Làm chủ RSI và phân kỳ để dự đoán các điểm đảo chiều trên thị trường

Chỉ số Sức mạnh Tương đối (RSI) chiếm vị trí nổi bật trong số các chỉ số dao động kỹ thuật nhờ khả năng phát hiện các điểm cực đoan của thị trường. Nhưng nơi thực sự thể hiện tiềm năng của nó là khi tạo ra các Divergence so với giá của tài sản, một tín hiệu có thể báo trước các thay đổi xu hướng đáng kể. Tuy nhiên, như bất kỳ công cụ kỹ thuật nào, RSI hoạt động tốt hơn khi được bổ sung bằng các chiến lược phân tích khác.

Hiểu về RSI: Các nguyên tắc cơ bản

RSI, hay Chỉ số Sức mạnh Tương đối, thuộc nhóm các chỉ số xung lượng. Về bản chất, nó đo tỷ lệ giữa các mức đóng cửa tăng và giảm trong một khoảng thời gian nhất định, chuẩn hóa kết quả trên thang điểm từ 0 đến 100. Cấu trúc này mang lại cho chỉ số hai lợi thế vận hành rõ rệt: thứ nhất, làm mượt các đỉnh nhấp nhô do biến động thất thường, giảm nhiễu; thứ hai, cung cấp một dải dao động cố định giúp dễ dàng diễn giải vị trí tương đối của giá.

Công thức tính là:

RSI = 100 - [100 / (1 + RS)]

Trong đó RS đại diện cho trung bình các mức đóng cửa tăng chia cho trung bình các mức đóng cửa giảm trong n kỳ (thường là 14, nhưng có thể điều chỉnh theo khung thời gian hoạt động).

Diễn giải thực tế: Trên 30 và 70

Khi RSI vượt quá 70, được xem là tài sản đang trong vùng quá mua. Ngược lại, điều này không đảm bảo giá sẽ giảm ngay lập tức; giá có thể duy trì ở các mức này trong nhiều tháng nếu nhu cầu mua vẫn vững chắc. Điều quan trọng là điều gì xảy ra khi chỉ số rời khỏi vùng này: có thể là một sự điều chỉnh trong xu hướng tăng trước đó, không nhất thiết là kết thúc của xu hướng.

Ngược lại, các mức dưới 30 báo hiệu quá bán, gợi ý khả năng bật lại. Nhưng một lần nữa, việc duy trì trong vùng này phụ thuộc vào các yếu tố cơ bản; nếu một tài sản có nền tảng yếu, thị trường có thể giữ giá ở mức thấp trong thời gian dài.

Một mức thường bị bỏ qua nhưng cực kỳ quan trọng là điểm trung tâm (50). Nó đóng vai trò như một ranh giới tâm lý:

• Khi RSI dao động trong khoảng 50 đến 70, giá có xu hướng mở rộng về phía tăng
• Khi duy trì trong khoảng 30 đến 50, giá có xu hướng co lại về phía giảm
• Miễn là chưa vượt qua mức trung tâm, chúng ta đang ở trong các đợt điều chỉnh hoặc tích lũy, không phải thay đổi xu hướng đã xác nhận

Tín hiệu giao dịch với RSI

Các tín hiệu đáng tin cậy nhất yêu cầu sự hội tụ của ba yếu tố. Đối với mua vào:

• RSI đạt mức quá bán (dưới 30)
• Sau đó trở lại vùng dao động bình thường
• Giá phá vỡ một đường xu hướng giảm trước đó

Lấy ví dụ của Taiwan Semiconductor Manufacturing (NYSE: TSM). Trong khoảng từ tháng 9 đến tháng 10 năm 2022, chỉ số duy trì trong vùng quá bán. Sau đó, nó phục hồi khi giá phá vỡ xu hướng giảm bắt đầu từ tháng 1 năm 2022. Đây là điểm vào lệnh mua dài hạn.

