Vàng đã tăng 120 lần trong 50 năm qua, 50 năm tới liệu có còn tạo đỉnh mới không? Logic đầu tư đằng sau mức giá cao lịch sử của vàng

Từ xưa đến nay, vàng luôn là tài sản quan trọng trong nền kinh tế nhờ đặc tính mật độ cao, khả năng kéo dài tốt, và khả năng lưu trữ lâu dài. Ngoài mục đích tiền tệ và trang sức, vàng còn được ứng dụng rộng rãi trong ngành công nghiệp. Gần đây, vàng liên tục lập kỷ lục mới, năm 2024 còn là năm giá vàng biến động mạnh nhất trong lịch sử. Vậy, liệu đà tăng của vàng trong nửa thế kỷ qua có tiếp tục trong 50 năm tới? Làm thế nào để đánh giá xu hướng giá vàng? Vàng thực sự là tài sản dài hạn hay công cụ đầu tư theo từng đợt sóng?

Giá vàng lịch sử lập đỉnh mới, tăng hơn 120 lần trong 50 năm

Lý do vàng thu hút sự chú ý chủ yếu bắt nguồn từ một thời điểm lịch sử quan trọng. Ngày 15/8/1971, Tổng thống Mỹ Nixon tuyên bố tháo liên kết đô la với vàng, phá vỡ hệ thống tỷ giá cố định của Bretton Woods (khi đó 1 ounce vàng đổi lấy 35 USD). Từ đó, giá vàng bắt đầu dao động tự do.

Từ năm 1971 đến nay, giá vàng quốc tế từ 35 USD/ounce đã tăng vọt, đến nửa đầu năm 2025 đã đạt 3.700 USD, tháng 10 vượt mốc 4.300 USD/ounce. Nhìn lại 50 năm tăng trưởng, vàng đã tăng hơn 120 lần, riêng năm 2024 đến nay đã tăng hơn 104%. Trong khi đó, chỉ số Dow Jones cùng kỳ từ 900 điểm lên khoảng 46.000 điểm, tăng khoảng 51 lần. Riêng trong vòng 50 năm, lợi nhuận từ đầu tư vàng còn vượt trội hơn cả thị trường chứng khoán.

4 chu kỳ tăng giá quan trọng đằng sau các đỉnh cao lịch sử của vàng

Phân tích quỹ đạo giá vàng trong hơn 50 năm qua, có thể chia thành 4 giai đoạn rõ rệt, mỗi lần đều đi kèm các sự kiện địa chính trị hoặc kinh tế lớn.

Làn sóng thứ nhất (1970-1975): Khủng hoảng niềm tin sau tháo liên kết

Sau khi Mỹ tháo liên kết đô la với vàng, giá vàng quốc tế từ 35 USD tăng vọt lên 183 USD, tăng hơn 400%. Người dân mất niềm tin vào USD, sẵn sàng giữ vàng. Sau đó, khủng hoảng dầu mỏ bùng phát, các quốc gia phát hành thêm tiền để mua dầu, đẩy giá vàng lên cao hơn nữa. Nhưng khi khủng hoảng kết thúc, mọi người dần chấp nhận tính thanh khoản của USD, giá vàng giảm về khoảng 100 USD.

Làn sóng thứ hai (1976-1980): Địa chính trị bất ổn và lạm phát cao

Giá vàng lại vượt qua 104 USD để lên tới 850 USD, tăng hơn 700%. Các sự kiện như khủng hoảng dầu mỏ Trung Đông lần thứ hai, khủng hoảng con tin Iran, Liên Xô xâm lược Afghanistan đã gây ra suy thoái toàn cầu, lạm phát ở phương Tây tăng vọt. Sau khi khủng hoảng dịu đi và Liên Xô tan rã, giá vàng nhanh chóng giảm trở lại, dao động trong khoảng 200-300 USD suốt 20 năm tiếp theo.

Làn sóng thứ ba (2001-2011): Chiến tranh chống khủng bố và khủng hoảng tài chính

Sự kiện 11/9 dẫn đến chiến tranh chống khủng bố tốn kém lớn, chính phủ Mỹ bắt đầu hạ lãi suất, phát hành trái phiếu. Lãi suất thấp đẩy giá nhà tăng, rồi tăng lãi suất gây ra khủng hoảng tài chính 2008. Để cứu thị trường, Fed thực hiện QE, giá vàng trong vòng 10 năm từ 260 USD tăng lên 1.921 USD, tăng hơn 700%. Đến năm 2011, khủng hoảng nợ châu Âu đẩy giá vàng lập đỉnh lịch sử thời điểm đó.

Làn sóng thứ tư (2015 đến nay): Lãi suất âm, phi đô la hóa và xung đột địa chính trị

Trong 10 năm gần đây, vàng lại có đà tăng mạnh. Nhật Bản và châu Âu áp dụng lãi suất âm, xu hướng phi đô la hóa toàn cầu, QE của Mỹ năm 2020, chiến tranh Nga-Ukraina 2022, xung đột Israel-Hamas và khủng hoảng vùng biển đỏ 2023 đã liên tục đẩy giá vàng trên 2.000 USD. Năm 2024-2025, giá vàng còn lập kỷ lục sử thi, các ngân hàng trung ương tích trữ vàng, rủi ro chính sách Mỹ, leo thang xung đột Trung Đông… tất cả đẩy giá vàng liên tục lập đỉnh mới.

Vàng phù hợp để giữ dài hạn hay đầu cơ theo sóng?

Câu hỏi này phụ thuộc vào chiến lược đầu tư của bạn. Lợi nhuận từ vàng hoàn toàn dựa vào chênh lệch giá, không sinh lãi. Trong 50 năm, vàng tăng 120 lần, thực sự là tài sản đầu tư tốt, nhưng điều quan trọng là — những đợt tăng này không đều nhau.

