ Web3 đã đầu tư 10 triệu DOT vào JAM (Join-Accumulate Machine) để phát triển hệ sinh thái. Làm thế nào để phân phối nguồn lực này? Liệu có lĩnh vực cụ thể nào (như DeFi hoặc trò chơi) sẽ được ưu tiên hỗ trợ không?
Gavin Wood：Mục tiêu của 10 triệu DOT là khuyến khích JAM thực hiện, chứ không phải là phát triển hệ sinh thái rộng lớn hơn. Chúng tôi hy vọng rằng thông qua quỹ này, chúng tôi sẽ xây dựng một nhóm phát triển JAM phi tập trung, khiến cho việc phát triển JAM không chỉ dựa vào Quỹ Web3 và Parity nữa mà mở rộng ra toàn cầu.
Mục tiêu của chúng tôi là phát triển hàng chục nhóm phát triển JAM, xây dựng hàng trăm chuyên gia JAM, giúp họ không chỉ có thể phát triển các triển khai JAM, mà còn có thể xây dựng dịch vụ dựa trên những triển khai này. Đây là một giao thức phức tạp, sự phức tạp của các giao thức blockchain hiện đại đang tăng lên, do đó cần những tài năng hiểu sâu về giao thức này để thúc đẩy việc triển khai các ứng dụng sáng tạo. Vì vậy, trọng tâm của khoản vốn này không phải là hỗ trợ cho lĩnh vực DeFi hoặc trò chơi cụ thể, mà là tập trung vào việc xây dựng cơ sở hạ tầng công nghệ mạnh mẽ và dự trữ nhân tài chuyên nghiệp.
Quyết định phân bổ vốn sẽ dựa trên hệ thống cột mốc, với tổng cộng 5 cột mốc quan trọng. Trong đó, cột mốc cuối cùng rất quan trọng, cần thông qua kiểm toán an ninh bên ngoài độc lập, đảm bảo mã nguồn triển khai đáp ứng điều kiện trong môi trường thực tế của blockchain.
Công nghệ đổi mới và kế hoạch tương lai
**PANews: Kế hoạch "Proof-of-Personhood" mà bạn đề xuất sẽ được triển khai vào năm 2025, nhằm mục đích giải quyết thách thức xác thực danh tính trong thời đại AI sinh sáng bằng cách sử dụng ZK. Cơ chế này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến toàn bộ ngành công nghiệp?
Gavin Wood：Đầu tiên, điều quan trọng cần phải làm rõ là hệ thống này nhằm giải quyết vấn đề "cá nhân hóa" (Individuality) chứ không phải là vấn đề "nhận dạng" (Identity). Khi cuộc sống của chúng ta ngày càng chuyển sang môi trường trực tuyến, thế giới số đang đối mặt với một thách thức cơ bản: làm thế nào để đảm bảo đối tác mà chúng ta tương tác thực sự là một cá nhân con người thật sự.
Độ phức tạp của vấn đề này nằm ở chỗ: con người là sinh vật sống, không phải là thực thể số. Chúng ta tương tác với thế giới số thông qua điện thoại, máy tính và các thiết bị khác, nhưng thực tế là phần mềm đang truyền thông, chứ không phải là con người chính mình. Tình huống này trở nên nghiêm trọng hơn trong bối cảnh phát triển nhanh chóng của công nghệ AI sinh sẽ. Hệ thống AI hiện tại có thể tương tác như con người, có thể nói chuyện, viết văn, hiểu văn bản, thậm chí sáng tác hình ảnh và âm nhạc, hiểu nội dung hình ảnh. Sự tiến bộ công nghệ này kết hợp với sự phát triển sâu rộng của xã hội số hóa, đã mang lại những thách thức chưa từng có.
So với thời kỳ trước năm 1900, khi đó, người ta khó bị máy móc bắt chước hoặc giả mạo vì hệ thống số chưa tồn tại. Nhưng bây giờ, chúng ta dễ bị lừa, xem hệ thống tự động như là con người thật. Đó chính là vấn đề cốt lõi mà cơ chế xác minh danh tính cá nhân cần giải quyết.
Công nghệ này nhằm mục đích cân bằng lại sự tương tác giữa con người và máy tính trong thế giới kỹ thuật số. Mặc dù vấn đề này có mức độ biểu hiện khác nhau trong các xã hội khác nhau, nhưng cuối cùng nó sẽ trở thành một thách thức toàn cầu. Việc triển khai cơ chế xác minh danh tính cá nhân sẽ giúp xác lập một sự thật cơ bản trong thế giới kỹ thuật số: cho phép người dùng đánh giá chính xác liệu họ đang tương tác với con người thực sự hay máy móc.
