Vàng hay Bạch kim 2025: Kim loại quý nào mang lại nhiều cơ hội hơn?

Thị trường hiện tại: Bạch kim đang phục hồi

Thị trường kim loại quý cho thấy sự phân kỳ thú vị vào năm 2025. Trong khi Giá vàng tháng 4 vượt qua mốc 3.500 USD và duy trì trên 3.300 USD mỗi ounce tinh, thì Bạch kim đã có một sự phục hưng bất ngờ. Sau nhiều năm trì trệ, kim loại sáng bóng này tháng 7 năm 2025 ghi nhận khoảng 1.450 USD mỗi ounce — tăng hơn 50% kể từ đầu năm. Sự phát triển này đặt ra một câu hỏi cũ: Liệu bạch kim có thực sự là lựa chọn kém hơn so với vàng?

Tại sao bạch kim lâu nay vẫn đứng trong bóng tối của vàng

Để hiểu rõ động thái thị trường hiện tại, cần xem xét lịch sử giá của cả hai kim loại. Năm 2014, bạch kim có giá trên 1.500 USD, cao hơn rõ rệt so với vàng. Tuy nhiên, trong khi Vàng liên tục tăng giá, thì diễn biến của bạch kim giống như một chuyến tàu lượn siêu tốc. Đặc biệt, năm 2020, giá bạch kim lao dốc xuống dưới 600 USD. Trong nhiều năm, giá dao động quanh mức 1.000 USD — điều này khiến nhiều nhà đầu tư thất vọng.

Nguyên nhân chính của sự phân kỳ này chủ yếu nằm trong ngành công nghiệp ô tô. Bạch kim chủ yếu được sử dụng trong các bộ lọc khí diesel, mà nhu cầu giảm mạnh do tiêu chuẩn khí thải ngày càng nghiêm ngặt và xu hướng chuyển sang xe điện. Ngược lại, vàng chỉ hưởng lợi từ vai trò lưu trữ giá trị và bảo vệ chống lạm phát — bất kể biến động kinh tế.

Tuy nhiên, câu chuyện này bắt đầu thay đổi. Tỷ lệ bạch kim/vàng, đã âm kể từ 2011 (đây là giai đoạn âm dài nhất trong lịch sử giá của cả hai kim loại), cho thấy khả năng định giá lại.

2025: Điểm ngoặt?

Những cú nhảy giá của bạch kim kể từ đầu năm không phải là ngẫu nhiên. Một “bão tố” các yếu tố đã đưa kim loại này trở lại trung tâm chú ý:

Thiếu hụt nguồn cung: Nam Phi, nhà sản xuất bạch kim lớn nhất thế giới, đang gặp khó khăn về sản xuất cấu trúc. Nguồn cung toàn cầu dự kiến chỉ tăng khoảng 1% vào năm 2025.

Thiếu hụt vật lý cực đoan: Phí thuê (phí cho vay ngắn hạn bạch kim) đã tăng kỷ lục và báo hiệu thị trường đang trong tình trạng cung cấp chặt chẽ.

Thiếu hụt cấu trúc: Theo World Platinum Investment Council, dự kiến nhu cầu năm 2025 là 7.863.000 oz (koz), trong khi cung chỉ đạt 7.324 koz. Thâm hụt 539 koz phải được bù đắp từ kho dự trữ — một tình trạng không thể duy trì lâu dài.

Nhu cầu ổn định bất ngờ: Đặc biệt tại Trung Quốc và trong ngành trang sức, nhu cầu vẫn vững chắc. Ngành trang sức dự kiến sẽ tiêu thụ 1.983 koz (tăng 2% so với 2024).

Các yếu tố vĩ mô: Đồng USD yếu và căng thẳng địa chính trị đã thúc đẩy các hoạt động mua bạch kim. Các dòng vốn ETF cũng cho thấy các nhà đầu tư tổ chức đang “khám phá lại” kim loại này.

Bạch kim so với vàng: Những khác biệt cơ bản

Cả hai kim loại đều có đặc điểm hoàn toàn khác nhau:

Vàng là một tài sản đầu tư thuần túy. Giá của nó bị ảnh hưởng bởi kỳ vọng lãi suất, lạm phát và niềm tin vào tiền tệ fiat. Như một công cụ phòng chống khủng hoảng và đa dạng hóa danh mục, vàng xứng đáng có chỗ trong mọi danh mục đầu tư.

Bạch kim là một loại kim loại lai. Ngoài vai trò lưu trữ giá trị, nó còn là nguyên liệu tiêu thụ trong ngành công nghiệp ô tô (41% nhu cầu 2025), y học, trang sức (25%) và ngày càng nhiều trong các công nghệ xanh như pin nhiên liệu hydro và xúc tác. Sự đa dạng này khiến bạch kim dễ biến động hơn, nhưng cũng có thể sinh lợi hơn trong các giai đoạn tăng trưởng kinh tế.