Trong 20 năm từ 1980 đến 2000, giá vàng dao động trong khoảng 200-300 USD, nhà đầu tư không có lợi nhuận. Nếu mua vàng vào thời điểm đó và giữ dài hạn đến nay, nói là đã tăng 120 lần, nhưng trong suốt 20 năm đó, chi phí bỏ ra rất lớn. Cuộc đời chỉ có thể chờ đợi trong vài chục năm.

Vì vậy, vàng là công cụ đầu tư tốt, nhưng phù hợp hơn để giao dịch theo sóng rõ ràng, chứ không phải giữ dài hạn thuần túy.

Cần lưu ý rằng, với tư cách là tài nguyên tự nhiên, chi phí khai thác và độ khó sẽ tăng theo thời gian. Ngay cả khi đợt tăng giá kết thúc, giá giảm vẫn dần dần nâng cao đáy, cho thấy giá trị dài hạn của vàng vẫn còn. Khi đầu tư, cần nhận thức rõ quy luật này để tránh lãng phí công sức.

5 phương pháp đầu tư vàng so sánh

Phù hợp với từng loại nhà đầu tư, các phương thức đầu tư vàng chính gồm:

1. Vàng vật chất

Mua trực tiếp vàng thỏi, trang sức. Ưu điểm là dễ giấu tài sản, có giá trị sưu tập, có thể đeo làm trang sức. Nhược điểm là giao dịch bất tiện, chênh lệch giá mua bán lớn.

2. Sổ tiết kiệm vàng

Chứng chỉ gửi vàng ngân hàng, ghi nhận số lượng nắm giữ, có thể đổi lấy vàng vật chất bất cứ lúc nào. Ưu điểm là dễ mang theo, nhược điểm là không sinh lãi, chênh lệch lớn, phù hợp đầu tư dài hạn.

3. Quỹ ETF vàng

Thanh khoản cao hơn sổ tiết kiệm vàng, có thể giao dịch trực tiếp trên thị trường chứng khoán. Mua vào sẽ sở hữu cổ phiếu tương ứng, phản ánh lượng vàng nhất định, nhưng phải trả phí quản lý. Nếu giá vàng không biến động dài hạn, giá trị sẽ giảm dần theo thời gian.

4. Hợp đồng tương lai vàng và CFD

Công cụ chính cho đầu tư theo sóng. Hỗ trợ đòn bẩy, có thể mua bán cả lên và xuống, chi phí thấp. Hợp đồng tương lai có hạn đến hạn, CFD linh hoạt hơn, phù hợp với nhà đầu tư nhỏ lẻ. Thông qua ký quỹ, chỉ cần vốn nhỏ là tham gia được. Tỷ lệ đòn bẩy, số lượng giao dịch tối thiểu, yêu cầu nạp tiền khác nhau tùy nền tảng, nhà đầu tư cần chọn phù hợp.

5. Quỹ đầu tư vàng

Tham gia qua các quỹ quản lý chuyên nghiệp, hưởng lợi từ tăng giá vàng, phân tán rủi ro.

Phân tích lợi nhuận của vàng, cổ phiếu, trái phiếu

Ba loại tài sản này có nguồn lợi nhuận hoàn toàn khác nhau:

• Vàng: Lợi nhuận từ chênh lệch giá, không có lãi, chủ yếu là nắm bắt thời điểm vào ra.
• Trái phiếu: Lợi nhuận từ lãi suất, cần liên tục tăng số lượng nắm giữ và dựa vào chính sách của ngân hàng trung ương.
• Cổ phiếu: Lợi nhuận từ tăng trưởng doanh nghiệp, tập trung vào chọn doanh nghiệp tốt để giữ dài hạn.

Xếp hạng độ khó đầu tư: Trái phiếu dễ nhất, vàng trung bình, cổ phiếu khó nhất. Trong gần 30 năm, lợi nhuận cổ phiếu dẫn đầu, tiếp theo là vàng, cuối cùng là trái phiếu. Nhưng lợi thế của vàng so với các tài sản khác là, nếu bắt đúng đợt tăng trưởng hoặc giảm mạnh, lợi nhuận sẽ vượt xa trái phiếu và cổ phiếu.

Chu kỳ kinh tế và chiến lược phân bổ tài sản

Nguyên tắc kinh nghiệm là: Trong thời kỳ tăng trưởng kinh tế, phân bổ cổ phiếu; trong thời kỳ suy thoái, phân bổ vàng.

Khi kinh tế tốt, lợi nhuận doanh nghiệp khả quan, cổ phiếu dễ tăng giá, còn vàng và trái phiếu ít được ưa chuộng. Khi kinh tế suy thoái, cổ phiếu mất hấp dẫn, tính giữ giá của vàng và lợi tức cố định của trái phiếu lại trở thành mục tiêu của thị trường.

Cách an toàn nhất là dựa trên khẩu vị rủi ro và mục tiêu đầu tư của bản thân, thiết lập tỷ lệ phân bổ cổ phiếu, trái phiếu, vàng phù hợp. Đối mặt với các tình huống bất ngờ khó lường, cùng lúc nắm giữ cả 3 loại tài sản này giúp giảm thiểu rủi ro biến động.

Chiến tranh Nga-Ukraina, lạm phát tăng, tăng lãi suất đã chứng minh rõ điều này — thị trường biến đổi từng giây, phân bổ tài sản đa dạng là nền tảng cho đầu tư dài hạn ổn định. Giá vàng lập đỉnh lịch sử chính là sự nhận thức lại về chức năng phòng tránh rủi ro của tài sản này.