Tổng quan về xu hướng tăng giá vàng nửa thế kỷ｜Sau đà tăng 120 lần, logic đầu tư cho 50 năm tiếp theo

Từ xưa đến nay, vàng luôn đóng vai trò vừa là nơi lưu trữ giá trị vừa là công cụ phòng tránh rủi ro. Với mật độ cao, tính dẻo dai tốt, độ bền vượt trội, nó không chỉ là nền tảng của hệ thống tiền tệ mà còn là vật dụng thiết yếu trong ngành trang sức và công nghiệp.

Thú vị là, trong 50 năm qua, hiệu suất của vàng ra sao? So với cổ phiếu, trái phiếu, nó thực sự là lựa chọn đầu tư tốt hơn không? Câu trả lời có thể sẽ làm bạn bất ngờ.

50 năm tăng 120 lần, nhưng giá vàng năm 2000 lại đứng yên suốt 20 năm

Ngày 15/8/1971 là một bước ngoặt. Chính phủ Nixon tuyên bố tháo liên kết đô la với vàng, phá vỡ hệ thống Bretton Woods. Từ đó, giá vàng bắt đầu tăng vọt từ 35 USD/oz.

Nhìn lại dữ liệu, từ năm 1971 đến tháng 10/2025, giá vàng đã tăng từ 35 USD lên 4.300 USD, tăng hơn 120 lần. Riêng từ 2024 đến nay, mức tăng đã vượt 104%, sau khi đạt đỉnh 3.700 USD trong nửa đầu năm 2025, giá vàng gần đây còn lập kỷ lục mới.

Tuy nhiên, có một chi tiết quan trọng: dù xu hướng chung là đi lên, quá trình không phải lúc nào cũng suôn sẻ. Đặc biệt là sau bong bóng vàng thập niên 1980, đến năm 2000, giá vàng gần như đứng yên trong khoảng 200~300 USD suốt 20 năm, không mang lại lợi nhuận. Nếu bạn đầu tư vàng trong giai đoạn đó và giữ lâu dài, thực chất là đang làm vô ích.

4 đợt sóng lớn: khi nào nên vào?

Phân tích kỹ xu hướng giá vàng hơn 50 năm qua, ta thấy có 4 chu kỳ tăng rõ rệt:

Làn sóng thứ nhất (1970-1975): Sau khi đô la tháo liên kết, khủng hoảng niềm tin, cộng thêm khủng hoảng dầu mỏ, giá vàng từ 35 USD tăng vọt lên 183 USD, tăng hơn 400%.

Làn sóng thứ hai (1976-1980): Khủng hoảng dầu Trung Đông và xung đột địa chính trị leo thang, giá vàng từ 104 USD tăng vọt lên 850 USD, tăng hơn 700%. Nhưng đợt này quá nóng, sau đó 20 năm liên tục điều chỉnh giảm.

Làn sóng thứ ba (2001-2011): Sự kiện 9/11 dẫn đến chiến tranh chống khủng bố toàn cầu, khủng hoảng tài chính 2008, các chính sách nới lỏng định lượng của ngân hàng trung ương, giá vàng từ 260 USD leo lên 1921 USD, kéo dài hơn 10 năm.

Làn sóng thứ tư (2015 đến nay): Lãi suất âm, toàn cầu giảm sử dụng USD, chiến tranh Nga-Ukraina, lạm phát tăng, đến năm 2024 đạt đỉnh mới, đã kéo dài gần 10 năm, giá vàng vượt xa dự đoán của năm 2000.

Vàng vs Cổ phiếu vs Trái phiếu: ai thắng?

Đây là câu hỏi phổ biến nhất của nhà đầu tư.

Nhìn dài hạn từ 1971-2025, trong 50 năm:

• Vàng: tăng 120 lần
• Chỉ số Dow Jones: từ 900 điểm lên 46.000 điểm, tăng khoảng 51 lần
• Trái phiếu: ổn định, trả lãi đều đặn nhưng lợi nhuận thấp nhất

Nhưng nếu chỉ nhìn 30 năm gần đây, cổ phiếu lại vượt trội hơn vàng.

Điều này gợi ý một nguyên lý đầu tư quan trọng: lợi nhuận từ các loại tài sản khác nhau hoàn toàn khác nhau.

• Vàng kiếm lợi từ biên độ giá, không sinh lãi
• Trái phiếu kiếm lợi từ lãi suất, cần duy trì mua thêm
• Cổ phiếu dựa vào tăng trưởng doanh nghiệp, cần chọn đúng công ty

Vì vậy, xếp hạng độ khó là: Trái phiếu dễ nhất, vàng thứ hai, cổ phiếu khó nhất.

