Cầu và cung: Những điều nhà đầu tư cần biết để bắt nhịp thị trường

Trong thị trường tài chính, không có gì có thể thúc đẩy giá mạnh hơn “nguyên tắc cung cầu” Đây là nền tảng quan trọng nhất mà các nhà giao dịch và nhà đầu tư cần hiểu Khi cầu và cung mất cân bằng, giá sẽ biến động mạnh mẽ có thể dẫn đến cơ hội sinh lời

Cầu và cung là gì: Hiểu biết cơ bản

Cầu (Demand) đề cập đến “mức độ mong muốn mua hàng hóa hoặc dịch vụ ở các mức giá khác nhau” Khi chúng ta vẽ đồ thị cầu này, đường cầu thể hiện rằng ở mức giá thấp, người mua sẵn lòng mua số lượng lớn, còn khi giá tăng, nhu cầu sẽ giảm

Cung (Supply) ngược lại là “mức độ sẵn sàng bán hàng hóa ở các mức giá khác nhau” Đường cung có mối quan hệ nghịch chiều: ở mức giá cao, người bán sẵn lòng bán nhiều, còn ở mức giá thấp, nhu cầu bán sẽ giảm

Khi đường cầu và cung cắt nhau tại một điểm, ta sẽ có cân bằng (Equilibrium) Đây là điểm giá ổn định tạm thời, vì lượng người mua muốn mua bằng với lượng người bán muốn bán

Tại sao cầu và cung quan trọng đối với đầu tư

Quy luật cầu và cung không chỉ áp dụng cho hàng hóa thông thường mà còn áp dụng cho cổ phiếu và tài sản tài chính Khi cổ phiếu có nhiều người mua hơn người bán (cầu lớn hơn cung), giá sẽ tăng và ngược lại, khi nhiều người bán hơn người mua, giá sẽ giảm

Điều quan trọng là các nhà đầu tư có thể hiểu và dự đoán sự mất cân bằng giữa cầu và cung để có thể vào lệnh trước các biến động lớn của giá

Các yếu tố ảnh hưởng đến cầu trong thị trường tài chính

Cầu trong thị trường tài chính không phải là ngẫu nhiên mà được thúc đẩy bởi các yếu tố rõ ràng:

Yếu tố kinh tế vĩ mô như tăng trưởng GDP, lạm phát, và quan trọng nhất là lãi suất Khi lãi suất thấp, nhà đầu tư sẽ tìm kiếm lợi nhuận cao hơn trên thị trường chứng khoán, làm tăng cầu mua cổ phiếu theo đó

Tính thanh khoản của hệ thống Số tiền mặt hoặc tiền sẵn sàng đầu tư ảnh hưởng trực tiếp. Có nhiều tiền mặt trong thị trường, nhu cầu đầu tư sẽ cao hơn

Niềm tin của nhà đầu tư Nếu các tin tức tích cực liên tục xuất hiện (ví dụ: doanh thu công ty tăng, hoặc sản phẩm mới thành công), nhà đầu tư sẽ nhanh chóng mua vào

Các yếu tố ảnh hưởng đến cung trong thị trường tài chính

Cung cổ phiếu tăng hoặc giảm phụ thuộc vào quyết định của công ty và quy định của thị trường:

Chính sách của công ty Khi công ty tăng vốn và phát hành cổ phiếu mới, cung cổ phiếu trên thị trường sẽ tăng, thường gây áp lực giảm giá. Ngược lại, mua lại cổ phiếu giúp giảm lượng cổ phiếu lưu hành, từ đó giảm cung

Phát hành cổ phiếu mới (IPO) Các đợt IPO mới sẽ làm tăng cung chứng khoán trên thị trường, có thể ảnh hưởng đến cân bằng giá

Quy định và luật lệ Các quy định như Thời kỳ Im lặng (Silent Period) hạn chế việc bán cổ phiếu của các cổ đông lớn cũng ảnh hưởng rõ ràng đến lượng cung

Sự khác biệt chính giữa cầu và cung

Khi nói về sự khác biệt giữa cầu và cung, điều quan trọng là ghi nhớ hành vi:

• Cầu tăng = nhiều người mua hơn = giá tăng
• Cung tăng = nhiều người bán hơn = giá giảm
• Cầu và cung cân bằng = giá ổn định

Hiểu rõ điều này là nền tảng của phân tích cả về góc độ cơ bản (Fundamental Analysis) và góc độ kỹ thuật (Technical Analysis)

Ứng dụng trong phân tích cổ phiếu: Góc nhìn cơ bản

Khi phân tích cầu và cung từ góc độ cơ bản, chúng ta không nhìn vào chính cổ phiếu mà xem xét giá trị của công ty (Market Cap) và các yếu tố ảnh hưởng đến tương lai doanh nghiệp