**PANews: So với cấu trúc chuỗi song song ban đầu, JAM đã mang lại những cải tiến cốt lõi nào?
Gavin Wood：JAM đại diện cho sự tiến hóa quan trọng của blockchain. Mặc dù từ góc độ công nghệ, nó chỉ là cải tiến của công nghệ hiện có của Polkadot (ngoại trừ máy ảo JAM, hầu hết công nghệ đã tồn tại trong Polkadot), nhưng đối với những gì mà blockchain có thể làm, tác động của nó là cách mạng.
Ban đầu, blockchain được gọi là “Sổ cái phân tán” (Distributed Ledger), đây là thuật ngữ phổ biến trong ngành tài chính, được sử dụng để mô tả chức năng của nó. Tuy nhiên, thực tế cho thấy blockchain không chỉ có chức năng là một sổ cái, đặc biệt là khi Ethereum giới thiệu hợp đồng thông minh, nó đã được trang bị khả năng tính toán mạnh mẽ hơn. Tuy nhiên, blockchain trước đây vẫn bị hạn chế trong mô hình “sổ cái” duy nhất, trong khi JAM được thiết kế để tạo ra một “Máy tính thế giới” thực sự, nó không chỉ là một hệ thống hợp đồng thông minh, mà còn là một nền tảng tính toán có khả năng chạy phần mềm thông thường và rất linh hoạt.
Về hiệu suất, mô hình của chúng tôi cho thấy sức mạnh tính toán của JAM sẽ cao hơn 10.000 đến 1.000.000 lần so với mức hiện tại của Ethereum. Tất nhiên, các mô hình có xu hướng đưa ra kết luận không chính xác và nhiều dự án blockchain có vấn đề công khai quá mức. Nhưng hiệu suất của Polkadot đã được xác nhận trong môi trường thực tế và chúng tôi đã đo lường nó một cách nghiêm ngặt bằng cách sử dụng "Siêu máy tính nhỏ Toast" để đảm bảo độ chính xác của dữ liệu mô hình này. Nếu dữ liệu là chính xác, JAM sẽ thực sự đạt được sức mạnh tính toán quy mô cực lớn và trở thành một cột mốc quan trọng trong công nghệ blockchain.
PANews：Làm thế nào để đánh giá tương lai phát triển của Kusama？
Gavin Wood：Kusama最初被设计为Polkadot的"金丝雀"测试网络，其主要目的是为Polkadot的新功能和升级提供实验场所，以验证其可行性和稳定性。从这个角度来看，Kusama确实很好地完成了其使命。
Nhưng hiện tại, Kusama nên vượt qua vị trí ban đầu của mình, giữ nguyên tính thử nghiệm và chuyển đổi trọng tâm sang khám phá nhiều lĩnh vực tiên tiến hơn. Đặc biệt là các hướng sau đây:
Ngoài ra, Kusama có 10 triệu DOT khi khởi tạo, các nguồn lực này nên được sử dụng một cách hợp lý để hỗ trợ sự phát triển trong tương lai.
**PANews: So với Solana và Ethereum, bạn nghĩ rằng Polkadot có thể thu hút nhà phát triển và người dùng như thế nào tốt hơn?
Gavin Wood: Trước đây, hệ sinh thái Polkadot có nhiều chuỗi song song tương thích với EVM, nhưng chúng là các hệ sinh thái độc lập với token và nhóm riêng của mình. Tình hình này đã thay đổi trong Polkadot 2.0 - Polkadot sẽ hỗ trợ trực tiếp hợp đồng thông minh tương thích với EVM và chạy trực tiếp trong môi trường DOT.
Đối với Polkadot, đây là một bước chuyển mình quan trọng, mặc dù không hoàn toàn như JAM (Join-Accumulate Machine), nhưng vẫn mang ý nghĩa chiến lược. Nó đặt Polkadot vào vị trí của một nền tảng hợp đồng thông minh có hiệu suất cao và có thể mở rộng, hỗ trợ công nghệ Solidity và tương thích với Ethereum. Ngoài ra, các giải pháp cầu nối không tin cậy trong hệ sinh thái Polkadot như Hyper Bridge và Snow Bridge cũng sẽ giúp nó tương tác một cách liền mạch với các mạng tương thích EVM.
