Hướng dẫn dành cho người mới bắt đầu đầu tư tỷ giá ngoại tệ: Lợi nhuận từ chênh lệch tỷ giá hay chênh lệch lãi suất? So sánh ưu nhược của ba phương thức đầu tư

Nhiều người muốn đầu tư ngoại tệ nhưng không biết bắt đầu từ đâu, thậm chí còn không rõ mình muốn kiếm lợi từ chênh lệch tỷ giá hay từ lợi nhuận lãi suất. Đầu tư ngoại tệ có vẻ đơn giản, nhưng thực tế lại có nhiều điều cần lưu ý. Bài viết bắt đầu từ các khái niệm cơ bản, giúp bạn làm rõ logic cốt lõi của việc đầu tư ngoại tệ.

Trước tiên cần làm rõ: ngoại tệ vs ngoại hối có gì khác nhau?

Nhiều người nhầm lẫn giữa “ngoại tệ” và “ngoại hối”, thực ra hai khái niệm này khác nhau về bản chất.

Ngoại tệ là các loại tiền tệ ngoài tiền tệ của quốc gia bạn đang sinh sống. Ví dụ ở Đài Loan, ngoài Đài tệ ra thì các ngoại tệ như đô la Mỹ, yên Nhật, đô la Úc đều là ngoại tệ.

Ngoại hối có phạm vi rộng hơn, chỉ các phương tiện thanh toán quốc tế tồn tại dưới dạng ngoại tệ, bao gồm tiền gửi ngân hàng, trái phiếu chính phủ, cổ phiếu và các dạng tài sản khác.

Nói đơn giản: mua bán ngoại tệ là một dạng giao dịch ngoại hối, ngoại tệ là một phần của ngoại hối.

Làm thế nào để kiếm tiền từ đầu tư ngoại tệ? Logic cốt lõi chỉ có hai cách

Cách kiếm lợi từ đầu tư ngoại tệ tóm lại chỉ có hai từ: chênh lệch tỷ giá và chênh lệch lãi suất.

Chênh lệch tỷ giá là lợi nhuận từ biến động tỷ giá hối đoái. Ví dụ bạn đổi 33 Đài tệ lấy 1 đô la Mỹ, sau đó đô la tăng giá và bạn đổi lại với 36 Đài tệ, thì khoản chênh lệch 3 Đài tệ chính là chênh lệch tỷ giá.

Chênh lệch lãi suất là sự khác biệt giữa các mức lãi suất chuẩn của các quốc gia. Mỹ có lãi suất gửi tiết kiệm 5%, Đài Loan chỉ 2%, thì chênh lệch 3% này chính là lợi nhuận tiềm năng.

Tuy nhiên, điểm mấu chốt là: Bạn có thể cùng lúc kiếm chênh lệch lãi suất nhưng lại thua từ chênh lệch tỷ giá. Đây là điểm đau đầu của nhiều người mới bắt đầu — lãi suất USD thực tế đã vào tài khoản, nhưng do USD mất giá, tổng thể vẫn lỗ. Vì vậy, trước khi đầu tư ngoại tệ, bạn phải rõ ràng: bạn muốn lợi từ chênh lệch tỷ giá ngắn hạn hay từ chênh lệch lãi suất dài hạn?

Ba phương thức đầu tư ngoại tệ phù hợp với các nhóm khác nhau

1. Gửi tiết kiệm ngoại tệ — bắt đầu đơn giản nhất

Gửi tiết kiệm ngoại tệ là cách ít rủi ro nhất, chỉ cần mở tài khoản ngoại tệ tại ngân hàng, gửi tiền vào để kiếm lãi. Người trên 20 tuổi mang giấy tờ là có thể làm, quy trình rất đơn giản.

Ưu điểm: Rủi ro thấp nhất, phù hợp với người chỉ muốn kiếm chênh lệch lãi suất.

Nhược điểm: Thanh khoản kém, rút sớm sẽ bị trừ lãi; hơn nữa, nếu tỷ giá đi không có lợi, dù lãi cao cũng không bù đắp được thiệt hại từ chênh lệch tỷ giá.

2. Quỹ ngoại tệ — linh hoạt hơn

Quỹ ngoại tệ gồm quỹ thị trường tiền tệ và ETF tiền tệ, không cần cam kết dài hạn, muốn mua thì mua, muốn bán thì bán.

So với gửi tiết kiệm, lợi tức của quỹ nằm giữa tiền gửi có kỳ hạn và gửi không kỳ hạn, nhưng linh hoạt hơn nhiều. Nếu bạn thấy tỷ giá không thuận lợi, có thể thoát ra ngay, không bị kẹt đến hạn.

Đặc điểm: Thanh khoản cao, phí tương đối thấp (thường khoảng 0.5%-0.6%), phù hợp nhà đầu tư muốn linh hoạt mà không muốn chịu rủi ro cao.

