Nửa thế kỷ xu hướng vàng vàng xuyên suốt｜Từ sự tan rã của Bretton Woods đến đỉnh cao mới vào năm 2025, xu hướng 50 năm tiếp theo sẽ ra sao?

Vàng đã đóng vai trò quan trọng trong hệ thống kinh tế từ cổ xưa. Với đặc tính mật độ cao, khả năng kéo dài, độ bền tốt, ngoài chức năng tiền tệ, vàng còn được ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực trang sức, công nghiệp và các lĩnh vực khác. Nhìn lại hơn nửa thế kỷ qua, dù giá vàng có biến động rõ rệt, nhưng tổng thể vẫn thể hiện xu hướng tăng mạnh, đặc biệt năm 2025 còn liên tục lập đỉnh lịch sử mới. Liệu đợt tăng giá này có thể kéo dài đến 50 năm tiếp theo? Làm thế nào để đánh giá chính xác giá vàng? Có phù hợp để đầu tư dài hạn hay chỉ giao dịch ngắn hạn theo sóng? Bài viết này sẽ lần lượt giải đáp cho bạn.

Từ 35 USD đến 4300 USD: Mức tăng của vàng nửa thế kỷ thực sự ấn tượng như thế nào?

Ngày 15/8/1971, Tổng thống Mỹ lúc bấy giờ là Nixon tuyên bố tháo liên kết USD với vàng, chấm dứt hệ thống Bretton Woods sau chiến tranh thế giới thứ hai. Từ đó, giá vàng bắt đầu hành trình tăng trưởng kéo dài hơn 50 năm.

Nhìn lại lịch sử này, giá vàng từ mức giá chính thức 35 USD/ounce đã trải qua nhiều xung đột địa chính trị, khủng hoảng kinh tế và điều chỉnh chính sách tiền tệ, đến nửa đầu năm 2025 vượt qua 3700 USD, đến tháng 10 còn lập đỉnh mới 4300 USD/ounce. Nói cách khác, vàng đã tăng hơn 120 lần trong hơn 50 năm, thành tích này trong các tài sản truyền thống thực sự nổi bật.

Đặc biệt đáng chú ý là diễn biến năm 2024. Nhờ các yếu tố như các ngân hàng trung ương liên tục tăng dự trữ vàng, bất ổn địa chính trị gia tăng, giá vàng cả năm tăng hơn 104%, trở thành một trong những tài sản mạnh nhất trong những năm gần đây. Sang năm 2025, tình hình Trung Đông nóng lên, xung đột Nga-Ukraine biến số, chính sách thương mại Mỹ không chắc chắn tiếp tục hỗ trợ giá vàng, giúp vàng liên tục lập đỉnh mới.

Quá trình hình thành 4 đợt tăng trưởng lớn của vàng

Lùi lại thời điểm 1971, xu hướng vàng trong 54 năm qua có thể tóm tắt thành 4 chu kỳ tăng rõ rệt.

Làn sóng tăng thứ nhất (1970-1975): Khủng hoảng niềm tin sau tháo liên kết

Sau khi USD tháo liên kết với vàng, giá vàng quốc tế từ 35 USD/ounce tăng vọt lên 183 USD, tăng hơn 400%. Nguyên nhân chính là thị trường mất niềm tin vào USD, cộng thêm cuộc khủng hoảng dầu mỏ lần đầu gây lạm phát, thúc đẩy nhà đầu tư đổ xô vào vàng như một tài sản trú ẩn. Tuy nhiên, khi cuộc khủng hoảng dầu mỏ lắng xuống, uy tín của USD dần phục hồi, giá vàng lại giảm về khoảng 100 USD.

Làn sóng tăng thứ hai (1976-1980): Đẩy mạnh bởi xung đột địa chính trị

Giá vàng lại tăng từ 104 USD lên 850 USD, tăng hơn 700%, chỉ trong vòng 3 năm. Các sự kiện như cuộc khủng hoảng dầu mỏ thứ hai ở Trung Đông, vụ bắt giữ con tin tại Iran, cuộc xâm lược Afghanistan của Liên Xô đã làm gia tăng bất ổn kinh tế toàn cầu, đẩy lạm phát ở các nước phương Tây lên cao. Tuy nhiên, đợt tăng này quá đà, sau khi khủng hoảng qua đi và Liên Xô tan rã, giá vàng nhanh chóng giảm trở lại, dao động trong khoảng 200-300 USD trong hai thập kỷ tiếp theo.

