Cổ phiếu bị hủy niêm yết nên làm gì? Hướng dẫn đầy đủ cho nhà đầu tư

Khi cổ phiếu đang nắm giữ đột nhiên đối mặt với việc bị hủy niêm yết, nhiều người phản ứng đầu tiên là “xong rồi”. Nhưng thực tế, cổ phiếu bị hủy niêm yết không phải là không còn cách cứu chữa, quan trọng là kịp thời nắm bắt thông tin, đánh giá đúng tình hình và thực hiện các biện pháp ứng phó phù hợp.

Trước tiên cần rõ: Ngưng giao dịch ≠ Hủy niêm yết

Nhiều nhà đầu tư sẽ nhầm lẫn giữa “ngưng giao dịch cổ phiếu” và “hủy niêm yết cổ phiếu”. Thực tế, chúng có sự khác biệt về bản chất:

Ngưng giao dịch cổ phiếu thường là hiện tượng ngắn hạn, có thể do công ty công bố các sự kiện quan trọng, biến động bất thường, chờ bổ sung thông tin, tạm dừng giao dịch. Cổ phiếu chỉ “nghỉ ngơi”, giá trị nắm giữ của nhà đầu tư gần như không đổi, sau đó vẫn có thể tiếp tục giao dịch trở lại.

Hủy niêm yết cổ phiếu là rút khỏi thị trường giao dịch vĩnh viễn. Công ty do không đủ điều kiện tài chính, vi phạm quy định hoặc tự nguyện xin hủy niêm yết sẽ bị chấm dứt tư cách niêm yết, cổ phiếu không thể mua bán trên sàn đó nữa.

Tại sao cổ phiếu bị hủy niêm yết? Rủi ro đến từ các hướng này

Hiểu rõ nguyên nhân hủy niêm yết để đánh giá giá trị thực của cổ phiếu trong tay. Các tình huống hủy niêm yết phổ biến gồm:

Hủy niêm yết bắt buộc do tài chính xấu đi Lỗ liên tục, giá trị ròng âm, báo cáo tài chính bị kiểm toán phủ nhận, đều có thể kích hoạt cơ chế xem xét hủy niêm yết của sàn giao dịch. Trong các trường hợp này, nhà đầu tư cần chuẩn bị cho tình huống xấu nhất.

Vi phạm quy định bị buộc rời khỏi Báo cáo doanh thu giả, giao dịch nội gián, thiếu minh bạch thông tin quan trọng, nếu bị phát hiện đều có thể bị buộc hủy niêm yết. Ví dụ điển hình là Luckin Coffee bị rút khỏi NASDAQ do gian lận tài chính.

Công ty chủ động tư nhân hóa hoặc bị mua lại Một số doanh nghiệp chọn rút khỏi thị trường công khai để thực hiện tư nhân hóa hoặc bị công ty mẹ mua lại. Ví dụ như Dell Technologies rút niêm yết năm 2013, trong trường hợp này, cổ đông nắm giữ cổ phiếu có thể tăng giá trị.

Quy trình hủy niêm yết như thế nào? Nhà đầu tư cần phản ứng kịp thời

Hủy niêm yết không xảy ra trong một đêm, quá trình thường mất vài tháng, nhà đầu tư có đủ thời gian để ứng phó:

Đầu tiên là giai đoạn cảnh báo, sở giao dịch sẽ gửi thư cảnh báo, mã cổ phiếu sẽ có ký hiệu “*” hoặc “ST” phía trước. Đây là tín hiệu cảnh báo đầu tiên, cần nâng cao cảnh giác.

Tiếp theo là thời hạn cải thiện, thường được cấp 3 đến 6 tháng để công ty khắc phục, bổ sung báo cáo tài chính, thu hút nhà đầu tư để cải thiện tình hình tài chính.

Nếu không có tiến triển, sở giao dịch sẽ tổ chức họp xem xét, đánh giá và quyết định có chính thức hủy niêm yết hay không.

Cuối cùng là ngày thông báo chấm dứt niêm yết, cổ phiếu chính thức rút khỏi thị trường.

Việc theo dõi thông báo của công ty chứng khoán và sở giao dịch sẽ giúp nắm bắt toàn bộ quá trình.

Cổ phiếu bị hủy niêm yết còn có ý nghĩa không? Phụ thuộc vào nguyên nhân

Hủy niêm yết không có nghĩa là cổ phiếu trở thành giấy lộn, giá trị sau này phụ thuộc vào tình hình cụ thể:

Hủy niêm yết do tư nhân hóa: tiềm năng tăng giá Nếu công ty chủ động hủy niêm yết để thực hiện tư nhân hóa, đặc biệt là trong trường hợp cổ phần lưu hành ít, các cổ đông lớn có thể mua lại cổ phiếu với giá cao sau đó. Nhà đầu tư cần theo dõi sát các thông báo của công ty để nắm thời điểm mua lại.

Hủy niêm yết do tài chính xấu đi: rủi ro mất sạch vốn Nếu do lỗ liên tục, phá sản, hủy niêm yết, giá trị cổ phần của nhà đầu tư gần như không thể thu hồi. Trong quá trình thanh lý phá sản, cổ đông phổ thông là người cuối cùng được thanh toán, thường không còn phần còn lại để chia.