PVM (Máy ảo Polkadot) của Polkadot rất linh hoạt, có thể tương thích với gần như mọi máy ảo, miễn là nó không cần hỗ trợ thời gian chạy đặc biệt. Ví dụ, MoveVM có thể phù hợp với PVM, trong khi SVM (Máy ảo Solana) cũng rõ ràng tuân thủ tiêu chuẩn này. Điều này cũng là lý do mà Polkadot chuyển sang PVM - tính mở của nó cho phép bất kỳ ngôn ngữ nào tuân thủ tính xác định và tự chứa đều có thể chạy trên nền tảng này.
Trong môi trường cạnh tranh, Polkadot không rời khỏi con đường ban đầu mà chọn cách linh hoạt hơn để thích nghi với nhu cầu thị trường. Hệ sinh thái Ethereum đã tích lũy một lượng lớn các nhà phát triển, vì vậy Polkadot nên có thái độ linh hoạt hơn thay vì giữ chặt vào WebAssembly và cách phát triển độc đáo của mình, mà là phải đáp ứng nhu cầu thị trường, hỗ trợ ngôn ngữ và công cụ mà các nhà phát triển yêu thích.
Tầm nhìn Web3 và Triển vọng ETF DOT
**PANews: Còn bao xa nữa để ngành công nghiệp tiến tới Internet do người dùng thực sự điều khiển? Vai trò của Polkadot đã thay đổi như thế nào?
Gavin Wood: Từ khi ý tưởng Web3 được đề xuất vào năm 2014, việc thực hiện một Internet có chủ quyền người dùng thực sự vẫn là một quá trình dài. Mặc dù quá trình này kéo dài hơn dự kiến ban đầu, nhưng sự chuyển đổi này không thể hoàn thành trong thời gian ngắn.
Polkadot ban đầu là một mạng lưới đa chuỗi không đồng nhất có thể mở rộng, một phần lớn tương tự như hướng phát triển của Ethereum trong bốn năm hoặc năm sau. Mặc dù có người có thể chỉ ra sự khác biệt cụ thể giữa hai hệ thống, nhưng bản chất, mục tiêu ban đầu của Polkadot chính là tương lai mà Ethereum hiện đang hy vọng thực hiện.
Tuy nhiên, với sự ra đời của JAM, trọng tâm của Polkadot đã dời từ tính tương tác sang tính mở rộng và tính kết hợp được. Mặc dù kiến trúc nhiều chuỗi vẫn có giá trị, nhưng JAM mang đến cho các nhà phát triển sự linh hoạt lớn hơn, giúp họ không bị ràng buộc vào mẫu cụ thể. Hiện nay, Polkadot đã chuyển từ một mạng lưới nhiều chuỗi khác biệt có thể mở rộng sang một “máy tính toàn cầu” tập trung vào tính mở rộng và tính kết hợp. Sự chuyển đổi này không chỉ giúp nó hỗ trợ các chuỗi L2 khác biệt, mà còn làm cho triển khai và thực thi hợp đồng thông minh trở nên hiệu quả hơn.
**PANews: Nasdaq đã nộp tài liệu sửa đổi 19b-4 cho ETF tiền tệ DOT vào cuối tháng 2 năm 2024, thị trường dự đoán rằng ETF tiền tệ DOT có thể được phê duyệt vào năm 2025. Bạn nghĩ điều này sẽ ảnh hưởng như thế nào đối với hệ sinh thái Polkadot?
Gavin Wood：Quỹ Web3 đã tiến hành nhiều công việc trong môi trường quản lý trước đó, cam kết chứng minh rằng DOT không thuộc loại chứng khoán. Ngoài Chủ tịch SEC lúc đó là Gary Gensler, cuộc trò chuyện với cơ quan quản lý nói chung là tích cực và mang tính xây dựng, và đã nhận được một mức độ hỗ trợ đáng kể. Tuy nhiên, hiện tại đang đối diện với hai yếu tố không chắc chắn chính:
Về tác động của việc ETF được phê duyệt đối với hệ sinh thái, tôi nghĩ rằng thị trường tài chính giống như "phép thuật đen", rất khó dự đoán. Trong một hệ thống hỗn loạn và phức tạp như vậy, rất khó để ước lượng chính xác tác động cụ thể của bất kỳ hành động đơn lẻ nào.
Lời khuyên cho người mới / người khởi nghiệp
**PANews: Bạn nghĩ gì về tương lai của ngành công nghiệp tiền điện tử? Đối với người mới, họ nên phát triển sự nghiệp trong ngành này như thế nào?
Gavin Wood: Điều này phụ thuộc vào mục tiêu của họ. Nếu "ngành công nghiệp mã hóa" chỉ đến "ngành công nghiệp token" hoặc "ngành công nghiệp tiền điện tử", thì ngành này đang trên đà suy thoái và diễn ra rất nhanh. Ngày càng nhiều dự án không cố gắng giải quyết các vấn đề công nghệ thực sự, mà lại ủng hộ các dự án lừa đảo và thúc đẩy sự phát triển quá mức tập trung, đồng thời thiếu sự cân nhắc đối với tính an toàn rộng lớn hơn.