3. Giao dịch ngoại hối ký quỹ — lợi nhuận cao, rủi ro lớn

Đây là dạng giao dịch chênh lệch tỷ giá thuần túy, không quan tâm lãi suất, chỉ xem biến động tỷ giá. Do biên độ nhỏ, nên dùng đòn bẩy để nhân lợi nhuận, thường đòn bẩy từ 50-200 lần.

Ưu điểm: Giao dịch 24 giờ, cơ chế T+0, vào lệnh dễ dàng, chỉ cần một khoản ký quỹ nhỏ là có thể tham gia.

Rủi ro: Đòn bẩy là con dao hai lưỡi, thua lỗ cũng sẽ bị phóng đại. Loại hình này quan trọng là phải biết cắt lỗ, nếu không, một quyết định sai có thể dẫn đến cháy tài khoản.

Người Đài Loan thích đầu tư vào những ngoại tệ nào nhất?

Ngân hàng Đài Loan thường cung cấp 12 loại ngoại tệ: USD, EUR, JPY, GBP, AUD, CAD, CHF, HKD, SGD, NZD, ZAR, SEK.

Các ngoại tệ này có thể phân thành 4 nhóm theo đặc tính:

Tiền tệ chính sách (USD, EUR): Tỷ giá chủ yếu chịu ảnh hưởng từ chính sách của ngân hàng trung ương. FED hạ lãi suất, USD thường yếu đi; ECB giữ lập trường cứng rắn, EUR khá vững. Đầu tư vào các loại tiền này cần chú ý theo dõi động thái của ngân hàng trung ương.

Tiền tệ trú ẩn (JPY, CHF): Các quốc gia này có nền kinh tế ổn định, ít rủi ro chính trị. Khi tình hình toàn cầu bất ổn hoặc kinh tế suy thoái, nhà đầu tư đổ xô mua các đồng này để giữ giá trị. Nhiều người còn dùng chúng để thực hiện chiến lược lãi suất chênh lệch — vay mượn đồng lãi suất thấp để đầu tư vào đồng lãi suất cao, rồi chờ thời điểm thích hợp đổi lại.

Tiền tệ hàng hóa (AUD, CAD): Các quốc gia này chủ yếu xuất khẩu hàng hóa lớn. Giá sắt thép, dầu thô tăng thì đồng tiền của quốc gia đó cũng tăng giá; giảm thì tỷ giá cũng đi xuống. Ví dụ, AUD có mối liên hệ chặt chẽ với giá sắt thép, đó là lý do nhiều người mới bắt đầu thích chơi AUD — xu hướng dễ nắm bắt hơn.

Tiền tệ thị trường mới nổi (CNY, ZAR): Lãi suất cao, biến động lớn, thanh khoản thấp. Cơ hội kiếm lợi từ chênh lệch lãi suất rất hấp dẫn, nhưng chỉ cần một chính sách thay đổi nhỏ cũng có thể khiến bạn mất lợi nhuận từ chênh lệch tỷ giá.

Gợi ý chọn tiền tệ: Người mới bắt đầu nên chọn các đồng có tính thanh khoản tốt, biến động theo quy luật rõ ràng như USD, EUR, AUD, tránh xa các đồng rủi ro cao như ZAR.

Năm yếu tố ảnh hưởng đến biến động tỷ giá

Muốn kiếm tiền trong đầu tư tỷ giá, bạn phải hiểu rõ điều gì thúc đẩy sự biến động của tỷ giá:

1. Lạm phát: Các quốc gia có lạm phát thấp thường đồng tiền sẽ tăng giá. Nguyên nhân đơn giản — lạm phát thấp đồng nghĩa sức mua của tiền tệ mạnh hơn, giá trị cao hơn.

2. Mức lãi suất: Lãi suất cao hơn sẽ thu hút dòng vốn ngoại vào nhiều hơn, đồng tiền sẽ tăng giá. Mỹ có lãi suất cao, USD tự nhiên mạnh; Nhật lãi suất dài hạn thấp, yên Nhật yếu hơn.

3. Nợ chính phủ: Quốc gia có nhiều nợ dễ bị mất giá hơn. Nhà đầu tư lo ngại khủng hoảng nợ, sẵn sàng bán trái phiếu của quốc gia đó, làm đồng tiền mất giá.

4. Cán cân thương mại: Quốc gia xuất khẩu mạnh thì đồng tiền sẽ tăng giá. Bởi vì khách hàng quốc tế cần dùng đồng tiền của quốc gia đó để thanh toán, làm tăng cầu đối với đồng tiền.

5. Chính trị ổn định: Các quốc gia có chính trị bất ổn dễ bị mất giá đồng tiền. Nhà đầu tư tránh xa rủi ro chính trị, chuyển vốn sang các quốc gia ổn định hơn.

Người mới bắt đầu nên bắt đầu đầu tư tỷ giá như thế nào?

Bước 1: Chọn mục tiêu. Đừng đầu tư mù quáng, cần nghiên cứu logic đằng sau cặp tiền tệ bạn muốn giao dịch. Ví dụ, bạn nghĩ FED sẽ hạ lãi suất còn BOJ không thay đổi, có thể cân nhắc mua vào đồng yên Nhật so với đô la Mỹ. Quyết định đầu tư phải dựa trên hiểu biết về cơ bản.

