Bởi Mustafa Bedawala, Mert Ozbay và Catherine Gu; Visa Mặc dù liên tục phát triển, blockchain hiện đang gặp khó khăn trong việc cung cấp mức độ linh hoạt và trải nghiệm người dùng giống như các hệ sinh thái thanh toán kỹ thuật số chính thống. Tuy nhiên, các công nghệ mới nổi có thể nâng cao trải nghiệm thanh toán khi giao dịch bằng tiền kỹ thuật số. Trong "Thanh toán tự động cho ví tự lưu trữ", chúng tôi đi sâu vào việc sử dụng công nghệ tiên tiến cho thanh toán tự động bằng cách tận dụng khái niệm Tóm tắt tài khoản (AA) trên các chuỗi khối công khai. ¹Việc khám phá AA của chúng tôi và trải nghiệm thanh toán tiền điện tử được cải thiện tiếp tục bằng cách xem xét cách mô hình AA hiện tại trên Ethereum cung cấp các giải pháp sáng tạo để xử lý phí giao dịch: Người dùng có thể sử dụng stablecoin, mã thông báo ERC-20 khác để thanh toán phí giao dịch Ethereum hoặc không' không phải trả gì cả? Việc tìm kiếm các giải pháp sáng tạo để mang lại trải nghiệm giao dịch và giới thiệu tiền điện tử dễ dàng là rất quan trọng cho đến khi các loại tiền kỹ thuật số được áp dụng rộng rãi.
Tổng quan kỹ thuật về ERC-4337, tiêu chuẩn hiện tại cho việc triển khai AA trên Ethereum, nhằm mục đích hiểu rõ hơn về ERC-4337. Chúng tôi thảo luận về việc triển khai thử nghiệm hai bộ hợp đồng Paymaster của Visa để cho thấy cách phí xăng trên chuỗi khối có thể được thiết kế lại để cải thiện sự thuận tiện cho người dùng.
Tóm tắt tài khoản và ERC-4337
Để hiểu rõ hơn về đề xuất giá trị của việc trừu tượng hóa tài khoản, hãy xem xét ngắn gọn hai loại tài khoản hiện có trên Ethereum: Tài khoản thuộc sở hữu bên ngoài (EOA) và Tài khoản hợp đồng (CA), thường được gọi tương ứng là tài khoản người dùng và CA. . EOA, được kiểm soát bởi khóa riêng, cho phép người dùng gửi giao dịch. **Tuy nhiên, chúng thiếu khả năng lập trình của hợp đồng thông minh, khiến chúng trở nên cứng nhắc hơn. Ngược lại, CA sở hữu mã thực thi nhưng không thể bắt đầu giao dịch một cách độc lập. Các giao dịch phải luôn bắt nguồn từ tài khoản của người dùng và chứa chữ ký của người dùng, cho dù đó là một giao dịch chuyển mã thông báo đơn giản hay một hoạt động phức tạp được thực hiện thông qua nhiều hợp đồng thông minh.
**Khái niệm Trừu tượng hóa tài khoản (AA) được thiết kế để tận dụng khả năng lập trình của CA vì lợi ích của người dùng cuối. **Khi viết hợp đồng thông minh, thông thường sẽ xác định chủ sở hữu để kiểm soát hành vi của hợp đồng. Ví tự lưu trữ được xây dựng dưới dạng hợp đồng thông minh có thể cung cấp cho người dùng nhiều chức năng hơn so với ví dựa trên EOA. Điều này đạt được thông qua việc giới thiệu một tiêu chuẩn ethereum mới có tên là ERC-4337, được đề xuất bởi các thành viên của cộng đồng ethereum, bao gồm cả người sáng lập ethereum Vitalik Buterin. ² ERC-4337 cho phép chủ sở hữu trực tiếp sở hữu tài khoản hợp đồng thông minh mà không cần chữ ký EOA. Mặc dù chủ sở hữu có thể không ký EOA theo nghĩa truyền thống, quyền sở hữu hợp đồng thông minh của họ vẫn yêu cầu quy trình xác thực an toàn để đảm bảo họ đang kiểm soát và quản lý tài khoản hợp đồng thông minh đúng cách. Đổi lại, tài khoản hợp đồng thông minh này có thể xử lý các tác vụ như xác thực đa yếu tố, thanh toán định kỳ cũng như các quy tắc và chính sách tùy chỉnh do người dùng cuối xác định.
ERC-4337 là sự phát triển mới nhất của AA, ban đầu được đề xuất vào năm 2021 với tên gọi Đề xuất cải tiến Ethereum (EIP)-4337. Nó đã trải qua quy trình Yêu cầu nhận xét Ethereum (ERC), thiết lập các tiêu chuẩn cho các ứng dụng trên mạng Ethereum. Sự khác biệt giữa EIP và ERC là phạm vi và yêu cầu áp dụng của chúng. ERC xác định cách các hợp đồng thông minh sẽ chạy và tương tác với nhau ở cấp ứng dụng. Chúng không yêu cầu tất cả những người tham gia chấp nhận như EIP cốt lõi (Đề xuất cải tiến Ethereum), được triển khai ở cấp độ giao thức và yêu cầu sự đồng thuận rộng rãi hơn trong cộng đồng. Việc chuyển đổi từ EIP-4337 sang ERC-4337 đánh dấu rằng đề xuất đã đáp ứng các tiêu chuẩn cần thiết cho các ứng dụng Ethereum và hiện chính thức là một phần của hệ sinh thái Ethereum. Kể từ tháng 3 năm 2023, các thành phần cốt lõi của ERC-4337 đã được triển khai trên mạng chính Ethereum. Không giống như các EIP trừu tượng hóa tài khoản trước đây, ERC-4337 không yêu cầu sửa đổi lớp đồng thuận của giao thức chuỗi khối để cho phép trừu tượng hóa tài khoản trên mạng Ethereum. ² Sự phát triển này cho phép những người tham gia mạng blockchain ngay lập tức khám phá và thử nghiệm trải nghiệm người dùng mới mà không cần chờ nâng cấp mạng lớn. Điều đáng chú ý là một trong những ưu điểm của ERC-4337 là nó tương thích với bất kỳ chuỗi khối nào sử dụng máy ảo Ethereum, cung cấp cho AA một tiêu chuẩn vượt ra ngoài chính Ethereum.
