## Chi phí cố định và biến đổi: Bạn có thực sự hiểu hai mặt của vốn cố định này không?

Khi nói đến quản lý doanh nghiệp, nhiều nhà doanh nghiệp thường bỏ qua một thực tế quan trọng: **chi phí trong doanh nghiệp được chia thành hai nhóm có hành vi hoàn toàn khác nhau** Việc phân loại các chi phí này không chỉ đơn thuần là việc phân loại dữ liệu mà còn là chìa khóa để xác định giá sản phẩm, lập kế hoạch tương lai và duy trì sự ổn định tài chính

### Chi phí cố định: Gánh nặng đi cùng mỗi ngày

**Chi phí cố định** là các khoản chi mà doanh nghiệp phải trả dù có sản xuất hoặc bán hàng hay không. Khi bạn thành lập doanh nghiệp như nhà máy hoặc cửa hàng, những chi phí này không ngừng lại dù doanh nghiệp có hoạt động hay không

**Đặc điểm cần biết của chi phí cố định:**

- **Không phụ thuộc vào khối lượng sản xuất** - Dù bạn sản xuất 10 đơn vị hay 1.000 đơn vị, các khoản chi này vẫn giữ nguyên, khiến việc tiết kiệm khó khăn nhưng lại mang lại sự ổn định trong dự báo
- **Vai trò quyết định về giá bán** - Chi phí cố định ảnh hưởng lớn đến quyết định về giá bán. Nếu không tính đến chúng trong tính toán, doanh nghiệp có thể lỗ ngay từ đầu
- **Hướng tiếp cận quản lý** - Việc kiểm soát chi phí cố định đòi hỏi tư duy dài hạn, vì phần lớn là các hợp đồng hoặc công cụ sử dụng lâu dài

**Ví dụ về chi phí cố định mà các doanh nghiệp thường gặp:**

- Tiền thuê đất hoặc tòa nhà (cố định hàng tháng, dù doanh số thấp)
- Lương nhân viên quản lý hoặc nhân viên cố định (không phụ thuộc vào kết quả kinh doanh)
- Chi phí bảo hiểm rủi ro (trả hàng năm hoặc hàng tháng)
- Chi phí khấu hao của thiết bị và văn phòng (tính đều đặn)
- Lãi vay từ khoản vay (phải trả dù doanh nghiệp có lợi nhuận hay không)

### Chi phí biến đổi: Nhịp đập theo nhịp điệu kinh doanh

Ngược lại với chi phí cố định, **chi phí biến đổi** dao động theo khối lượng sản xuất hoặc bán hàng của bạn. Càng bán nhiều, các chi phí này càng tăng; càng bán ít, chúng giảm theo

**Đặc điểm của chi phí biến đổi:**

- **Thay đổi theo sản lượng** - Khi sản xuất gấp đôi, chi phí biến đổi thường cũng tăng gấp đôi, giúp quản lý linh hoạt hơn
- **Ảnh hưởng đến chi phí trên mỗi đơn vị** - Vì chúng thay đổi, doanh nghiệp có thể định giá chính xác hơn cho từng đơn vị sản phẩm
- **Linh hoạt trong điều chỉnh** - Doanh nghiệp có thể kiểm soát chi phí biến đổi tốt hơn bằng cách điều chỉnh khối lượng sản xuất

**Ví dụ về chi phí biến đổi phổ biến:**

- Nguyên vật liệu và vật tư đầu vào (càng sản xuất nhiều, càng cần mua nhiều nguyên liệu)
- Chi phí lao động trực tiếp (như công nhân, nhân viên lắp ráp tính theo công việc)
- Chi phí năng lượng và nước dùng trong sản xuất (mở máy nhiều hơn, tiêu thụ điện nhiều hơn)
- Vật liệu đóng gói và bao bì sản phẩm (tăng số lượng bán, cần đóng gói nhiều hơn)
- Chi phí vận chuyển và giao hàng (xuất khẩu nhiều hơn, tiêu tốn nhiều hơn)
- Hoa hồng từ doanh số bán hàng (đội ngũ bán hàng bán được nhiều, thưởng cũng cao hơn)

### Nhìn vào đây: Sự khác biệt mà doanh nhân cần nhận biết

Sự khác biệt giữa hai loại này không chỉ là chuyện nhỏ. Nó ảnh hưởng sâu sắc đến các quyết định

**Chi phí cố định** như tiền thuê nhà - bạn phải trả bao nhiêu để tham gia trò chơi, còn nếu doanh nghiệp lỗ, bạn vẫn phải trả tiếp. Trong khi đó, **chi phí biến đổi** phụ thuộc vào mức độ chơi của bạn - chơi nhiều thì tốn nhiều tiền hơn, dừng chơi thì tiết kiệm được

**Để rõ ràng hơn:**

- Chi phí cố định = chi phí cố định mãi mãi (tiền thuê, lương cố định)
- Chi phí biến đổi = chi phí phát sinh theo doanh số (nguyên vật liệu, lương theo công việc)

### Cách trình bày rõ ràng hơn nữa

Doanh nghiệp quản lý tốt sẽ kết hợp cả hai loại chi phí để tính tổng chi phí toàn bộ, từ đó mới có thể:

- **Xác định giá bán có lợi nhuận** - cần tính cả chi phí cố định và biến đổi
- **Lập kế hoạch sản xuất hợp lý** - biết chi phí sẽ là bao nhiêu ở từng mức sản lượng
- **Quyết định đầu tư** - như đầu tư mua máy móc mới để giảm chi phí biến đổi, nhưng sẽ tăng chi phí cố định
- **Kiểm tra và tìm cách giảm chi phí** - biết rõ chi phí nào cố định, chi phí nào biến đổi để biết cách giảm
- **Đánh giá tác động của thay đổi thị trường** - khi doanh số thay đổi, doanh nghiệp sẽ lãi hay lỗ bao nhiêu

### Ý tưởng cuối cùng

Hiểu sâu về chi phí cố định và biến đổi không chỉ là kiến thức tài chính, mà còn là tấm khiên bảo vệ doanh nghiệp khỏi các quyết định căng thẳng. Dù là định giá, quản lý nguồn lực hay lập kế hoạch phát triển, cả hai loại chi phí này đều phản ánh cấu trúc chi phí của doanh nghiệp bạn. Hiểu rõ chúng sẽ giúp bạn xây dựng điểm mạnh và giữ vững sự ổn định lâu dài cho doanh nghiệp