Commodity là gì? Giao dịch hàng hóa cho người mới bắt đầu – Hướng dẫn đầy đủ

Giới thiệu: Tại sao cần nghiên cứu về Hàng hóa (Commodity)

Trong năm qua, số lượng nhà đầu tư quan tâm đến việc đầu tư vào hàng hóa ngày càng tăng đều đặn, do nhận thức được tầm quan trọng của việc phân bổ danh mục đầu tư. Trước khi bỏ tiền vào mỗi đồng vốn, nhà đầu tư nên hiểu rõ hàng hóa là gì, có những loại nào và nên chọn phương pháp giao dịch nào. Bài viết này sẽ cung cấp kiến thức sơ khởi về mức độ chuyên sâu liên quan đến Commodity.

Hàng hóa (Commodity) trong bối cảnh tài chính hiện đại

Định nghĩa và phân loại

Hàng hóa hoặc Commodity trong nghĩa tài chính đề cập đến nguyên liệu hoặc sản phẩm cơ bản có đặc tính toàn cầu, có thể trao đổi lẫn nhau và dùng để sản xuất các mặt hàng hoặc dịch vụ khác nhau. Ví dụ như đồng, dầu thô, lúa mì, hạt cà phê, tiền và vàng.

Hàng hóa có thể chia thành hai loại chính:

Hard Commodities – Các sản phẩm thu được từ khai thác hoặc đào, là tài nguyên thiên nhiên cạn kiệt, bao gồm dầu thô, khí tự nhiên, kim loại quý và khoáng sản khác.

Soft Commodities – Các sản phẩm từ trồng trọt và chăn nuôi, có thời gian bảo quản hạn chế. Ví dụ như hạt cà phê, cacao, cam, đường, thịt và các sản phẩm chăn nuôi khác.

Nhóm hàng hóa quan trọng

Nhà đầu tư có thể phân loại hàng hóa theo nguồn gốc như sau:

Ngành nông nghiệp – Nguyên liệu như đường, bông, hạt cà phê và các sản phẩm nông nghiệp khác.

Ngành chăn nuôi – Thịt ba chỉ, thịt bò và các loại gia súc khác.

Ngành năng lượng – Dầu đen, khí tự nhiên và các sản phẩm năng lượng khác.

Ngành kim loại – Vàng, bạc, platinum, palladium và các kim loại quý khác.

Các mặt hàng hàng hóa được giao dịch phổ biến trên thị trường tài chính

Trên thị trường tài chính toàn cầu, các mặt hàng hàng hóa được các nhà giao dịch quan tâm nhất gồm:

• Vàng (XAUUSD) và bạc (XAGUSD) – Kim loại quý được xem như là phương tiện bảo vệ giá trị tiền tệ
• Dầu thô Brent (UKOIL) và WTI (USOIL) – Nhiên liệu chính quan trọng đối với nền kinh tế thế giới
• Khí tự nhiên (NATGAS) – Năng lượng thay thế có nhu cầu tăng cao
• Cà phê (COFFEE) và đường (SUGAR) – Các mặt hàng nông nghiệp có độ biến động cao
• Đồng (COPPER) – Kim loại công nghiệp quan trọng

Các yếu tố ảnh hưởng đến giá hàng hóa

Yếu tố cầu (Demand Factors)

Thu nhập và dân số tăng lên là động lực thúc đẩy giá hàng hóa, đặc biệt ở các quốc gia thu nhập thấp và trung bình. Khi thu nhập tăng, dân số sẽ mua nhiều thực phẩm và năng lượng hơn.

Thói quen tiêu dùng cũng đóng vai trò quan trọng, như xu hướng tiêu thụ nhiều thịt hơn, các sản phẩm từ sữa và hàng chế biến, ảnh hưởng đến cấu trúc giá trong từng nhóm mặt hàng.

Yếu tố cung (Supply Factors)

Nguồn cung hàng hóa phụ thuộc vào các yếu tố sản xuất như lao động, vốn, đất đai, tài nguyên thiên nhiên và công nghệ. Nâng cao hiệu quả đòi hỏi đầu tư và nghiên cứu phát triển.

Kể từ khủng hoảng năm 2008, đầu tư vào ngành sản xuất của nhiều quốc gia giảm sút, dẫn đến cung không đáp ứng đủ cầu.

Không chắc chắn và các yếu tố tự nhiên (Uncertainties)

Các yếu tố như thiên tai, biến đổi khí hậu do nóng lên toàn cầu, và thay đổi cấu trúc địa chất không thể kiểm soát, nhưng ảnh hưởng trực tiếp đến ngành nông nghiệp và năng lượng.