Traverse giao dịch ERC-4337
**Trong một giao dịch EOA điển hình, người dùng tương tác với ví tự lưu trữ của họ để tạo, ký và gửi giao dịch tới mempool công khai. Tải trọng giao dịch được tạo và ký bằng khóa riêng của người dùng sau đó được truyền qua các nút tới một bộ nhớ chung ngang hàng (P2P). Người xác thực hoặc các thực thể chuyên biệt (được gọi là người xây dựng) chọn các giao dịch phù hợp và có lợi nhuận từ một bộ nhớ chung công khai để thực hiện và kết hợp chúng vào chuỗi khối. **
Hình 1: Luồng giao dịch Ethereum điển hình
ERC-4337 giới thiệu một quy trình giao dịch thay thế cho phương pháp EOA truyền thống bằng cách thêm một bước mới trước khi giao dịch đến địa chỉ EOA proxy. Người dùng gửi các ý định của họ dưới dạng UserOperations, sau đó được truyền qua một bộ nhớ UserOperations chuyên dụng. Nhóm ghi nhớ duy nhất này được theo dõi bởi trình đóng gói, hoạt động như một EOA ủy quyền, gửi UserOperations tới nhóm ghi nhớ công cộng dưới dạng các giao dịch EOA điển hình mà mạng có thể xử lý. Sau đó, các giao dịch này tuân theo quy trình tương tự như các giao dịch thông thường, tham gia nhóm ghi nhớ công khai hoặc chuyển trực tiếp đến người xây dựng.
Chúng tôi từng bước giới thiệu quy trình từ đầu đến cuối của giao dịch ERC-4337, từ tạo UserOperation đến thực thi. Trước khi đi sâu vào tìm hiểu, bắt buộc phải xác định khái niệm giao dịch viên, đóng vai trò quan trọng trong quá trình này và là trung tâm của quá trình khám phá của chính chúng ta. Paymaster là tài khoản hợp đồng thông minh tùy chọn có thể tài trợ phí giao dịch cho tài khoản hợp đồng (hợp đồng thông minh lấy người dùng làm trung tâm). Paymasters đánh giá xem UserOperation có được chấp nhận trong giai đoạn xác thực hay không và thực hiện bất kỳ logic phí bắt buộc nào trong giai đoạn thực thi. Bằng cách này, họ có thể tài trợ phí giao dịch cho người dùng và cho phép người dùng thanh toán gas bằng cách sử dụng mã thông báo ERC-20 như USD stablecoin.
Hình 2: Quy trình giao dịch ERC-4337
**1. Người dùng tạo UserOperations thông qua ví hợp đồng thông minh tuân thủ tiêu chuẩn ERC-4337. ** UserOperations gói gọn ý định của người dùng để tương tác với chuỗi khối mà người dùng ký để xác thực. Sau khi được tạo, UserOperations được cam kết với UserOperation Mempool chuyên dụng, một kho lưu trữ dành riêng cho UserOperations tách biệt với mempool giao dịch Ethereum tiêu chuẩn.
**2. Bundlers là một lớp tác nhân chuyên biệt giám sát UserOperation Mempool, chạy mô phỏng và tập hợp một loạt UserOperations thành một gói giao dịch duy nhất. ** Nhà cung cấp dịch vụ đóng gói chịu trách nhiệm thu thập Hoạt động của người dùng và gửi chúng cho hợp đồng EntryPoint, tối ưu hóa việc sử dụng gas và tối đa hóa lợi nhuận bằng cách sử dụng logic ưu tiên phí.
**3. Hợp đồng EntryPoint nhận được một loạt UserOperations đi kèm. **Nó hoạt động như một điều phối viên trung tâm để quản lý UserOperations trong luồng giao dịch ERC-4337.
**4. Nếu UserOperation được chỉ định, hợp đồng EntryPoint sẽ tương tác với hợp đồng Paymaster. **Như đã đề cập trước đó, Paymasters có thể tài trợ phí giao dịch cho các tài khoản hợp đồng. EntryPoint xác minh rằng người thanh toán có đủ tiền đặt cọc hoặc tài khoản hợp đồng có đủ tiền để thanh toán tiền xăng. Trong quá trình thực thi, nếu Paymaster tham gia, nó có thể triển khai logic phí tùy chỉnh mà chúng tôi sẽ trình bày trong phần tiếp theo.
**5. Sau đó, hợp đồng EntryPoint gọi tài khoản hợp đồng và, nếu cần, giao dịch viên để xác minh chữ ký trong UserOperation. **Tài khoản hợp đồng là tài khoản người dùng tương tác liền mạch với hợp đồng EntryPoint để tạo điều kiện thực hiện giao dịch. Sau khi xác minh thành công, EntryPoint chuyển dữ liệu liên quan của từng UserOperation sang Tài khoản hợp đồng và bắt đầu quá trình thực thi.
Tóm tắt tài khoản và ứng dụng thực tế
**Khi công nghệ chuỗi khối tiếp tục khám phá các ứng dụng trong thế giới thực, ví tự lưu trữ đang trở thành một lựa chọn phổ biến để người dùng nắm giữ và giao dịch bằng các loại tiền kỹ thuật số của họ. **Kể từ khi Ethereum ra đời, khoảng 180 triệu địa chỉ duy nhất đã được giao dịch, bao gồm các tài khoản thuộc mọi loại và nhiều tài khoản thuộc cùng một cá nhân hoặc một nhóm cá nhân. ³Tuy nhiên, mỗi tháng, chúng tôi chỉ thấy hàng triệu tương tác trực tuyến do người thật khởi xướng, với hoạt động trực tuyến hàng ngày trên mạng chính Ethereum với khoảng 1 triệu giao dịch mỗi ngày. ⁴ Để so sánh, Visa đã xử lý 258 tỷ giao dịch vào năm 2022, trung bình 707 triệu giao dịch mỗi ngày và hiện có 4,1 tỷ thẻ liên kết với Visa đang lưu hành trên toàn cầu. ⁵ Các chuỗi khối có thể được hưởng mức độ chấp nhận tương đương nếu chúng hỗ trợ cùng một phạm vi trải nghiệm thanh toán với cùng mức độ dễ sử dụng không? Các bước có thể thực hiện theo hướng này bao gồm rút phí gas cho người dùng hoặc cho phép họ thanh toán phí giao dịch bằng mã thông báo ERC-20.