Khi dự báo kết quả kinh doanh khả quan hơn, như doanh thu tăng hoặc kế hoạch mở rộng kinh doanh mới, người mua sẽ sẵn lòng mua ở mức giá cao hơn với khối lượng lớn hơn, đồng thời người bán sẽ chần chừ bán ra, đẩy giá lên tiếp

Ngược lại, khi có tin tức tiêu cực, như kết quả kinh doanh suy giảm hoặc cạnh tranh gay gắt hơn, người mua sẽ giảm quan tâm, người bán sẽ vội vàng bán ra, khiến giá điều chỉnh giảm

Ứng dụng trong phân tích kỹ thuật: Đọc tín hiệu từ biểu đồ

Các nhà giao dịch sử dụng phân tích kỹ thuật thường áp dụng cầu và cung qua các công cụ đa dạng:

Phân tích nến (Candle Stick)

Nến xanh (Giá đóng cửa cao hơn giá mở cửa) cho thấy cầu thắng thế, người mua còn mạnh, giá có xu hướng tăng cao hơn nữa

Nến đỏ (Giá đóng cửa thấp hơn giá mở cửa) cho thấy cung thắng thế, người bán còn mạnh, giá có xu hướng giảm

Nến Doji (Giá mở và đóng gần như bằng nhau) thể hiện hai phe đang đấu tranh không ai thắng, giá có thể tạm dừng một chút

Phân tích hỗ trợ và kháng cự (Support & Resistance)

Hỗ trợ là vùng có nhiều cầu, nhà đầu tư tin rằng mức giá này quá thấp và sẵn lòng mua vào, khiến giá không thể giảm sâu hơn nữa

Kháng cự ngược lại là vùng có nhiều cung, nhà đầu tư cho rằng giá đã cao và sẵn lòng bán ra, khiến giá không thể vượt cao hơn nữa

Kỹ thuật Demand Supply Zone: Bắt đúng nhịp giao dịch chính xác

Kỹ thuật phổ biến để áp dụng cầu và cung là Demand Supply Zone, tìm các khoảng thời gian giá thoát khỏi cân bằng và đang hướng tới cân bằng mới

Trường hợp 1: Giá giảm sau khi có cung dư (DBR: Drop Base Rally)

Khi giá giảm nhanh, thể hiện có nhiều người bán, sau đó giá sẽ dừng lại (Base) Khi lực mua và lực bán bắt đầu cạnh tranh, nhà giao dịch nên mua khi giá vượt qua vùng khung đã tạo

Trường hợp 2: Giá tăng sau khi có cầu dư (RBD: Rally Base Drop)

Giá tăng (Rally) rồi tạm dừng trước khi tiếp tục tăng trở lại (Rally tiếp) Nhà giao dịch nên bán khi giá phá xuống dưới vùng khung

Trường hợp 3: Giá tiếp tục tăng do cầu còn mạnh (RBR: Rally Base Rally)

Khi lực mua vẫn còn, giá chỉ tạm dừng một chút rồi tiếp tục tăng, nhà giao dịch có thể mua khi có yếu tố mới và giá vượt qua đỉnh cũ

Trường hợp 4: Giá giảm liên tục do cung còn mạnh (DBD: Drop Base Drop)

Khi lực bán còn mạnh, giá chỉ tạm dừng rồi tiếp tục giảm, nhà giao dịch nên bán khi giá phá xuống dưới đáy cũ

Hiểu rõ số phận giữa cầu và cung để ra quyết định đầu tư tốt

Tầm quan trọng của việc hiểu sự khác biệt giữa cầu và cung không chỉ dừng lại ở lý thuyết mà còn giúp nhà đầu tư có thể:

1. Đọc diễn biến thị trường để biết ai sẽ thắng trong giai đoạn này
2. Bắt đúng nhịp vào ra chính xác hơn, mua khi cầu nhiều, bán khi cung nhiều
3. Quản lý rủi ro tốt hơn, biết điểm cân bằng nằm ở đâu và có thể thay đổi khi nào
4. Dự đoán giá trung hạn và dài hạn tốt hơn

Tóm lại

Cầu và cung được xác định bởi mong muốn mua và bán so với giá cả. Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến cả hai phía sẽ là công cụ mạnh mẽ của nhà đầu tư

Dù bạn sử dụng phân tích cơ bản hay phân tích kỹ thuật, nắm bắt được nguyên tắc này sẽ giúp bạn hiểu rõ điều gì đang diễn ra trên thị trường, vì cuối cùng, giá thường theo sát cầu và cung, không có cách nào khác