Chu kỳ phản hồi và đầu cơ (Feedback Loops)

Đầu tư và đầu cơ trên thị trường hợp đồng tương lai (Futures market) ảnh hưởng đến biến động giá. Khi giá tăng, nhà đầu tư sẽ tham gia đầu cơ nhiều hơn, đẩy giá tiếp tục tăng. Sự mất cân đối giữa cung và cầu là yếu tố nền tảng thúc đẩy chu kỳ này.

Các tín hiệu tích cực và tiêu cực khi giao dịch hàng hóa

Ưu điểm của việc đầu tư vào hàng hóa

Bảo vệ chống lạm phát – Vàng, bạc và dầu được xem như là công cụ phòng chống rủi ro lạm phát. Khi chi phí sinh hoạt tăng, giá các mặt hàng này cũng có xu hướng tăng theo.

Phân tán rủi ro – Hàng hóa có mối liên hệ thấp với các tài sản khác như cổ phiếu và trái phiếu, giúp giảm độ biến động của toàn bộ danh mục đầu tư.

Thanh khoản cao – Giá các chứng khoán và trái phiếu thường biến động theo chiều hướng ngược lại, có lợi cho quản lý rủi ro.

Lợi nhuận cao – Trong thời kỳ kinh tế không chắc chắn, giá hàng hóa có thể tăng nhanh do mất cân đối cung cầu.

Cơ hội tăng trưởng – Nhu cầu một số mặt hàng có xu hướng tăng, trong khi nguồn tài nguyên giảm, có thể đẩy giá lên trong dài hạn.

Nhược điểm và rủi ro của việc giao dịch hàng hóa

Đòn bẩy cao – Giao dịch hàng hóa thường có đòn bẩy cao hơn so với cổ phiếu, nghĩa là rủi ro cũng cao hơn. Đòn bẩy quá lớn dễ gây khó kiểm soát và dẫn đến mất toàn bộ vốn.

Biến động cao – Nghiên cứu cho thấy hàng hóa biến động gấp 2 lần so với cổ phiếu và gấp 4 lần so với trái phiếu, đặc biệt là dầu thô, vàng. Thay đổi giá nhanh có thể khiến nhà đầu tư đưa ra quyết định sai lầm.

Mối quan hệ nghịch chiều với cổ phiếu – Trong phần lớn thời gian, lợi nhuận từ hàng hóa thường đi ngược chiều với thị trường chứng khoán, cần hiểu rõ điều này.

Lo ngại về môi trường – Trong bối cảnh nóng lên toàn cầu và các quy định môi trường ngày càng nghiêm ngặt, ngành chăn nuôi, nông nghiệp, khai thác và sản xuất năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch có nguy cơ bị siết chặt pháp luật hơn.

Các phương pháp giao dịch hàng hóa cho người mới bắt đầu

Đầu tư trực tiếp vào hàng hóa không phù hợp với tất cả mọi người, ví dụ như không thể tích trữ khí tự nhiên hay dầu thô tại nhà. Do đó, các chuyên gia đã phát minh ra các phương pháp khác để nhà đầu tư dễ dàng tiếp cận thị trường này hơn.

Phương pháp 1: Quỹ ETF hàng hóa (Commodity ETFs)

Định nghĩa – ETF hàng hóa là việc mua hàng hóa đó để giữ, mà không cần sở hữu hàng hóa thật. Thông thường ETF đầu tư vào các công cụ phái sinh (Derivatives) hoặc hợp đồng tương lai.

Ưu điểm:

• Đầu tư ban đầu với số tiền nhỏ, một đơn vị ETF có giá thấp hơn so với mua một tấm vàng thật.
• Thanh khoản cao, có thể mua bán trực tuyến mọi lúc khi thị trường mở cửa.
• Không lo về việc bảo quản, chống trộm hoặc chi phí phát sinh.

Phương pháp 2: Hợp đồng tương lai hàng hóa (Commodity Futures)

Định nghĩa – Hợp đồng tương lai là thỏa thuận mua bán trước, xác định giá trong ngày hôm nay nhưng giao hàng trong tương lai. Thường dùng với vàng, dầu, bạc và các mặt hàng khác.

Ưu điểm:

• Có nhiều lựa chọn để kiếm lợi nhuận, vì nhà đầu tư có thể kiếm lời từ tăng hoặc giảm giá.
• Đầu tư ít hơn vì giao dịch Futures dùng ký quỹ (Margin), không cần thanh toán toàn bộ.
• Phù hợp với nhà giao dịch có vốn hạn chế.

Phương pháp 3: Cổ phiếu của các công ty hàng hóa

Định nghĩa – Cổ phiếu do các công ty sản xuất hoặc khai thác/thu mua hàng hóa phát hành, như BHP Group Ltd., Rio Tinto Group, Vale SA, Wheaton Precious Metals Corp. và Barrick Gold.