Hiếm có: Bạch kim rõ ràng hiếm hơn vàng. Tuy nhiên, trong nhiều năm, giá của nó vẫn thấp hơn vàng — một sự định giá thấp mang tính lý thuyết, hấp dẫn cho các nhà đầu tư kỳ vọng.

Cấu trúc nhu cầu 2025 chi tiết

Phân tích chi tiết cho thấy các rủi ro và cơ hội:

Ngành công nghiệp ô tô vẫn chiếm 41% (3.245 koz) nhu cầu lớn nhất, nhưng chỉ dự kiến tăng trưởng +2%. Yếu tố bất định lớn nhất nằm ở chỗ: nếu sản xuất của Mỹ hoặc Trung Quốc tăng trưởng mạnh hơn dự kiến, nhu cầu có thể tăng đáng kể. Ngược lại, các xung đột thương mại Mỹ-Trung có thể làm giảm dự báo.

Nhu cầu công nghiệp dự kiến giảm -9% (2.216 koz), giải thích cho sự giảm tổng thể nhu cầu -1%. Tuy nhiên, điều này có thể thay đổi nhanh chóng nếu các kích thích kinh tế thúc đẩy ngành hóa chất, điện tử hoặc sản xuất xúc tác.

Ngành trang sức vẫn giữ vững (tăng 2% lên 1.983 koz), hưởng lợi từ vẻ đẹp và độ hiếm của bạch kim. Đây là lĩnh vực ít biến động hơn so với ngành công nghiệp.

Phân khúc đầu tư là lĩnh vực năng động nhất với dự kiến tăng trưởng +7% lên 420 koz — cho thấy các nhà đầu tư tổ chức và cá nhân đang “khám phá lại” rằng bạch kim có cơ hội tốt hơn so với hai năm trước.

Bối cảnh lịch sử: Từ Nga đến hiện tại

Lịch sử đầu tư vào bạch kim còn khá trẻ. Trong khi vàng và bạc đã được khai thác từ thời cổ đại, thì bạch kim chỉ bắt đầu phổ biến vào thế kỷ 19. Đồng tiền bạch kim đầu tiên do Nga đúc năm 1828 — lâu nhất là lựa chọn duy nhất cho các nhà đầu tư châu Âu. Sau lệnh cấm xuất khẩu năm 1845, giá bạch kim sụt giảm mạnh, phải mất nhiều thập kỷ mới phục hồi.

Thế kỷ 20 mang đến một cuộc cách mạng công nghiệp. Từ năm 1902, sau khi phát minh ra phương pháp Ostwald để sản xuất axit nitric, bạch kim trở thành không thể thiếu trong xúc tác ô tô. Năm 1924, giá bạch kim tăng gấp sáu lần giá vàng. Các cuộc chiến tranh thế giới làm chậm đà phát triển này, cho đến khi từ năm 2000, bạch kim bắt đầu chu kỳ mới. Tháng 3 năm 2008, đỉnh điểm của khủng hoảng tài chính, giá bạch kim đạt đỉnh lịch sử 2.273 USD — do bất ổn và nhu cầu công nghiệp tăng cao thúc đẩy.

Lịch sử này cho thấy: Bạch kim không chỉ biến động theo vàng. Nó còn nhạy cảm với các chu kỳ công nghiệp và cú sốc địa chính trị.

Các lựa chọn đầu tư: Từ vật lý đến đòn bẩy

Dành cho các nhà đầu tư với các phong cách khác nhau, có các cách tiếp cận bạch kim:

Sở hữu vật lý: Kim tiền và thỏi mang lại sự an toàn về sở hữu, nhưng đòi hỏi lưu trữ an toàn (kèm chi phí). Phương án này phù hợp với các nhà tích trữ dài hạn, không phù hợp với trader.

ETFs và ETCs: Các công cụ này phản ánh biến động giá bạch kim và dễ dàng tích hợp vào danh mục. Phù hợp cho nhà đầu tư muốn tận dụng giá trị đa dạng hóa của bạch kim mà không lo lắng về lưu trữ.

Cổ phiếu khai thác: Ai muốn đặt cược vào giá bạch kim tăng và lợi nhuận doanh nghiệp cũng tăng có thể đầu tư vào các công ty khai thác bạch kim. Các yếu tố bổ sung như hiệu quả vận hành và mức nợ cũng quan trọng.

CFDs: Dành cho các trader tích cực có đòn bẩy. CFD bạch kim cho phép kiểm soát vị thế lớn với vốn nhỏ. Đòn bẩy 5x có thể khiến biến động 1% giá trị dẫn đến lợi nhuận hoặc lỗ 5%. Các công cụ này đòi hỏi quản lý rủi ro chặt chẽ.

Hợp đồng tương lai và quyền chọn: Các công cụ phức tạp dành cho các nhà đầu cơ có kinh nghiệm. Tiềm năng lợi nhuận cao, nhưng cũng rủi ro lớn.