Đối với bán ra, mẫu hình đảo ngược:

• RSI đạt mức quá mua (trên 70)
• Quay trở lại dải trung tâm
• Giá phá vỡ một đường xu hướng tăng

Với Applied Materials Inc. (NASDAQ: AMAT), từ tháng 11 năm 2020 đến tháng 4 năm 2021, chỉ số duy trì trong vùng quá mua với đà tăng mạnh. Từ đó, nó giảm trở lại trong khi giá tạo ra phạm vi đi ngang. Đến tháng 1 năm 2022, xu hướng trước đó bị phá vỡ theo chiều giảm, là thời điểm lý tưởng để mở các vị thế bán ngắn hạn, mang lại lợi nhuận trong nhiều tháng.

Divergence: Khi giá và xung lượng lệch pha

Divergence giao dịch là hiện tượng mạnh nhất do RSI tạo ra. Xảy ra khi các điểm đảo chiều của giá di chuyển theo hướng ngược lại với các điểm đảo chiều của chỉ số.

Divergence tăng giá: Phát triển trong một xu hướng giảm khi giá tạo đáy thấp hơn trong khi RSI tạo đáy cao hơn từ vùng quá bán. Sự lệch pha này dự báo khả năng đảo chiều tăng.

Broadcom (NASDAQ: AVGO) minh họa cho điều này. Trong giai đoạn giảm, giá liên tục tạo đáy thấp hơn, nhưng RSI phản ánh các đáy ngày càng cao hơn, cho thấy áp lực bán đã cạn kiệt. Thật vậy, sau đó, xu hướng tăng diễn ra và duy trì trong nhiều tháng.

Divergence giảm giá: Xảy ra trong xu hướng tăng khi giá chạm đỉnh cao hơn trong khi RSI chạm đỉnh thấp hơn từ vùng quá mua. Chỉ số dao động phát hiện mất sức mua trước khi điều này thể hiện rõ trên biểu đồ giá.

Walt Disney (NYSE: DIS) thể hiện rõ mẫu hình này. Giá vẫn tạo đỉnh cao hơn, gợi ý tiếp tục xu hướng tăng. Nhưng đồng thời, RSI tạo đỉnh thấp hơn, cho thấy đà tăng đang yếu dần. Sự đảo chiều giảm giá sau đó kéo dài hơn một năm.

Tăng cường độ tin cậy: Kết hợp RSI-MACD

RSI đôi khi đưa ra các tín hiệu sai, đặc biệt trong các khung thời gian rất ngắn. Một chiến lược để nâng cao độ tin cậy là kết hợp với chỉ số MACD (Chênh lệch Hội tụ Đa dạng Trung bình), một chỉ số dao động xung lượng khác.

Quy trình vận hành sẽ là:

• Xác định RSI trong vùng quá mua hoặc quá bán (điều kiện cần)
• RSI trở lại vùng bình thường
• MACD cắt đường tín hiệu theo hướng ngược lại xu hướng trước đó (điều kiện đủ để mở vị thế)
• MACD cắt lần nữa để đóng vị thế

Block Inc. (NYSE: SQ) minh họa cho việc này. Từ trạng thái quá mua của RSI, nó giảm dần. MACD xác nhận yếu đi khi cắt xuống dưới đường trung bình của histogram. Giao dịch bán ra duy trì cho đến khi MACD cắt lên trên đường tín hiệu, khoảng 4 tháng sau. Trong thời gian đó, xu hướng giảm vẫn tiếp tục diễn ra.

Các lưu ý cuối cùng

RSI và divergence của nó là những công cụ quý giá cho các nhà giao dịch tìm kiếm lợi thế xác suất. Tuy nhiên, không chỉ số kỹ thuật nào nên hoạt động độc lập. Việc xác nhận qua các đường xu hướng trước đó, quan sát mức trung tâm của chỉ số để phân biệt giữa các đợt điều chỉnh và thay đổi hướng, cùng kết hợp với các chỉ số dao động khác, đều là những thực hành nâng cao khả năng thành công. Chìa khóa là sự kỷ luật trong chờ đợi các tín hiệu hội tụ, chứ không phải theo đuổi mọi điểm cực đoan mà chỉ số tạo ra.