Làn sóng tăng thứ ba (2001-2011): Cơn bão hoàn hảo của khủng bố và khủng hoảng tài chính

Sự kiện 11/9 đã kích hoạt đợt tăng giá này. Mỹ để đối phó với chiến tranh chống khủng bố, bắt đầu cắt giảm lãi suất quy mô lớn và phát hành trái phiếu. Môi trường lãi suất thấp đẩy giá nhà tăng cao, cuối cùng dẫn đến cuộc khủng hoảng tài chính 2008. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ sau đó thực hiện chính sách nới lỏng định lượng (QE), giúp vàng bước vào đợt tăng dài hạn hơn 10 năm, đỉnh điểm là năm 2011, khi khủng hoảng nợ châu Âu bùng phát, giá vàng đạt đỉnh 1921 USD/ounce.

Làn sóng tăng thứ tư (2015 đến nay): Chính sách nới lỏng của ngân hàng trung ương và xung đột địa chính trị cộng hưởng

Trong gần 10 năm qua, vàng lại tiếp tục xu hướng tăng. Nhật Bản, châu Âu lần lượt thực hiện chính sách lãi suất âm, xu hướng phi đô la toàn cầu tăng mạnh, cộng thêm các sự kiện như QE điên cuồng của Fed năm 2020, chiến tranh Nga-Ukraine 2022, xung đột Israel-Palestine, khủng hoảng vùng biển đỏ năm 2023 đã đẩy giá vàng tạo nền móng mới trên 2000 USD.

Và trong năm 2024-2025, tốc độ tăng giá vàng rõ ràng được đẩy nhanh. Các rủi ro chính sách kinh tế Mỹ, dự trữ vàng của các ngân hàng trung ương toàn cầu, các biến số mới trong xung đột Nga-Ukraine, các lo ngại về thuế quan Mỹ, cùng với đồng USD liên tục yếu đi, tất cả đều thúc đẩy thị trường vàng, liên tục lập kỷ lục mới.

Lợi nhuận đầu tư vàng: So với cổ phiếu có thực sự vượt trội?

Nhìn lại 50 năm, vàng thực sự thể hiện xuất sắc. Từ 1971 đến nay, vàng tăng 120 lần, trong khi chỉ số Dow Jones từ khoảng 900 điểm lên gần 46000 điểm, tăng khoảng 51 lần. Về mặt con số thuần túy, lợi nhuận dài hạn của vàng thậm chí còn vượt cổ phiếu.

Tuy nhiên, kết luận này có điều kiện tiên quyết: bạn phải chọn đúng thời điểm.

Cách đây 20 năm, giá vàng còn quanh mức 300 USD. Nếu ai đó mua vàng vào năm 1980, rồi trải qua giai đoạn đi ngang kéo dài 20 năm (giá dao động trong khoảng 200-300 USD), đến năm 2000, lợi nhuận của họ gần như bằng 0. Cuộc đời có mấy lần để chờ đợi 50 năm?

Vì vậy, vàng phù hợp hơn với chiến lược giao dịch theo sóng chứ không phải mua và giữ dài hạn. Quan sát quy luật lịch sử của vàng, ta thấy: đợt tăng trưởng mạnh đột ngột → tăng dài hạn → điều chỉnh nhanh → tích lũy ổn định → bắt đầu chu kỳ tăng mới. Nếu bạn có thể chính xác bắt đáy hoặc mua vào khi thị trường điều chỉnh mạnh, lợi nhuận sẽ vượt xa cổ phiếu hay trái phiếu.

Một điểm nữa là, vì vàng là tài nguyên tự nhiên, việc khai thác ngày càng khó khăn và tốn kém, nên ngay cả khi đợt tăng kết thúc, giá đáy của vàng cũng sẽ dần nâng cao. Nói cách khác, vàng khó có thể rơi xuống mức vô giá trị, điều này mang lại sự bảo vệ cơ bản cho nhà đầu tư.

Phân bổ tài sản hợp lý năm 2025: Vàng, cổ phiếu, trái phiếu

Dù đều là các công cụ đầu tư chính, nhưng cơ chế sinh lợi của chúng rất khác nhau:

• Vàng sinh lợi từ chênh lệch giá, không có lợi tức, cần chọn đúng thời điểm vào ra để có lợi nhuận
• Trái phiếu sinh lợi từ lãi suất, cần liên tục tăng quy mô vị thế và dựa vào chính sách của ngân hàng trung ương
• Cổ phiếu sinh lợi từ tăng trưởng doanh nghiệp, cần phân tích cơ bản doanh nghiệp và đầu tư dài hạn

Về độ khó đầu tư, trái phiếu dễ nhất, vàng xếp thứ hai, cổ phiếu khó nhất. Nhưng xét trong 30 năm gần đây, cổ phiếu có hiệu suất cao nhất, tiếp theo là vàng, trái phiếu đứng cuối.