Sử dụng ERC-4337 Paymaster để thanh toán bằng mã thông báo ERC-20
Hình 3: Paymaster tạo điều kiện thanh toán phí giao dịch bằng mã thông báo ERC-20
Để thực hiện các giao dịch trên chuỗi khối Ethereum ngày nay, người dùng cần nhận ETH để trả phí gas; tương tự, để thực hiện các giao dịch trên chuỗi khối Polygon, người dùng cần nhận được mã thông báo gốc MATIC. Có giải pháp nào loại bỏ nhu cầu tích lũy các loại mã thông báo chuỗi khối riêng khác nhau chỉ với mục đích thanh toán xăng không? Tình huống này tương tự với giá trị của mạng lưới thanh toán xuyên biên giới cốt lõi của Visa, nơi khách du lịch có thể chi tiêu bằng nội tệ của họ mà không cần mua trước. Trong phiên bản hợp đồng Paymaster này, hợp đồng có thể hoạt động như một dịch vụ chuyển đổi tiền tệ trung gian. Dịch vụ có thể thu thập tiền kỹ thuật số từ người dùng và sau đó chuyển đổi nó thành mã thông báo gốc dựa trên tỷ giá hối đoái hiện hành để thanh toán gas thay cho người dùng. Ngoài ra, điều này có thể được thực hiện bằng cách cấp vốn ngay lập tức, nghĩa là người dùng chỉ cần trả chi phí gas tại thời điểm giao dịch mà không cần bất kỳ yêu cầu cấp vốn trước nào, để tối ưu hóa việc quản lý dòng tiền của họ.
Tài trợ phí giao dịch cho người dùng sử dụng ERC-4337 Paymaster
Hình 4: Paymaster tài trợ phí giao dịch cho người dùng
Các giao dịch P2P trong Web 2.0 ngày nay miễn phí đối với người tiêu dùng ở nhiều quốc gia, điều này đặt ra một câu hỏi ngay lập tức: tại sao người tiêu dùng phải trả tiền cho các giao dịch P2P trên chuỗi khối? Trừu tượng hóa tài khoản cung cấp giải pháp cho phép người dùng bỏ qua các khoản phí này nếu bên thứ ba (chẳng hạn như nhà cung cấp ví fintech) sẵn sàng chi trả cho họ. Trong trường hợp này, nhà cung cấp ví hoặc dApp có thể đóng vai trò là giao dịch viên, thanh toán phí gas cho người dùng và giảm thiểu đáng kể trở ngại. Khái niệm ERC-4337 Paymaster có thể khuyến khích người dùng chấp nhận bằng cách cho phép người dùng giao dịch miễn phí qua nền tảng ví của họ.
Ngoài ra, **tài khoản hợp đồng thông minh có thể đơn giản hóa việc quản lý ví và cung cấp giải pháp thay thế cho xác minh chữ ký, cho phép xác thực đa yếu tố để tăng cường bảo mật và thu hồi tiền trong ví tự quản lý. ****Ngoài ra, chúng đơn giản hóa việc sử dụng dApps bằng cách cấp quyền tạm thời cho các tác vụ cụ thể với các giới hạn có thể tùy chỉnh, chẳng hạn như ủy quyền cho dApps xử lý các khoản thanh toán kéo định kỳ từ tài khoản người dùng, lên đến một số tiền nhất định. **Những ví dụ này chỉ là ví dụ về cách hợp đồng thông minh có thể giúp người dùng không sử dụng tiền điện tử tương tác với công nghệ chuỗi khối dễ dàng hơn trong khi vẫn giữ an toàn cho tài khoản của họ.
Thử nghiệm của chúng tôi với ERC-4337 Paymaster
Sử dụng ERC-4337 Paymaster để thanh toán bằng mã thông báo ERC-20
Hình 5: Paymaster tạo điều kiện thanh toán phí giao dịch bằng mã thông báo ERC-20 (đoạn mã)
Với hợp đồng Visa Paymaster đầu tiên của mình, chúng tôi đang tìm hiểu xem liệu người dùng có thể thanh toán phí giao dịch bằng các token thay thế, chẳng hạn như USD stablecoin hay thậm chí là các loại tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương trong tương lai hay không. Trong trường hợp này, Paymaster thanh toán phí giao dịch ETH bằng cách nhận số tiền tương đương với mã thông báo ERC-20 chung do người dùng thanh toán. Để triển khai, chúng tôi đã sử dụng mã bắt đầu do Ethereum Foundation và nhóm nòng cốt ERC-4337 cung cấp⁶. Hợp đồng ví dụ này chứa logic quản lý cho Paymaster và mã thông báo ERC-20 tùy chỉnh của nó. Đối với hợp đồng này, chúng tôi giới thiệu một danh sách trắng và chức năng cập nhật tỷ lệ chuyển đổi từ mã thông báo sang ETH. Điều này cho phép chúng tôi mô phỏng tốt hơn các điều kiện thực tế trong đó tỷ giá hối đoái giữa ETH và mã thông báo là động. Thiết lập thử nghiệm của chúng tôi liên quan đến việc triển khai ví hợp đồng thông minh và gửi hành động của người dùng. Hiện tại, các tùy chọn ví tương thích với ERC-4337 bị hạn chế, chúng tôi đã quyết định sử dụng ví Trampoline do Ethereum Foundation và nhóm nòng cốt ERC-4337 xây dựng. ⁷ Để gửi hành động của người dùng tới Mạng thử nghiệm Goerli, chúng tôi đã sử dụng Bundler công khai của Blocknative. ⁸ Để UserOperation thành công, trước tiên, hợp đồng Visa Paymaster cần kiểm tra xem người dùng có đủ tiền trong ERC-20 để thanh toán phí gas hay không. Sau khi xác nhận, người dùng thanh toán phí giao dịch bằng mã thông báo ERC-20 chung này. Bạn có thể tìm thấy hợp đồng đã triển khai của chúng tôi, ⁹ và UserOperation được xử lý tại đây.