Chiến lược giao dịch thực tiễn cho đầu cơ bạch kim

Đối với các trader muốn tận dụng biến động của bạch kim, chiến lược theo xu hướng là một phương pháp đã được chứng minh:

Sử dụng đường trung bình động nhanh (10 ngày) và chậm (30 ngày). Khi đường nhanh cắt lên trên đường chậm, đó là tín hiệu mua — mở vị thế với đòn bẩy khoảng 5x. Giữ vị thế cho đến khi đường nhanh cắt xuống dưới đường chậm (tín hiệu bán), rồi thoát ra.

Yếu tố then chốt: Quản lý rủi ro

• Chỉ rủi ro tối đa 1-2% tổng vốn mỗi giao dịch: Ví dụ, với 10.000 EUR, tối đa 100-200 EUR rủi ro mỗi lần.
• Dùng lệnh dừng lỗ: Đặt lệnh dừng lỗ 2% dưới giá vào lệnh để tự động giới hạn thiệt hại.

Ví dụ thực tế:

• Tổng vốn: 10.000 EUR
• Rủi ro tối đa mỗi giao dịch (1%): 100 EUR
• Dừng lỗ: 2% dưới giá vào
• Đòn bẩy: 5x
• Vốn vị thế tối đa: 1.000 EUR (vì mất 2% giá x đòn bẩy 5 = 10% mất giá trị vị thế = 100 EUR)

Ai không tuân thủ quy tắc này sẽ nhanh chóng mất tiền hơn là kiếm được.

Phân bổ thận trọng: Bạch kim như một phần đa dạng

Đối với các quản lý danh mục dài hạn có cổ phiếu và trái phiếu, bạch kim mang lại giá trị thực sự. Kim loại này có động lực cung cầu riêng và chỉ liên quan một phần đến thị trường chứng khoán. Trong các cuộc khủng hoảng kinh tế, bạch kim còn phản ứng khác so với cổ phiếu — là một công cụ phòng hộ giá trị hơn vàng.

Phân bổ lý tưởng cho bạch kim là cá nhân. Một danh mục đầu tư với 5-10% tiếp xúc bạch kim (qua ETC hoặc vật lý) có thể hợp lý để:

• Giảm thiểu lạm phát
• Phòng ngừa rủi ro tiền tệ
• Tận dụng chu kỳ công nghiệp

Lưu ý: Độ biến động cao của bạch kim có thể làm tăng rủi ro tổng thể của danh mục. Cần cân đối định kỳ và kết hợp với các kim loại quý khác.

Dự báo bạch kim 2025 và xa hơn

Triển vọng trung hạn của bạch kim là trung tính đến hơi tích cực:

Thâm hụt cấu trúc 539 koz năm 2025 dự kiến sẽ tiếp tục đến 2029. Miễn là năng lực sản xuất vẫn bị giới hạn (chưa có giải pháp nhanh), bạch kim vẫn sẽ được hỗ trợ.

Tuy nhiên: Sau mức tăng hơn 50% kể từ tháng 1, đến cuối năm 2025 có thể tồn tại rủi ro điều chỉnh. Chốt lời rộng có thể đẩy giá trở lại dưới 1.300 USD. Các yếu tố quyết định diễn biến giá gồm:

1. Đồng USD: USD yếu hỗ trợ giá bạch kim, USD mạnh gây áp lực.
2. Sản xuất công nghiệp Trung Quốc và Mỹ: Tăng trưởng vượt dự kiến = nhu cầu bổ sung, yếu hơn = trở lực.
3. Phí thuê: Đây là chỉ báo sớm của bạn. Phí tăng cho thấy thiếu hụt và giá cao hơn; giảm phí phản ánh tình trạng cung cấp dồi dào hơn.

Kết luận: Bạch kim hay vàng — hay cả hai?

Vàng vẫn là kho lưu trữ giá trị cổ điển — không thể thiếu để phòng chống lạm phát và dự phòng khủng hoảng. Lợi nhuận của nó trong 15 năm qua vẫn đứng đầu.

Trong khi đó, bạch kim là kim loại có tính đầu cơ cao hơn, nhưng cũng có thể sinh lợi hơn. Sự định giá thấp cực độ (so với vàng và độ hiếm của nó), thâm hụt cấu trúc và nhu cầu công nghiệp đã thức tỉnh, khiến nó trở thành một ứng viên hấp dẫn vào năm 2025 — cả cho các nhà đầu cơ lướt sóng lẫn để đa dạng hóa danh mục.

Đối với trader: Tận dụng biến động của bạch kim với quản lý rủi ro rõ ràng. Đối với nhà đầu tư: Phần bổ sung 5-10% qua ETC hoặc vật lý có thể mang lại lợi nhuận và đa dạng hóa.

Câu hỏi “Bạch kim có tốt hơn vàng không?” không thể trả lời chung chung. Chúng có vai trò khác nhau. Nhưng điều rõ ràng là: Sau nhiều năm bị bỏ quên, bạch kim cuối cùng cũng xứng đáng nhận được sự chú ý vào năm 2025.