Ưu điểm:

• Giúp phân tán rủi ro, đa dạng hóa danh mục.
• Là công cụ phòng chống lạm phát.
• Rủi ro thấp hơn so với giao dịch trực tiếp.

Phương pháp 4: Hợp đồng chênh lệch giá (CFD – Contracts for Difference)

Định nghĩa – CFD là hình thức giao dịch trực tuyến qua nhà môi giới, không cần chuyển giao hàng hóa thật. Nhà đầu tư giữ vị thế (Position) tăng hoặc giảm theo biến động giá.

Ưu điểm:

• Kiếm lợi nhuận theo nhiều chiều, cả thị trường tăng và giảm. Nhà đầu tư có thể Mua để kiếm lời từ giá tăng hoặc Bán để kiếm lời từ giá giảm.
• Sử dụng đòn bẩy, giúp đầu tư ít tiền hơn và có khả năng hưởng lợi cao.
• Không cần rollover hợp đồng, khác với giao dịch Futures phải cập nhật hợp đồng, chỉ cần giữ tiền lãi qua đêm rất nhỏ.
• Thị trường CFD mở cửa 24/5, thuận tiện cho giao dịch.

Chi phí liên quan đến giao dịch hàng hóa

Nhà giao dịch cần nhận thức rằng lợi nhuận thực sự từ giao dịch không chỉ là chênh lệch giữa giá mở cửa và giá đóng cửa, mà còn phải tính đến các chi phí giao dịch.

Spread (Spread) – Khoảng cách giữa giá mua (Bid) và giá bán (Ask). Ví dụ, nếu giá mua vàng là 1949.02 và giá bán là 1949.47, spread là 0.45 euro. Để có lợi nhuận, nhà giao dịch phải có margin vượt quá con số này.

Phí Swap – Đối với việc giữ vị thế qua đêm, phí sẽ được tính vào lúc 23:59, là khoản phí nhà đầu tư phải trả để vay tiền.

Phí hoa hồng – Một số chứng khoán có phí hoa hồng khi mở và đóng vị thế.

Vì vậy, lợi nhuận thực tế = (Giá đóng cửa - Giá mở cửa) × Khối lượng - (Spread + Swap + Hoa hồng).

Nhà đầu tư cần cân nhắc kỹ các chi phí này để lựa chọn phương pháp giao dịch phù hợp nhất.

Lịch trình giao dịch các mặt hàng hàng hóa chính

Thời gian giao dịch hàng hóa không diễn ra suốt 24 giờ, mà có khung giờ mở cửa và đóng cửa, tùy thuộc vào khu vực. Nhà đầu tư cần kiểm tra lịch trình với nhà môi giới mà mình giao dịch.

Dưới đây là thời gian giao dịch một số mặt hàng chính theo giờ chuẩn của Thái Lan:

Vàng (XAUUSD): Thứ Hai đến Thứ Sáu 06:00-24:00, Thứ Bảy 06:00-05:00 (Chủ Nhật đóng)

Dầu thô Brent (UKOIL): Thứ Hai đến Thứ Sáu 00:00-24:00, Thứ Bảy 08:00-05:00

Khí tự nhiên (NATGAS): Thứ Hai 06:00-24:00, Thứ Ba đến Thứ Sáu 00:00-24:00, Thứ Bảy 06:00-05:00

Cà phê (COFFEE): Thứ Hai 16:15-24:00, Thứ Ba đến Thứ Sáu 00:00-24:00, Thứ Bảy đóng

Đường (SUGAR): Thứ Hai 15:30-24:00, Thứ Ba đến Thứ Sáu 00:00-24:00, Thứ Bảy 15:30-01:00

Tóm tắt chiến lược

Hàng hóa là gì – C câu trả lời đầy đủ là hàng hóa là nguyên liệu và sản phẩm cơ bản quan trọng đối với nền kinh tế thế giới, từ ngành nông nghiệp, chăn nuôi, năng lượng đến kim loại.

Việc đầu tư vào Commodity không nên chỉ dựa trên một loại tài sản duy nhất, mà cần phân bổ đều để giảm thiểu rủi ro tổng thể của danh mục.

Nhà đầu tư mới có thể lựa chọn giữa ETF, Futures, cổ phiếu công ty hoặc CFD phù hợp với mức độ rủi ro và khả năng hiểu biết của mình, nhưng cần nghiên cứu và hiểu rõ các rủi ro của từng phương pháp để đầu tư thông minh.

Lưu ý: Đầu tư có rủi ro, không phù hợp với tất cả mọi người. Nên nghiên cứu kỹ lưỡng các chi tiết trước khi quyết định đầu tư.