Tài trợ phí giao dịch cho người dùng sử dụng ERC-4337 Paymaster
Hình 6: Paymaster tài trợ phí giao dịch cho người dùng (đoạn mã)
Theo trường hợp sử dụng thứ hai mà chúng tôi đã đề cập, hợp đồng Visa Paymaster khác của chúng tôi tài trợ hoàn toàn phí giao dịch. Một lần nữa, việc triển khai của chúng tôi dựa trên mã bắt đầu¹¹ do Ethereum Foundation và nhóm nòng cốt ERC-4337 cung cấp. Mã nguồn gốc tài trợ cho mỗi giao dịch chuyên nghiệp. Chúng tôi đã thêm một danh sách trắng để chỉ cho phép người dùng được ủy quyền tương tác với hợp đồng Visa Paymaster. Bạn có thể tìm thấy hợp đồng đã triển khai của chúng tôi tại đây. ¹² Việc triển khai thử nghiệm của chúng tôi đã có thể tài trợ thành công phí giao dịch hành động của người dùng cho người dùng trong danh sách cho phép. Bạn có thể thấy UserOperation thành công tại đây. ¹³
Trường hợp sử dụng Paymaster vượt xa những gì chúng tôi đã nhấn mạnh trong bài viết này. Bằng cách trừu tượng hóa logic xử lý chuỗi khối cơ bản, nhiều trải nghiệm người dùng sáng tạo có thể thực hiện được. Đối với quá trình phát triển ERC-4337 hiện đang được tiến hành, chúng tôi thấy một số phương pháp khả thi có thể phát triển dựa trên các thử nghiệm của chúng tôi được mô tả ở trên. Ví dụ: thay vì yêu cầu mã thông báo ERC-20 tùy chỉnh mới được tích hợp trong hợp đồng thông minh Paymaster, việc tích hợp Paymaster với mã thông báo ERC-20 hiện có như USDC sẽ dễ dàng hơn. Cách tiếp cận này yêu cầu sử dụng một nguồn bên ngoài để xác định giá mã thông báo và kiểm tra xem hợp đồng Paymaster có chấp thuận tính phí người dùng cho mã thông báo được chỉ định hay không. Một cách tiếp cận là triển khai dịch vụ tiên tri ngoài chuỗi có thể cung cấp thông tin cần thiết như giá mã thông báo và chữ ký mà hợp đồng Paymaster có thể xác minh.
Ngoài ra, toàn bộ quá trình có thể được xử lý trên chuỗi với sự trợ giúp của hợp đồng tiên tri cho dữ liệu cần thiết. Mặc dù cách tiếp cận này mang lại sự đảm bảo tốt hơn rằng các giao dịch viên được trả thù lao hợp lý, nhưng nó cũng khó thực hiện hơn. Một số hạn chế của ERC-4337 khiến Paymaster khó truy vấn các oracle trên chuỗi trong quá trình xác minh Paymaster và Bundler thường sẽ từ chối UserOperations cần làm như vậy. Để kích hoạt quy trình này, cần phải thiết lập một mempool thay thế với danh sách các Paymaster đáng tin cậy mà Bundler có thể chọn tham gia. Những Người quản lý thanh toán đáng tin cậy này có thể gọi các hợp đồng tiên tri và Hoạt động của Người dùng sử dụng những Người quản lý thanh toán này sẽ được rút ra từ nhóm bộ nhớ dự phòng.
Nhìn về tương lai
** Tương tác với chuỗi khối bằng ví kỹ thuật số có thể là một trải nghiệm đầy thử thách và nhiều người tin rằng việc đảm bảo tính dễ sử dụng là một bước quan trọng trong việc thúc đẩy việc áp dụng rộng rãi hơn. ERC-4337 đưa ra các khả năng thú vị trong tương lai để cải thiện trải nghiệm thanh toán trên chuỗi của người dùng thông qua ví hợp đồng thông minh tự quản lý, từ đó có thể thay đổi cách người dùng chi tiêu tiền kỹ thuật số và tài sản kỹ thuật số. **
Cộng đồng Ethereum đang bắt đầu hành trình mới này khi nói đến ERC-4337. Có nhiều kế hoạch cung cấp cơ sở hạ tầng để có thể xây dựng các luồng dựa trên AA, một số kế hoạch chúng tôi đã sử dụng trong thử nghiệm của mình và được đề cập trong bài viết này, nhưng vẫn còn nhiều chỗ để phát triển. Như với bất kỳ lĩnh vực mở nào, có những cách tiếp cận cạnh tranh và sự đánh đổi, chẳng hạn như các tùy chọn phân cấp được cung cấp bởi các Bundler công khai so với khả năng tùy chỉnh của các Bundler tư nhân, tính bảo mật đáng tin cậy của Paymaster hoàn toàn trên chuỗi so với việc triển khai một số thành phần so với hiệu quả chi phí; và vô số các sơ đồ chữ ký thay thế mà ví có thể sử dụng, trong số những thứ khác. Những lựa chọn thiết kế khác nhau này có thể dẫn đến một tập hợp các tùy chọn phong phú để cung cấp tốt hơn cho người dùng trải nghiệm thanh toán kỹ thuật số trong tương lai.
Đổi mới thanh toán cho mọi người, mọi nơi
Là công ty hàng đầu thế giới về các giải pháp thanh toán, Visa luôn tìm kiếm những đổi mới đáp ứng nhu cầu trong thế giới thực. Chúng tôi sẽ tiếp tục điều tra tiềm năng của hợp đồng thông minh và tương lai có thể có của tiền có thể lập trình và thanh toán có thể lập trình. Trong bài báo này, chúng tôi đi sâu vào cách AA trên Ethereum được triển khai bởi ERC-4337 có thể kích hoạt các trường hợp sử dụng mới thú vị trên chuỗi khối. Chúng tôi cung cấp hướng dẫn toàn diện về giao dịch ERC-4337 và giải thích nó khác với giao dịch Ethereum tiêu chuẩn như thế nào để làm nổi bật các cơ chế cơ bản.
Các thử nghiệm của chúng tôi về ERC-4337 tập trung vào hai trường hợp sử dụng riêng biệt bằng cách triển khai các hợp đồng Paymaster để tìm hiểu và đánh giá tiện ích tiềm năng của chúng trong việc giải quyết các vấn đề trong thế giới thực và nâng cao đáng kể trải nghiệm của khách hàng thông qua các tương tác trên chuỗi. Đối với các công ty hoạt động trong lĩnh vực này, các nhóm sản phẩm, nghiên cứu và kỹ thuật của chúng tôi sẽ sẵn lòng thảo luận về các ý tưởng cho các khoản thanh toán có thể lập trình.
Xem bản gốc
Nội dung chỉ mang tính chất tham khảo, không phải là lời chào mời hay đề nghị. Không cung cấp tư vấn về đầu tư, thuế hoặc pháp lý. Xem Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm để biết thêm thông tin về rủi ro.