Bước 2: Xây dựng chiến lược giao dịch. Bao gồm thời điểm vào lệnh, cắt lỗ, chốt lời, đồng thời xem xét chi phí giao dịch và rủi ro thị trường. Giao dịch không có kế hoạch là đánh bạc.

Bước 3: Chọn thời điểm vào lệnh phù hợp. Sai lầm lớn nhất là mua đuổi giá cao hoặc bán tháo giá thấp. Nên chuẩn bị kế hoạch trước, chờ xu hướng thực sự hình thành rồi mới hành động. Thường một xu hướng hình thành cần ít nhất 5 phút hoặc lâu hơn.

Bước 4: Quản lý tâm lý. Thị trường biến động là chuyện bình thường, tránh giao dịch theo cảm xúc. Học cách giữ bình tĩnh khi thua lỗ, biết chốt lời khi có lợi.

Bước 5: Thử nghiệm trên tài khoản ảo. Đừng dùng tiền thật ngay, hãy dùng tài khoản demo để kiểm tra chiến lược, xác nhận xem nó có thực sự hiệu quả trong thực tế không.

Năm điểm cần chú ý khi đầu tư ngoại tệ

1. Tránh đầu tư vào các đồng tiền không hiểu rõ: Thị trường ngoại tệ rất đa dạng, nhưng các cặp chính như USD, JPY, EUR, AUD là dễ nắm bắt nhất cho người mới.

2. Luôn theo dõi biến động tỷ giá: Thị trường ngoại hối biến động nhanh, dữ liệu kinh tế, quyết định của ngân hàng trung ương, chính trị thế giới đều ảnh hưởng. Nên xem các nguồn tin tài chính quốc tế như CNBC, Bloomberg, các trang web đầu tư.

3. Phân bổ đa dạng: Đừng đặt tất cả trứng vào một giỏ. Có thể giữ tiền gửi USD, quỹ AUD, kết hợp các phương thức đầu tư khác nhau để giảm thiểu rủi ro.

4. Học cách đặt lệnh cắt lỗ, chốt lời: Đặc biệt trong giao dịch ký quỹ, cắt lỗ là yếu tố sống còn. Nên giới hạn số lần vào lệnh, tránh giao dịch quá nhiều lần.

5. Không mua đuổi giá hoặc bán tháo: Thói quen tâm lý không vững dễ dẫn đến thua lỗ. Nên chờ đợi xu hướng rõ ràng hoặc kiên nhẫn đứng ngoài, tránh bị dao động ngắn hạn làm hoảng sợ.

Hiện tại, nên đầu tư vào ngoại tệ nào?

Từ cuối 2024, Fed bắt đầu chu kỳ hạ lãi suất. Ngân hàng trung ương châu Âu giữ vững lập trường, EUR so với USD tăng mạnh, thậm chí chạm mức cao nhất 4 năm.

EUR/USD từng là tâm điểm vì liên quan đến hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, mọi biến động nhỏ đều ảnh hưởng đến thị trường ngoại hối toàn cầu. Tuy nhiên, do dữ liệu kinh tế Mỹ thay đổi, cặp này còn nhiều biến số trong tương lai.

USD/JPY trở nên phức tạp do Ngân hàng Nhật Bản có thể nâng lãi suất. FED hạ lãi suất, BOJ nâng lãi, kỳ vọng thu hẹp chênh lệch lãi suất hỗ trợ đồng yên. Nhưng chính trị nội bộ Nhật vẫn còn bất ổn, trong ngắn hạn, cặp này có thể duy trì dao động.

GBP/USD năm nay tăng khá, nhưng chủ yếu do USD yếu đi chứ không phải GBP mạnh lên. Kinh tế Anh yếu, dự kiến giảm lãi suất, nên khả năng tăng giá của GBP trong ngắn hạn không rõ ràng.

USD/CHF đáng chú ý. Khi bất ổn toàn cầu tăng cao, đồng franc Thụy Sỹ trở thành nơi trú ẩn an toàn. Kỳ vọng FED hạ lãi suất giúp đồng này còn được hỗ trợ.

Tổng thể, giai đoạn này phù hợp với người mới bắt đầu là chọn các cặp chính có tính thanh khoản tốt, cơ bản rõ ràng. Tránh xa các đồng mới nổi có rủi ro cao như ZAR, vì rủi ro đó không phù hợp cho người mới.

Quan trọng nhất: Hãy xác định rõ bạn muốn kiếm lợi từ chênh lệch lãi suất hay tỷ giá, rồi chọn phương thức phù hợp. Gửi tiết kiệm phù hợp với đầu tư dài hạn ổn định, quỹ phù hợp với linh hoạt, giao dịch ký quỹ phù hợp với người có kinh nghiệm. Không có cách nào tốt nhất, chỉ có cách phù hợp nhất với bạn.