Vàng đã tăng gấp 120 lần trong 50 năm qua, liệu mười năm tới còn tiềm năng không?

Vàng là một trong những tài sản cổ xưa nhất trong lịch sử, giá trị đầu tư của nó luôn nhận được sự quan tâm đặc biệt. Đặc biệt khi chúng ta xem lại xu hướng giá vàng trong 50 năm qua, sẽ phát hiện ra một sự thật đáng kinh ngạc: từ mức 35 USD mỗi ounce năm 1971, tăng lên khoảng 4.300 USD vào năm 2025, mức tăng hơn 120 lần. Hiệu suất này thực sự đại diện cho điều gì? Cơ hội đầu tư vàng trong tương lai nằm ở đâu? Hãy cùng phân tích sâu hơn.

Tại sao bắt đầu tính lịch sử vàng từ năm 1971?

Ngày 15 tháng 8 năm 1971 là một mốc quan trọng. Tổng thống Mỹ Nixon tuyên bố tháo liên kết USD với vàng, chấm dứt hệ thống Bretton Woods sau chiến tranh. Trước đó, 1 ounce vàng được quy định đổi lấy 35 USD, các đồng tiền quốc gia gắn với USD. Sau khi tháo liên kết, USD tự do biến động trên thị trường ngoại hối, vàng từ đó mở ra cơ chế xác định giá độc lập.

Chính vì vậy, nghiên cứu xu hướng dài hạn của vàng, phạm vi 50 năm là mang tính tiêu biểu nhất, đồng thời cũng là chuẩn mực quan trọng cho phân tích giá vàng trong chu kỳ 10 năm hoặc dài hơn.

Bốn chu kỳ tăng giá lớn của giá vàng trong lịch sử

Đợt 1 (1970-1975): Khủng hoảng niềm tin sau tháo liên kết

Sau khi USD và vàng tháo liên kết, công chúng mất niềm tin vào tiền tệ USD, chuyển sang tích trữ vàng. Thêm vào đó, cuộc khủng hoảng dầu mỏ đẩy lạm phát tăng cao, Mỹ phát hành thêm tiền để ứng phó, vàng từ 35 USD tăng lên 183 USD, mức tăng hơn 400%. Đợt tăng này chủ yếu phản ánh sự hoài nghi đối với tiền pháp định.

Đợt 2 (1976-1980): Cuộc khủng hoảng địa chính trị thúc đẩy

Các sự kiện như cuộc khủng hoảng dầu mỏ Trung Đông lần hai, vụ bắt giữ con tin Iran, cuộc xâm lược Afghanistan của Liên Xô cộng hưởng, kinh tế toàn cầu rơi vào suy thoái, lạm phát tăng vọt. Giá vàng từ 104 USD vọt lên 850 USD, mức tăng hơn 700%. Sau đỉnh điểm, vàng bước vào giai đoạn tích lũy dài hạn, gần như dao động trong khoảng 200-300 USD suốt 20 năm.

Đợt 3 (2001-2011): Khủng bố 11/9 và khủng hoảng tài chính

Sự kiện 11/9 làm thị trường rúng động, Mỹ bắt đầu chiến tranh chống khủng bố toàn cầu, chi tiêu quân sự lớn thúc đẩy chính phủ hạ lãi suất phát hành trái phiếu. Lãi suất tăng gây ra bong bóng bất động sản, cuối cùng dẫn đến khủng hoảng tài chính 2008. Chính sách nới lỏng định lượng của Fed đẩy giá vàng từ 260 USD lên 1921 USD, mức tăng hơn 700%. Đến năm 2011, khủng hoảng nợ châu Âu đẩy vàng đạt đỉnh.

Đợt 4 (2015 đến nay): Nhiều yếu tố cộng hưởng

Chính sách lãi suất âm của Nhật Bản và châu Âu, toàn cầu giảm đô la, QE quy mô lớn của Fed năm 2020, xung đột Nga-Ukraina, tình hình Trung Đông, v.v. thúc đẩy giá vàng liên tục tăng. Từ 1060 USD, vàng vượt qua 2800 USD vào năm 2024, thậm chí gần 4300 USD vào năm 2025, lập đỉnh lịch sử.

So sánh lợi nhuận đầu tư vàng với cổ phiếu, trái phiếu

Trong 50 năm qua, vàng tăng gấp 120 lần, trong khi chỉ số Dow Jones tăng từ 900 điểm lên khoảng 46.000 điểm, khoảng 51 lần. Nhìn qua, vàng có vẻ vượt trội hơn. Tuy nhiên, nếu rút ngắn khung thời gian còn 30 năm gần đây, lợi nhuận cổ phiếu lại dẫn đầu, tiếp theo là vàng, cuối cùng là trái phiếu.

Logic đằng sau là nguồn lợi nhuận của ba loại tài sản này khác nhau hoàn toàn:

• Vàng: Lợi nhuận từ chênh lệch giá, không sinh lãi, cần chính xác thời điểm vào ra
• Trái phiếu: Lợi nhuận từ lãi suất, rủi ro thấp hơn, dễ đầu tư hơn
• Cổ phiếu: Lợi nhuận từ tăng trưởng doanh nghiệp, cần chọn đúng công ty để giữ lâu dài, độ khó cao nhất

Vì vậy, về tỷ suất sinh lợi, hiệu suất của vàng phụ thuộc vào khả năng bắt đúng chu kỳ tăng trưởng. Nếu đầu tư từ năm 1980 và giữ đến năm 2000, trong suốt 20 năm gần như không có lợi nhuận, thậm chí còn bị mất giá theo thời gian.