Visa: Suy nghĩ lại về các giao dịch tiền điện tử từ tài khoản trừu tượng
Bởi Mustafa Bedawala, Mert Ozbay và Catherine Gu; Visa Mặc dù liên tục phát triển, blockchain hiện đang gặp khó khăn trong việc cung cấp mức độ linh hoạt và trải nghiệm người dùng giống như các hệ sinh thái thanh toán kỹ thuật số chính thống. Tuy nhiên, các công nghệ mới nổi có thể nâng cao trải nghiệm thanh toán khi giao dịch bằng tiền kỹ thuật số. Trong "Thanh toán tự động cho ví tự lưu trữ", chúng tôi đi sâu vào việc sử dụng công nghệ tiên tiến cho thanh toán tự động bằng cách tận dụng khái niệm Tóm tắt tài khoản (AA) trên các chuỗi khối công khai. ¹Việc khám phá AA của chúng tôi và trải nghiệm thanh toán tiền điện tử được cải thiện tiếp tục bằng cách xem xét cách mô hình AA hiện tại trên Ethereum cung cấp các giải pháp sáng tạo để xử lý phí giao dịch: Người dùng có thể sử dụng stablecoin, mã thông báo ERC-20 khác để thanh toán phí giao dịch Ethereum hoặc không' không phải trả gì cả? Việc tìm kiếm các giải pháp sáng tạo để mang lại trải nghiệm giao dịch và giới thiệu tiền điện tử dễ dàng là rất quan trọng cho đến khi các loại tiền kỹ thuật số được áp dụng rộng rãi.
Tổng quan kỹ thuật về ERC-4337, tiêu chuẩn hiện tại cho việc triển khai AA trên Ethereum, nhằm mục đích hiểu rõ hơn về ERC-4337. Chúng tôi thảo luận về việc triển khai thử nghiệm hai bộ hợp đồng Paymaster của Visa để cho thấy cách phí xăng trên chuỗi khối có thể được thiết kế lại để cải thiện sự thuận tiện cho người dùng.
Tóm tắt tài khoản và ERC-4337
Để hiểu rõ hơn về đề xuất giá trị của việc trừu tượng hóa tài khoản, hãy xem xét ngắn gọn hai loại tài khoản hiện có trên Ethereum: Tài khoản thuộc sở hữu bên ngoài (EOA) và Tài khoản hợp đồng (CA), thường được gọi tương ứng là tài khoản người dùng và CA. . EOA, được kiểm soát bởi khóa riêng, cho phép người dùng gửi giao dịch. **Tuy nhiên, chúng thiếu khả năng lập trình của hợp đồng thông minh, khiến chúng trở nên cứng nhắc hơn. Ngược lại, CA sở hữu mã thực thi nhưng không thể bắt đầu giao dịch một cách độc lập. Các giao dịch phải luôn bắt nguồn từ tài khoản của người dùng và chứa chữ ký của người dùng, cho dù đó là một giao dịch chuyển mã thông báo đơn giản hay một hoạt động phức tạp được thực hiện thông qua nhiều hợp đồng thông minh.
**Khái niệm Trừu tượng hóa tài khoản (AA) được thiết kế để tận dụng khả năng lập trình của CA vì lợi ích của người dùng cuối. **Khi viết hợp đồng thông minh, thông thường sẽ xác định chủ sở hữu để kiểm soát hành vi của hợp đồng. Ví tự lưu trữ được xây dựng dưới dạng hợp đồng thông minh có thể cung cấp cho người dùng nhiều chức năng hơn so với ví dựa trên EOA. Điều này đạt được thông qua việc giới thiệu một tiêu chuẩn ethereum mới có tên là ERC-4337, được đề xuất bởi các thành viên của cộng đồng ethereum, bao gồm cả người sáng lập ethereum Vitalik Buterin. ² ERC-4337 cho phép chủ sở hữu trực tiếp sở hữu tài khoản hợp đồng thông minh mà không cần chữ ký EOA. Mặc dù chủ sở hữu có thể không ký EOA theo nghĩa truyền thống, quyền sở hữu hợp đồng thông minh của họ vẫn yêu cầu quy trình xác thực an toàn để đảm bảo họ đang kiểm soát và quản lý tài khoản hợp đồng thông minh đúng cách. Đổi lại, tài khoản hợp đồng thông minh này có thể xử lý các tác vụ như xác thực đa yếu tố, thanh toán định kỳ cũng như các quy tắc và chính sách tùy chỉnh do người dùng cuối xác định.
ERC-4337 là sự phát triển mới nhất của AA, ban đầu được đề xuất vào năm 2021 với tên gọi Đề xuất cải tiến Ethereum (EIP)-4337. Nó đã trải qua quy trình Yêu cầu nhận xét Ethereum (ERC), thiết lập các tiêu chuẩn cho các ứng dụng trên mạng Ethereum. Sự khác biệt giữa EIP và ERC là phạm vi và yêu cầu áp dụng của chúng. ERC xác định cách các hợp đồng thông minh sẽ chạy và tương tác với nhau ở cấp ứng dụng. Chúng không yêu cầu tất cả những người tham gia chấp nhận như EIP cốt lõi (Đề xuất cải tiến Ethereum), được triển khai ở cấp độ giao thức và yêu cầu sự đồng thuận rộng rãi hơn trong cộng đồng. Việc chuyển đổi từ EIP-4337 sang ERC-4337 đánh dấu rằng đề xuất đã đáp ứng các tiêu chuẩn cần thiết cho các ứng dụng Ethereum và hiện chính thức là một phần của hệ sinh thái Ethereum. Kể từ tháng 3 năm 2023, các thành phần cốt lõi của ERC-4337 đã được triển khai trên mạng chính Ethereum. Không giống như các EIP trừu tượng hóa tài khoản trước đây, ERC-4337 không yêu cầu sửa đổi lớp đồng thuận của giao thức chuỗi khối để cho phép trừu tượng hóa tài khoản trên mạng Ethereum. ² Sự phát triển này cho phép những người tham gia mạng blockchain ngay lập tức khám phá và thử nghiệm trải nghiệm người dùng mới mà không cần chờ nâng cấp mạng lớn. Điều đáng chú ý là một trong những ưu điểm của ERC-4337 là nó tương thích với bất kỳ chuỗi khối nào sử dụng máy ảo Ethereum, cung cấp cho AA một tiêu chuẩn vượt ra ngoài chính Ethereum.