Khi nào nên phân bổ vàng?

Lịch sử đã cho chúng ta câu trả lời rõ ràng: Trong giai đoạn tăng trưởng kinh tế, nên chọn cổ phiếu; trong thời kỳ suy thoái, nên phân bổ vàng.

Khi kinh tế tốt, lợi nhuận doanh nghiệp tăng, dòng tiền đổ vào cổ phiếu, vàng ít được chú ý. Khi suy thoái, doanh nghiệp gặp khó, rủi ro tài sản bán tháo, vàng lại trở thành nơi giữ giá trị hấp dẫn dòng tiền.

Ví dụ tiêu biểu cho đợt tăng giá vàng năm 2024-2025: rủi ro chính sách kinh tế Mỹ tăng cao, ngân hàng trung ương toàn cầu tích trữ vàng, tình hình Trung Đông bất ổn, xung đột Nga-Ukraina kéo dài, USD yếu đi, tất cả đều là chất xúc tác thúc đẩy giá vàng lập đỉnh mới.

Giữ lâu dài hay lướt sóng?

Câu trả lời phụ thuộc vào thời hạn đầu tư và mức độ chấp nhận rủi ro của bạn.

Vàng thực sự là công cụ đầu tư tốt, nhưng phù hợp để lướt sóng khi có xu hướng rõ ràng, chứ không phải mua rồi để đó dài hạn. Lý do đơn giản: đà tăng của vàng tập trung vào các năm nhất định (ví dụ năm 2024 tăng 104%), nếu bỏ lỡ thời điểm, bạn sẽ mất thời gian trong vùng đi ngang.

Một quy luật khác cần hiểu là: Dù đợt tăng trưởng kết thúc, đáy giá vàng vẫn dần nâng cao. Chẳng hạn, trong giai đoạn giảm từ 1980 đến 2000, đáy vẫn trên 200 USD, không phải là vô giá trị. Điều này chứng tỏ vàng như một tài nguyên khan hiếm, chi phí khai thác theo thời gian tăng lên, xác định giới hạn giá trị không thể sụp đổ hoàn toàn.

Làm thế nào để tham gia đầu tư vàng?

Dựa trên tính thanh khoản và linh hoạt trong vận hành, có 5 phương thức chính:

1. Vàng vật chất: Mua vàng thỏi hoặc trang sức, dễ giấu tài sản nhưng giao dịch không tiện lợi

2. Sổ tiết kiệm vàng: Chứng chỉ gửi vàng ngân hàng, dễ mang theo nhưng chênh lệch mua bán lớn

3. ETF vàng: Thanh khoản tốt, giao dịch dễ dàng, nhưng phí quản lý do công ty phát hành thu

4. Hợp đồng tương lai / CFD vàng: Hỗ trợ đòn bẩy, giao dịch hai chiều, phù hợp lướt sóng ngắn hạn

5. Quỹ đầu tư và sản phẩm tài chính: Quản lý bởi các nhà quản lý chuyên nghiệp, rủi ro phân tán

Trong đó, giao dịch CFD (hợp đồng chênh lệch) được ưa chuộng nhất vì sử dụng vốn cao, linh hoạt thời gian, nhỏ vốn vào được.

Tổng kết: Nguyên lý tối thượng của phân bổ tài sản

Thị trường biến động liên tục, các sự kiện chính trị, kinh tế bất ngờ có thể thay đổi cục diện đầu tư bất cứ lúc nào. Chiến tranh Nga-Ukraina, lạm phát tăng, bất ổn địa chính trị, những xu hướng vàng trong những năm qua chứng minh một chân lý đơn giản:

Dựa theo mức độ chấp nhận rủi ro cá nhân, kết hợp cổ phiếu, trái phiếu, vàng thành danh mục đa dạng, giúp bù đắp cho nhau trong các chu kỳ kinh tế khác nhau, giảm thiểu rủi ro biến động, đầu tư ổn định hơn.

Khi kinh tế tốt, dựa vào cổ phiếu để tăng trưởng; khi xấu, dựa vào vàng và trái phiếu để giữ vững vị thế. Cân bằng động này vượt xa việc chỉ tập trung vào một loại tài sản.

Liệu trong 50 năm tới, vàng có thể tái lập vinh quang như quá khứ? Câu trả lời không nằm ở chính vàng, mà ở khả năng bạn nắm bắt từng chu kỳ thị trường.