Hủy niêm yết do giá cổ phiếu quá thấp: khủng hoảng thanh khoản Có công ty bị hủy niêm yết bắt buộc do giá cổ phiếu dài hạn quá thấp. Lúc này, khối lượng giao dịch cực kỳ ít, dù muốn bán cũng khó tìm người mua, có thể đối mặt với tình trạng không thể chuyển đổi thành tiền mặt.

Hủy niêm yết do vi phạm quy định: nỗi đau phong tỏa vốn Công ty bị buộc hủy niêm yết vì vi phạm quy định, nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu sẽ bị phong tỏa, không thể chuyển đổi thành tiền mặt, phải chờ công ty hoàn tất thủ tục pháp lý mới giải quyết được, trong thời gian này vốn bị đóng băng hoàn toàn.

Phòng ngừa rủi ro trước khi hủy niêm yết: xây dựng danh mục đầu tư hợp lý

Thay vì phản ứng thụ động sau khi bị hủy niêm yết, tốt hơn là chuẩn bị từ trước:

Chọn cổ phiếu cần phân tích kỹ lưỡng Trước khi mua cổ phiếu, nhất định phải hiểu rõ triển vọng kinh doanh, vị thế ngành, sức khỏe tài chính của công ty, và xem có đáp ứng yêu cầu niêm yết của sàn hay không.

Đa dạng hóa danh mục là bài học bắt buộc Không nên tập trung quá nhiều vốn vào một cổ phiếu hoặc loại tài sản duy nhất. Theo sở thích rủi ro của bản thân, xây dựng danh mục đa dạng:

• Nhà đầu tư thích rủi ro: Hợp đồng chênh lệch 15%, cổ phiếu 50%, quỹ 30%, gửi tiết kiệm ngân hàng 5%
• Nhà đầu tư trung lập rủi ro: Hợp đồng chênh lệch 10%, cổ phiếu 35%, quỹ 35%, gửi tiết kiệm 20%
• Nhà đầu tư ít rủi ro: Hợp đồng chênh lệch 5%, cổ phiếu 15%, quỹ 40%, gửi tiết kiệm 40%

Như vậy, ngay cả khi cổ phiếu bị hủy niêm yết, tổng thể tài sản không bị ảnh hưởng quá lớn.

Cổ phiếu đã hủy niêm yết? Cách xử lý giảm thiểu thiệt hại

Nếu đã xác định cổ phiếu bị hủy niêm yết, nhà đầu tư có thể thực hiện các bước sau:

Bước 1: Thu thập thông tin chủ động Trước khi chính thức hủy niêm yết, công ty sẽ công bố ngày hủy và phương án xử lý trên trang thông tin chính thức. Nhà đầu tư nên chủ động theo dõi các thông báo này hoặc hỏi trực tiếp dịch vụ khách hàng của chứng khoán để xác nhận chi tiết, xem công ty có đề xuất mua lại, chuyển sang giao dịch OTC hay không.

Bước 2: Đánh giá phương án mua lại Nếu công ty đề xuất mua lại, nhà đầu tư cần quyết định có tham gia hay không trong thời hạn công bố. Phê duyệt mua lại phải hoàn tất trong hạn, quá hạn sẽ mất quyền. Không tham gia, nhà đầu tư có thể giữ cổ phiếu nhưng cần chuẩn bị tâm lý về khả năng thanh khoản giảm sút.

Bước 3: Theo dõi cơ hội chuyển sang giao dịch OTC Một số công ty bị hủy niêm yết sẽ chuyển sang giao dịch trên thị trường OTC. Dù khối lượng giao dịch thấp, vẫn có thể mua bán qua nhà môi giới, và nếu công ty cải thiện tài chính sau này, có khả năng niêm yết trở lại.

Bước 4: Chờ đợi thủ tục thanh lý Trong trường hợp hủy niêm yết do tài chính xấu hoặc phá sản, nhà đầu tư cần kiên nhẫn chờ đợi quá trình thanh lý. Công ty sẽ phân phối phần còn lại theo pháp luật, nhưng cổ đông thường là người cuối cùng nhận được phần còn lại, số tiền thu về có hạn. Giá trị cổ phiếu có thể về gần bằng 0, nhưng có thể dùng làm căn cứ để giảm thuế khi khai báo thu nhập.

Bước 5: Không có phương án chính thức thì tự cứu Nếu công ty không đề xuất mua lại hoặc chuyển sang OTC, nhà đầu tư vẫn có thể lựa chọn:

• Tiếp tục giữ cổ phiếu, theo dõi tình hình công ty
• Thỏa thuận chuyển nhượng cổ phần với các cổ đông khác
• Hỏi qua nhà môi giới về thủ tục chuyển nhượng

Bước 6: Không quên xử lý thuế Khi không thể thu hồi vốn, có thể khai báo là lỗ đầu tư để giảm thuế thu nhập vốn. Nếu nhận tiền mua lại, tính theo số tiền thực nhận. Nên hỏi ý kiến kế toán hoặc dịch vụ khai thuế để đảm bảo đúng quy trình.