Traverse giao dịch ERC-4337
**Trong một giao dịch EOA điển hình, người dùng tương tác với ví tự lưu trữ của họ để tạo, ký và gửi giao dịch tới mempool công khai. Tải trọng giao dịch được tạo và ký bằng khóa riêng của người dùng sau đó được truyền qua các nút tới một bộ nhớ chung ngang hàng (P2P). Người xác thực hoặc các thực thể chuyên biệt (được gọi là người xây dựng) chọn các giao dịch phù hợp và có lợi nhuận từ một bộ nhớ chung công khai để thực hiện và kết hợp chúng vào chuỗi khối. **
Hình 1: Luồng giao dịch Ethereum điển hình
ERC-4337 giới thiệu một quy trình giao dịch thay thế cho phương pháp EOA truyền thống bằng cách thêm một bước mới trước khi giao dịch đến địa chỉ EOA proxy. Người dùng gửi các ý định của họ dưới dạng UserOperations, sau đó được truyền qua một bộ nhớ UserOperations chuyên dụng. Nhóm ghi nhớ duy nhất này được theo dõi bởi trình đóng gói, hoạt động như một EOA ủy quyền, gửi UserOperations tới nhóm ghi nhớ công cộng dưới dạng các giao dịch EOA điển hình mà mạng có thể xử lý. Sau đó, các giao dịch này tuân theo quy trình tương tự như các giao dịch thông thường, tham gia nhóm ghi nhớ công khai hoặc chuyển trực tiếp đến người xây dựng.
Chúng tôi từng bước giới thiệu quy trình từ đầu đến cuối của giao dịch ERC-4337, từ tạo UserOperation đến thực thi. Trước khi đi sâu vào tìm hiểu, bắt buộc phải xác định khái niệm giao dịch viên, đóng vai trò quan trọng trong quá trình này và là trung tâm của quá trình khám phá của chính chúng ta. Paymaster là tài khoản hợp đồng thông minh tùy chọn có thể tài trợ phí giao dịch cho tài khoản hợp đồng (hợp đồng thông minh lấy người dùng làm trung tâm). Paymasters đánh giá xem UserOperation có được chấp nhận trong giai đoạn xác thực hay không và thực hiện bất kỳ logic phí bắt buộc nào trong giai đoạn thực thi. Bằng cách này, họ có thể tài trợ phí giao dịch cho người dùng và cho phép người dùng thanh toán gas bằng cách sử dụng mã thông báo ERC-20 như USD stablecoin.
Hình 2: Quy trình giao dịch ERC-4337
**1. Người dùng tạo UserOperations thông qua ví hợp đồng thông minh tuân thủ tiêu chuẩn ERC-4337. ** UserOperations gói gọn ý định của người dùng để tương tác với chuỗi khối mà người dùng ký để xác thực. Sau khi được tạo, UserOperations được cam kết với UserOperation Mempool chuyên dụng, một kho lưu trữ dành riêng cho UserOperations tách biệt với mempool giao dịch Ethereum tiêu chuẩn.
**2. Bundlers là một lớp tác nhân chuyên biệt giám sát UserOperation Mempool, chạy mô phỏng và tập hợp một loạt UserOperations thành một gói giao dịch duy nhất. ** Nhà cung cấp dịch vụ đóng gói chịu trách nhiệm thu thập Hoạt động của người dùng và gửi chúng cho hợp đồng EntryPoint, tối ưu hóa việc sử dụng gas và tối đa hóa lợi nhuận bằng cách sử dụng logic ưu tiên phí.
**3. Hợp đồng EntryPoint nhận được một loạt UserOperations đi kèm. **Nó hoạt động như một điều phối viên trung tâm để quản lý UserOperations trong luồng giao dịch ERC-4337.
**4. Nếu UserOperation được chỉ định, hợp đồng EntryPoint sẽ tương tác với hợp đồng Paymaster. **Như đã đề cập trước đó, Paymasters có thể tài trợ phí giao dịch cho các tài khoản hợp đồng. EntryPoint xác minh rằng người thanh toán có đủ tiền đặt cọc hoặc tài khoản hợp đồng có đủ tiền để thanh toán tiền xăng. Trong quá trình thực thi, nếu Paymaster tham gia, nó có thể triển khai logic phí tùy chỉnh mà chúng tôi sẽ trình bày trong phần tiếp theo.
**5. Sau đó, hợp đồng EntryPoint gọi tài khoản hợp đồng và, nếu cần, giao dịch viên để xác minh chữ ký trong UserOperation. **Tài khoản hợp đồng là tài khoản người dùng tương tác liền mạch với hợp đồng EntryPoint để tạo điều kiện thực hiện giao dịch. Sau khi xác minh thành công, EntryPoint chuyển dữ liệu liên quan của từng UserOperation sang Tài khoản hợp đồng và bắt đầu quá trình thực thi.
Tóm tắt tài khoản và ứng dụng thực tế
**Khi công nghệ chuỗi khối tiếp tục khám phá các ứng dụng trong thế giới thực, ví tự lưu trữ đang trở thành một lựa chọn phổ biến để người dùng nắm giữ và giao dịch bằng các loại tiền kỹ thuật số của họ. **Kể từ khi Ethereum ra đời, khoảng 180 triệu địa chỉ duy nhất đã được giao dịch, bao gồm các tài khoản thuộc mọi loại và nhiều tài khoản thuộc cùng một cá nhân hoặc một nhóm cá nhân. ³Tuy nhiên, mỗi tháng, chúng tôi chỉ thấy hàng triệu tương tác trực tuyến do người thật khởi xướng, với hoạt động trực tuyến hàng ngày trên mạng chính Ethereum với khoảng 1 triệu giao dịch mỗi ngày. ⁴ Để so sánh, Visa đã xử lý 258 tỷ giao dịch vào năm 2022, trung bình 707 triệu giao dịch mỗi ngày và hiện có 4,1 tỷ thẻ liên kết với Visa đang lưu hành trên toàn cầu. ⁵ Các chuỗi khối có thể được hưởng mức độ chấp nhận tương đương nếu chúng hỗ trợ cùng một phạm vi trải nghiệm thanh toán với cùng mức độ dễ sử dụng không? Các bước có thể thực hiện theo hướng này bao gồm rút phí gas cho người dùng hoặc cho phép họ thanh toán phí giao dịch bằng mã thông báo ERC-20.