Vàng phù hợp đầu tư dài hạn hay theo chu kỳ?

Lịch sử cho thấy, giá vàng không đi theo chiều thẳng đứng tăng mà có nhịp “tăng trưởng → giảm mạnh → tích lũy → bùng nổ trở lại”. Đặc điểm này quyết định chiến lược đầu tư vàng tối ưu.

Nếu nhà đầu tư có đủ kiên nhẫn và vốn chịu đựng được giai đoạn tích lũy kéo dài nhiều năm, giữ lâu dài sẽ mang lại lợi nhuận đáng kể. Nhưng đối với đa số nhà đầu tư, chiến lược theo chu kỳ (giao dịch ngắn hạn) có vẻ khả thi hơn — mua vào trong đợt tăng giá, bán ra khi thị trường điều chỉnh.

Điều cần chú ý là, dù chu kỳ tăng giá kết thúc rồi giảm, nhưng đáy của mỗi chu kỳ đều dần cao hơn. Điều này có nghĩa là, vàng như một tài sản giữ giá trị sẽ ngày càng mạnh mẽ hơn, nhà đầu tư không cần lo lắng vàng sẽ giảm về mức không giá trị, mà cần nắm bắt đúng điểm vào ra của từng chu kỳ.

Năm cách đầu tư vàng

1. Vàng vật chất

Mua trực tiếp vàng thỏi hoặc trang sức. Ưu điểm là dễ giấu tài sản, còn có thể dùng làm đồ trang trí; nhược điểm là thanh khoản thấp, chi phí chuyển đổi cao.

2. Sổ tiết kiệm vàng

Chứng chỉ gửi giữ vàng của ngân hàng, khi mua bán sẽ ghi nhận số lượng trong sổ. Có thể chuyển đổi giữa vàng vật chất và ghi sổ. Ưu điểm là dễ mang theo, nhược điểm là ngân hàng không trả lãi, chênh lệch giá mua bán lớn, phù hợp đầu tư dài hạn.

3. ETF vàng

Sản phẩm tài chính tương tự sổ tiết kiệm vàng nhưng thanh khoản cao hơn. Sau khi mua, bạn sẽ sở hữu cổ phiếu tương ứng, đại diện cho số lượng vàng nắm giữ. Công ty phát hành thu phí quản lý, nếu giá vàng đi ngang dài hạn, giá trị ETF sẽ giảm dần theo thời gian.

4. Hợp đồng tương lai vàng

Công cụ đòn bẩy cao, chi phí thấp, có thể giao dịch cả mua lẫn bán. Phù hợp cho nhà đầu tư có vốn và khả năng chịu rủi ro ngắn hạn.

5. Hợp đồng chênh lệch vàng (CFD)

Công cụ giao dịch đòn bẩy, linh hoạt, sử dụng vốn hiệu quả hơn. So với hợp đồng tương lai, CFD phù hợp với số vốn nhỏ, hệ thống T+0 cho phép vào ra bất cứ lúc nào.

Làm thế nào để phân bổ danh mục đầu tư vàng?

Chu kỳ kinh tế quyết định lựa chọn tối ưu: Trong thời kỳ tăng trưởng, phân bổ vào cổ phiếu; trong thời kỳ suy thoái, phân bổ vào vàng.

Phương pháp an toàn hơn là xây dựng danh mục đa dạng gồm “cổ phiếu - trái phiếu - vàng”. Khi kinh tế khả quan, lợi nhuận doanh nghiệp tăng, cổ phiếu hút vốn; khi kinh tế xấu đi, tính năng giữ giá của vàng và lợi tức cố định của trái phiếu sẽ thu hút dòng tiền.

Các biến cố như chiến tranh Nga-Ukraina, lạm phát tăng, chiến tranh thương mại, v.v., thường xuyên xảy ra, trong môi trường thị trường khó lường, việc giữ một tỷ lệ nhất định cổ phiếu, trái phiếu và vàng giúp cân đối rủi ro biến động, làm cho danh mục đầu tư tổng thể ổn định hơn.

Kết luận

Vàng trong 50 năm qua đã tăng gấp 120 lần, thành tích này đến từ sự cộng hưởng của nhiều chu kỳ. Liệu trong tương lai vàng có thể tiếp tục duy trì đà này không, còn phụ thuộc vào tình hình kinh tế toàn cầu, biến động địa chính trị và chính sách tiền tệ. Nhưng theo quy luật lịch sử, mỗi đợt điều chỉnh của vàng đều đáy cao hơn trước, đủ để khẳng định giá trị dài hạn của vàng như một tài sản giữ giá.

Chìa khóa đầu tư vàng là tìm đúng thời điểm và phương pháp phù hợp với bản thân — có thể là tích trữ vật chất, hoặc sử dụng các công cụ phái sinh để theo chu kỳ, hoặc phân bổ một tỷ lệ nhất định trong danh mục như một phương án phòng ngừa rủi ro. Câu trả lời sẽ khác nhau tùy từng người, nhưng nguyên tắc “tăng trưởng kinh tế ưu tiên cổ phiếu, suy thoái kinh tế tăng cường vàng” chắc chắn sẽ giúp nhà đầu tư đạt được lợi nhuận ổn định trong các chu kỳ dài hạn của giá vàng.