Điều đáng thất vọng hơn là, một số người có quyền lực đang đưa ra quyết định làm cho các bên tham gia ngành công nghiệp có thể tận dụng vốn công cộng để tự lợi ích. Điều này không có lợi cho sự phát triển của ngành công nghiệp. Tuy nhiên, tôi vẫn tin rằng những dự án thực sự tận tụy trong việc giải quyết các vấn đề công nghệ và có thể thành công trong việc triển khai sẽ vượt qua những kẻ chỉ quan tâm đến lợi ích ngắn hạn.
Năm 2025 có thể sẽ không phải là một năm đặc biệt lạc quan. Nhưng với những sinh viên thực sự tận tụy với sáng tạo, dám đối mặt với thách thức, đó vẫn là một thời đại đầy cơ hội. Mặc dù họ có thể không nhận được quá nhiều sự chú ý, cũng không chắc chắn có đủ hỗ trợ tài chính, nhưng trong vòng 18 tháng tới, chúng ta vẫn sẽ chứng kiến một số bước đột phá quan trọng về công nghệ.
**PANews: Bạn có đề xuất gì cho các doanh nhân?
Gavin Wood: Quan trọng là tạo ra giá trị thực sự, duy trì tinh thần thử nghiệm và thúc đẩy sáng tạo. Để hiểu rõ ý đồ thiết kế của hệ thống blockchain cũng như các tình huống ứng dụng thực tế, thay vì theo đuổi mù quáng. Một số dự án muốn triển khai ứng dụng trên blockchain, nhưng không hiểu tại sao cần blockchain. Cũng có một số nhóm muốn tạo ra blockchain, nhưng không rõ ràng về sự cần thiết của nó.
Sự sáng tạo thực sự đến từ việc suy nghĩ sâu sắc và liên tục thử nghiệm. Hãy dũng cảm thử, ngay cả khi có chín lần thất bại trong mười lần thử nghiệm, cũng không sao, vì kinh nghiệm từ thất bại cũng quý giá, đôi khi một lần thành công có thể mang đến những bước tiến không ngờ. Nhiều khám phá vĩ đại thường xuất phát từ sự tò mò và suy nghĩ đa ngành.
Ví dụ về nhà vật lý Richard Feynman, ông từng nhận giải Nobel vì một nghiên cứu về lượng tử lý, và điều bắt đầu cho nghiên cứu này thực sự là một quan sát ngẫu nhiên trong một nhà hàng. Ông nhận ra rằng đĩa xoay luôn nhẹ nhàng dao động khi ở trong không khí, và ông không hiểu tại sao điều này lại xảy ra. Câu hỏi không liên quan này cuối cùng đã dẫn đến phát hiện khoa học quan trọng.
Vì vậy, hãy giữ tinh thần tò mò, dũng cảm khám phá, đừng đánh giá thấp sức mạnh của tư duy đa ngành. Sự đổi mới thực sự thường đến từ những người dám đặt ra câu hỏi và tìm hiểu kỹ câu trả lời của mình.
**PANews: Là một DJ bán thời gian, bạn có thường xuyên biểu diễn DJ không? Làm thế nào để duy trì sự cân bằng giữa sở thích và công việc?
Gavin Wood: Hiện tại, tôi gần như không có thời gian để làm DJ. Tuy nhiên, tôi hy vọng trong tương lai gần sẽ có thể dành ra một số thời gian để quay lại. Nhưng hiện tại, sự tập trung chính của tôi đang được đặt vào việc phát triển và viết mã nguồn cho dự án JAM, cũng như đẩy mạnh dự án Proof-of-Personhood.
Tuy vậy, tôi nghĩ rằng việc duy trì sự cân bằng trong cuộc sống vẫn rất quan trọng. Tôi rất biết ơn vì có thể dành thời gian cùng gia đình, họ cũng hiểu rằng tôi cần phải đi công tác, như chuyến này tới Trung Quốc để thuyết trình. Đồng thời, tôi cũng nghĩ rằng sáng tạo nghệ thuật là một cách tuyệt vời để tự biểu đạt. Đối với tôi, toán học và lập trình đến một mức độ nào đó cũng là một phần của nghệ thuật, nhưng tôi thực sự đam mê âm nhạc, và hy vọng năm nay có thể dành nhiều thời gian hơn cho bản thân mình.