Sử dụng ERC-4337 Paymaster để thanh toán bằng mã thông báo ERC-20
Hình 3: Paymaster tạo điều kiện thanh toán phí giao dịch bằng mã thông báo ERC-20
Để thực hiện các giao dịch trên chuỗi khối Ethereum ngày nay, người dùng cần nhận ETH để trả phí gas; tương tự, để thực hiện các giao dịch trên chuỗi khối Polygon, người dùng cần nhận được mã thông báo gốc MATIC. Có giải pháp nào loại bỏ nhu cầu tích lũy các loại mã thông báo chuỗi khối riêng khác nhau chỉ với mục đích thanh toán xăng không? Tình huống này tương tự với giá trị của mạng lưới thanh toán xuyên biên giới cốt lõi của Visa, nơi khách du lịch có thể chi tiêu bằng nội tệ của họ mà không cần mua trước. Trong phiên bản hợp đồng Paymaster này, hợp đồng có thể hoạt động như một dịch vụ chuyển đổi tiền tệ trung gian. Dịch vụ có thể thu thập tiền kỹ thuật số từ người dùng và sau đó chuyển đổi nó thành mã thông báo gốc dựa trên tỷ giá hối đoái hiện hành để thanh toán gas thay cho người dùng. Ngoài ra, điều này có thể được thực hiện bằng cách cấp vốn ngay lập tức, nghĩa là người dùng chỉ cần trả chi phí gas tại thời điểm giao dịch mà không cần bất kỳ yêu cầu cấp vốn trước nào, để tối ưu hóa việc quản lý dòng tiền của họ.
Tài trợ phí giao dịch cho người dùng sử dụng ERC-4337 Paymaster
Hình 4: Paymaster tài trợ phí giao dịch cho người dùng
Các giao dịch P2P trong Web 2.0 ngày nay miễn phí đối với người tiêu dùng ở nhiều quốc gia, điều này đặt ra một câu hỏi ngay lập tức: tại sao người tiêu dùng phải trả tiền cho các giao dịch P2P trên chuỗi khối? Trừu tượng hóa tài khoản cung cấp giải pháp cho phép người dùng bỏ qua các khoản phí này nếu bên thứ ba (chẳng hạn như nhà cung cấp ví fintech) sẵn sàng chi trả cho họ. Trong trường hợp này, nhà cung cấp ví hoặc dApp có thể đóng vai trò là giao dịch viên, thanh toán phí gas cho người dùng và giảm thiểu đáng kể trở ngại. Khái niệm ERC-4337 Paymaster có thể khuyến khích người dùng chấp nhận bằng cách cho phép người dùng giao dịch miễn phí qua nền tảng ví của họ.
Ngoài ra, **tài khoản hợp đồng thông minh có thể đơn giản hóa việc quản lý ví và cung cấp giải pháp thay thế cho xác minh chữ ký, cho phép xác thực đa yếu tố để tăng cường bảo mật và thu hồi tiền trong ví tự quản lý. ****Ngoài ra, chúng đơn giản hóa việc sử dụng dApps bằng cách cấp quyền tạm thời cho các tác vụ cụ thể với các giới hạn có thể tùy chỉnh, chẳng hạn như ủy quyền cho dApps xử lý các khoản thanh toán kéo định kỳ từ tài khoản người dùng, lên đến một số tiền nhất định. **Những ví dụ này chỉ là ví dụ về cách hợp đồng thông minh có thể giúp người dùng không sử dụng tiền điện tử tương tác với công nghệ chuỗi khối dễ dàng hơn trong khi vẫn giữ an toàn cho tài khoản của họ.
Thử nghiệm của chúng tôi với ERC-4337 Paymaster
Sử dụng ERC-4337 Paymaster để thanh toán bằng mã thông báo ERC-20
Hình 5: Paymaster tạo điều kiện thanh toán phí giao dịch bằng mã thông báo ERC-20 (đoạn mã)
Với hợp đồng Visa Paymaster đầu tiên của mình, chúng tôi đang tìm hiểu xem liệu người dùng có thể thanh toán phí giao dịch bằng các token thay thế, chẳng hạn như USD stablecoin hay thậm chí là các loại tiền kỹ thuật số của ngân hàng trung ương trong tương lai hay không. Trong trường hợp này, Paymaster thanh toán phí giao dịch ETH bằng cách nhận số tiền tương đương với mã thông báo ERC-20 chung do người dùng thanh toán. Để triển khai, chúng tôi đã sử dụng mã bắt đầu do Ethereum Foundation và nhóm nòng cốt ERC-4337 cung cấp⁶. Hợp đồng ví dụ này chứa logic quản lý cho Paymaster và mã thông báo ERC-20 tùy chỉnh của nó. Đối với hợp đồng này, chúng tôi giới thiệu một danh sách trắng và chức năng cập nhật tỷ lệ chuyển đổi từ mã thông báo sang ETH. Điều này cho phép chúng tôi mô phỏng tốt hơn các điều kiện thực tế trong đó tỷ giá hối đoái giữa ETH và mã thông báo là động. Thiết lập thử nghiệm của chúng tôi liên quan đến việc triển khai ví hợp đồng thông minh và gửi hành động của người dùng. Hiện tại, các tùy chọn ví tương thích với ERC-4337 bị hạn chế, chúng tôi đã quyết định sử dụng ví Trampoline do Ethereum Foundation và nhóm nòng cốt ERC-4337 xây dựng. ⁷ Để gửi hành động của người dùng tới Mạng thử nghiệm Goerli, chúng tôi đã sử dụng Bundler công khai của Blocknative. ⁸ Để UserOperation thành công, trước tiên, hợp đồng Visa Paymaster cần kiểm tra xem người dùng có đủ tiền trong ERC-20 để thanh toán phí gas hay không. Sau khi xác nhận, người dùng thanh toán phí giao dịch bằng mã thông báo ERC-20 chung này. Bạn có thể tìm thấy hợp đồng đã triển khai của chúng tôi, ⁹ và UserOperation được xử lý tại đây.