Nguyên tắc vàng của thị trường là “Trong thời kỳ tăng trưởng kinh tế, phân bổ cổ phiếu; trong thời kỳ suy thoái, phân bổ vàng”. Khi kinh tế tốt, lợi nhuận doanh nghiệp tăng, dòng tiền chảy vào cổ phiếu; khi kinh tế yếu đi, tính trú ẩn của vàng phát huy tác dụng. Phương án an toàn nhất là dựa trên khả năng chịu đựng rủi ro của cá nhân, phân bổ đều cổ phiếu, trái phiếu, vàng để đối phó với biến động thị trường.

5 phương thức chính để đầu tư vàng

1. Vàng vật chất

Mua trực tiếp các loại vàng thỏi, trang sức. Ưu điểm là dễ giấu tài sản và có thể đeo trang sức, nhược điểm là tính thanh khoản thấp, giao dịch không thuận tiện.

2. Sổ tiết kiệm vàng

Tương tự giấy chứng nhận gửi giữ vàng, ngân hàng ghi nhận số lượng vàng bạn nắm giữ. Ưu điểm là dễ mang theo, nhược điểm là không có lãi, chênh lệch mua bán lớn, phù hợp dài hạn.

3. Quỹ ETF vàng

Thanh khoản tốt hơn sổ tiết kiệm, giao dịch thuận tiện hơn. Sau khi mua, bạn sở hữu cổ phiếu tương ứng, đại diện cho lượng vàng nhất định, nhưng tổ chức phát hành sẽ thu phí quản lý, giá trị sẽ giảm chậm khi thị trường không biến động.

4. Hợp đồng tương lai vàng và CFD

Đây là công cụ được nhà đầu tư nhỏ ưa chuộng nhất. Hợp đồng tương lai và CFD đều là giao dịch ký quỹ, chi phí thấp, có thể mua bán cả lên cả xuống. Trong đó, CFD có thời gian giao dịch linh hoạt hơn, sử dụng vốn hiệu quả hơn, phù hợp cho các nhà đầu tư ngắn hạn theo sóng.

Các lợi thế chính của CFD gồm:

• Thời gian giao dịch linh hoạt (cơ chế T+0)
• Vốn tối thiểu thấp, phù hợp với nhà đầu tư nhỏ
• Hỗ trợ giao dịch hai chiều (mua vào bán ra)
• Có thể cài đặt các công cụ quản lý rủi ro như chốt lời, cắt lỗ
• Thực thi nhanh, cập nhật giá liên tục

Nếu bạn dự đoán giá vàng tăng, mua XAU/USD để mua vào; dự đoán giảm, bán ra để bán khống. Hiệu ứng đòn bẩy giúp lợi nhuận theo sóng cao hơn nhiều so với giao dịch giao ngay.

( 5. Các sản phẩm phái sinh khác

Gồm các quỹ vàng, cổ phiếu ngành khai thác vàng, các công cụ đầu tư gián tiếp khác, mang đặc điểm rủi ro và thanh khoản khác nhau.

50 năm tới: Liệu đợt tăng giá vàng có thể tiếp tục?

Trở lại câu hỏi ban đầu — liệu trong 50 năm tới, vàng có thể tái lập vinh quang như xưa?

Câu trả lời phụ thuộc vào 3 biến số chính:

1. Chính sách của các ngân hàng trung ương toàn cầu — nếu các quốc gia tiếp tục nới lỏng chính sách và phi đô la hóa, vàng sẽ hưởng lợi
2. Rủi ro địa chính trị — xung đột càng nhiều, lực cầu trú ẩn càng tăng
3. Hiệu suất của nền kinh tế thực tế — suy thoái kinh tế sẽ thúc đẩy sức hấp dẫn của vàng

Từ tình hình hiện tại, xung đột Nga-Ukraine, tình hình Trung Đông, bất ổn chính sách Mỹ vẫn chưa giảm, xu hướng tăng dự trữ vàng của các ngân hàng trung ương vẫn còn, tất cả đều hỗ trợ cho đà tăng của vàng. Tuy nhiên, thị trường tài chính luôn biến động nhanh, không ai có thể đảm bảo rằng lịch sử sẽ lặp lại.

Chiến lược thực tế nhất là: Không đặt cược vào xu hướng 50 năm tới, mà linh hoạt phân bổ cổ phiếu, trái phiếu, vàng theo từng chu kỳ kinh tế, nắm bắt từng đợt tăng giá của vàng, tránh bỏ lỡ cơ hội trong các giai đoạn đi ngang, đó mới là con đường chiến thắng trong đầu tư dài hạn.