Tài trợ phí giao dịch cho người dùng sử dụng ERC-4337 Paymaster
Hình 6: Paymaster tài trợ phí giao dịch cho người dùng (đoạn mã)
Theo trường hợp sử dụng thứ hai mà chúng tôi đã đề cập, hợp đồng Visa Paymaster khác của chúng tôi tài trợ hoàn toàn phí giao dịch. Một lần nữa, việc triển khai của chúng tôi dựa trên mã bắt đầu¹¹ do Ethereum Foundation và nhóm nòng cốt ERC-4337 cung cấp. Mã nguồn gốc tài trợ cho mỗi giao dịch chuyên nghiệp. Chúng tôi đã thêm một danh sách trắng để chỉ cho phép người dùng được ủy quyền tương tác với hợp đồng Visa Paymaster. Bạn có thể tìm thấy hợp đồng đã triển khai của chúng tôi tại đây. ¹² Việc triển khai thử nghiệm của chúng tôi đã có thể tài trợ thành công phí giao dịch hành động của người dùng cho người dùng trong danh sách cho phép. Bạn có thể thấy UserOperation thành công tại đây. ¹³
Trường hợp sử dụng Paymaster vượt xa những gì chúng tôi đã nhấn mạnh trong bài viết này. Bằng cách trừu tượng hóa logic xử lý chuỗi khối cơ bản, nhiều trải nghiệm người dùng sáng tạo có thể thực hiện được. Đối với quá trình phát triển ERC-4337 hiện đang được tiến hành, chúng tôi thấy một số phương pháp khả thi có thể phát triển dựa trên các thử nghiệm của chúng tôi được mô tả ở trên. Ví dụ: thay vì yêu cầu mã thông báo ERC-20 tùy chỉnh mới được tích hợp trong hợp đồng thông minh Paymaster, việc tích hợp Paymaster với mã thông báo ERC-20 hiện có như USDC sẽ dễ dàng hơn. Cách tiếp cận này yêu cầu sử dụng một nguồn bên ngoài để xác định giá mã thông báo và kiểm tra xem hợp đồng Paymaster có chấp thuận tính phí người dùng cho mã thông báo được chỉ định hay không. Một cách tiếp cận là triển khai dịch vụ tiên tri ngoài chuỗi có thể cung cấp thông tin cần thiết như giá mã thông báo và chữ ký mà hợp đồng Paymaster có thể xác minh.
Ngoài ra, toàn bộ quá trình có thể được xử lý trên chuỗi với sự trợ giúp của hợp đồng tiên tri cho dữ liệu cần thiết. Mặc dù cách tiếp cận này mang lại sự đảm bảo tốt hơn rằng các giao dịch viên được trả thù lao hợp lý, nhưng nó cũng khó thực hiện hơn. Một số hạn chế của ERC-4337 khiến Paymaster khó truy vấn các oracle trên chuỗi trong quá trình xác minh Paymaster và Bundler thường sẽ từ chối UserOperations cần làm như vậy. Để kích hoạt quy trình này, cần phải thiết lập một mempool thay thế với danh sách các Paymaster đáng tin cậy mà Bundler có thể chọn tham gia. Những Người quản lý thanh toán đáng tin cậy này có thể gọi các hợp đồng tiên tri và Hoạt động của Người dùng sử dụng những Người quản lý thanh toán này sẽ được rút ra từ nhóm bộ nhớ dự phòng.
Nhìn về tương lai
** Tương tác với chuỗi khối bằng ví kỹ thuật số có thể là một trải nghiệm đầy thử thách và nhiều người tin rằng việc đảm bảo tính dễ sử dụng là một bước quan trọng trong việc thúc đẩy việc áp dụng rộng rãi hơn. ERC-4337 đưa ra các khả năng thú vị trong tương lai để cải thiện trải nghiệm thanh toán trên chuỗi của người dùng thông qua ví hợp đồng thông minh tự quản lý, từ đó có thể thay đổi cách người dùng chi tiêu tiền kỹ thuật số và tài sản kỹ thuật số. **
Cộng đồng Ethereum đang bắt đầu hành trình mới này khi nói đến ERC-4337. Có nhiều kế hoạch cung cấp cơ sở hạ tầng để có thể xây dựng các luồng dựa trên AA, một số kế hoạch chúng tôi đã sử dụng trong thử nghiệm của mình và được đề cập trong bài viết này, nhưng vẫn còn nhiều chỗ để phát triển. Như với bất kỳ lĩnh vực mở nào, có những cách tiếp cận cạnh tranh và sự đánh đổi, chẳng hạn như các tùy chọn phân cấp được cung cấp bởi các Bundler công khai so với khả năng tùy chỉnh của các Bundler tư nhân, tính bảo mật đáng tin cậy của Paymaster hoàn toàn trên chuỗi so với việc triển khai một số thành phần so với hiệu quả chi phí; và vô số các sơ đồ chữ ký thay thế mà ví có thể sử dụng, trong số những thứ khác. Những lựa chọn thiết kế khác nhau này có thể dẫn đến một tập hợp các tùy chọn phong phú để cung cấp tốt hơn cho người dùng trải nghiệm thanh toán kỹ thuật số trong tương lai.
Đổi mới thanh toán cho mọi người, mọi nơi
Là công ty hàng đầu thế giới về các giải pháp thanh toán, Visa luôn tìm kiếm những đổi mới đáp ứng nhu cầu trong thế giới thực. Chúng tôi sẽ tiếp tục điều tra tiềm năng của hợp đồng thông minh và tương lai có thể có của tiền có thể lập trình và thanh toán có thể lập trình. Trong bài báo này, chúng tôi đi sâu vào cách AA trên Ethereum được triển khai bởi ERC-4337 có thể kích hoạt các trường hợp sử dụng mới thú vị trên chuỗi khối. Chúng tôi cung cấp hướng dẫn toàn diện về giao dịch ERC-4337 và giải thích nó khác với giao dịch Ethereum tiêu chuẩn như thế nào để làm nổi bật các cơ chế cơ bản.
Các thử nghiệm của chúng tôi về ERC-4337 tập trung vào hai trường hợp sử dụng riêng biệt bằng cách triển khai các hợp đồng Paymaster để tìm hiểu và đánh giá tiện ích tiềm năng của chúng trong việc giải quyết các vấn đề trong thế giới thực và nâng cao đáng kể trải nghiệm của khách hàng thông qua các tương tác trên chuỗi. Đối với các công ty hoạt động trong lĩnh vực này, các nhóm sản phẩm, nghiên cứu và kỹ thuật của chúng tôi sẽ sẵn lòng thảo luận về các ý tưởng cho các khoản thanh toán có thể lập trình.