Tài sản tài chính: Người mới cần biết đầy đủ về điều này

Khi nói đến quản lý tài chính và tạo thêm thu nhập, nhiều người thường nhận thấy có quá nhiều lựa chọn khiến họ cảm thấy bối rối. Nhưng thực tế, trái phiếu tài chính là khung chính dẫn đường cho quyết định đầu tư của chúng ta. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ các kiến thức cơ bản và áp dụng thực tế hiệu quả

Trái phiếu tài chính là gì? Hiểu đơn giản

Nếu nghĩ theo cách đơn giản, trái phiếu tài chính là các tài liệu hoặc thỏa thuận thể hiện quyền và nghĩa vụ giữa người mua và người bán. Giá trị của chúng thay đổi theo nhiều yếu tố, như điều kiện thị trường, tình hình kinh tế hoặc nhu cầu của người mua bán.

Ví dụ, khi bạn mua cổ phiếu, bạn trở thành chủ sở hữu một phần của công ty. Khi mua trái phiếu, bạn trở thành người cho vay của chính phủ hoặc công ty. Mỗi loại trái phiếu thể hiện các đặc điểm khác nhau, nhưng đều là công cụ để di chuyển vốn và tạo lợi nhuận.

Phân biệt giữa trái phiếu phức tạp và trái phiếu đơn giản

Trái phiếu dễ hiểu

Nhà đầu tư phổ thông hoặc người mới bắt đầu có thể chọn các loại trái phiếu này một cách thoải mái vì cấu trúc rõ ràng và không phức tạp, bao gồm:

• Cổ phiếu (Stocks): Là quyền sở hữu một phần của công ty
• Trái phiếu (Bonds): Là khoản nợ dài hạn nhận lãi định kỳ
• Tiền gửi tiết kiệm (Fixed Deposits): Gửi tiền tại ngân hàng để nhận lãi
• Quỹ đầu tư chung (Mutual Funds): Quỹ tập hợp tiền của nhiều nhà đầu tư để đầu tư vào nhiều loại tài sản khác nhau

Trái phiếu phức tạp cần cẩn trọng

Chỉ dành cho những người có kinh nghiệm và kiến thức sâu, vì có cấu trúc nhiều tầng và rủi ro cao hơn, như:

• Phái sinh (Derivatives): Hợp đồng tương lai, quyền chọn
• Trái phiếu chuyển đổi (Convertible Bonds): Khi đáo hạn có thể chuyển thành cổ phiếu

Các loại trái phiếu chính

1. Cổ phiếu (Equity Securities)

Cổ phiếu (Stocks) chia thành 2 loại:

• Cổ phiếu phổ thông: Có quyền biểu quyết tại đại hội và nhận cổ tức
• Cổ phiếu ưu đãi: Không có quyền biểu quyết nhưng nhận cổ tức trước cổ phiếu phổ thông

Chứng quyền (Warrants): Cho quyền mua cổ phiếu với giá và thời gian xác định

2. Trái phiếu nợ (Debt Securities)

• Trái phiếu (Bonds): Chính phủ hoặc doanh nghiệp phát hành, trả lãi định kỳ, hoàn trả gốc khi đáo hạn
• Trái phiếu doanh nghiệp (Corporate Bonds): Trái phiếu do công ty tư nhân phát hành
• Chứng thư ngắn hạn (Bills): Nợ ngắn hạn không quá 1 năm

3. Phái sinh (Derivatives)

• Hợp đồng tương lai (Futures): Hợp đồng mua bán trong tương lai theo điều kiện đã thỏa thuận
• Quyền chọn (Options): Quyền (không bắt buộc) mua hoặc bán với giá đã định
• Swaps (Swaps): Trao đổi dòng tiền trong tương lai

4. Các loại trái phiếu khác

• Quỹ đầu tư chung (Mutual Funds): Tập hợp tiền của nhiều nhà đầu tư để đầu tư vào nhiều loại trái phiếu và tài sản khác
• ETF (Exchange Traded Fund): Quỹ đầu tư giao dịch trên sàn chứng khoán
• REITs (Real Estate Investment Trusts): Công ty đầu tư vào bất động sản

So sánh các loại trái phiếu chính trong đầu tư

Ưu điểm của trái phiếu tài chính

✅ Lựa chọn đa dạng Các loại trái phiếu có mức độ rủi ro và lợi nhuận khác nhau, giúp nhà đầu tư chọn theo mục tiêu của mình

✅ Dễ chuyển đổi thành tiền mặt Các trái phiếu có thể mua bán trên thị trường, giúp thanh khoản cao, bạn có thể chuyển thành tiền mặt khi cần

✅ Phân tán rủi ro tốt Nhờ đầu tư vào nhiều loại trái phiếu, bạn tránh phụ thuộc vào một loại tài sản duy nhất, giảm khả năng thua lỗ lớn

✅ Thu nhập đều đặn Các trái phiếu và tiền gửi tiết kiệm trả lãi định kỳ, phù hợp cho người cần thu nhập ổn định

Nhược điểm cần lưu ý

❌ Rủi ro biến động Dù cổ phiếu mang lại lợi nhuận cao, nhưng có thể mất một phần hoặc toàn bộ vốn do biến động thị trường đột ngột

❌ Một số trái phiếu phức tạp quá mức Phái sinh và các sản phẩm cấu trúc liên kết đòi hỏi kiến thức sâu để hiểu và quản lý rủi ro, người mới có thể đánh giá sai mức độ rủi ro

❌ Rủi ro không thanh toán của người phát hành trái phiếu Đặc biệt là trái phiếu doanh nghiệp, nếu công ty gặp khó khăn tài chính, nhà đầu tư có thể không nhận được đúng số tiền đã cam kết

❌ Chi phí quản lý Một số trái phiếu như quỹ đầu tư chung có phí quản lý, làm giảm lợi nhuận của bạn

Cách chọn trái phiếu phù hợp với bạn

Bước 1: Xác định rõ mục tiêu

Tạo thu nhập đều đặn: Trái phiếu, tiền gửi tiết kiệm hoặc cổ phiếu trả cổ tức cao phù hợp cho người muốn dòng tiền vào đều đặn hàng tháng

Phát triển vốn dài hạn: Cổ phiếu hoặc quỹ tập trung vào tăng trưởng phù hợp cho người trẻ hoặc có thời gian dài

Phòng ngừa rủi ro: Phái sinh như quyền chọn giúp bạn hạn chế thua lỗ do biến động

Bước 2: Đánh giá mức độ chấp nhận rủi ro

Rủi ro thấp: Tiền gửi tiết kiệm, trái phiếu chính phủ, lợi nhuận thấp nhưng an toàn

Rủi ro trung bình: Trái phiếu doanh nghiệp, ETF, phù hợp trung hòa giữa rủi ro và lợi nhuận

Rủi ro cao: Cổ phiếu, phái sinh, lợi nhuận cao nhưng có thể thua lỗ lớn

Bước 3: Xem xét thời gian đầu tư

Ngắn hạn (dưới 1 năm): Chọn chứng thư ngắn hạn, trái phiếu ngắn hạn có tính thanh khoản cao vì bạn cần tiền nhanh

Trung hạn (1-5 năm): Cổ phiếu có tiềm năng hoặc trái phiếu trung hạn

Dài hạn (hơn 5 năm): Cổ phiếu và quỹ đầu tư mang lại lợi nhuận trung bình tốt hơn trong dài hạn

Các trái phiếu phổ biến trong giao dịch

Cổ phiếu (Stocks)

Nhà giao dịch mua bán cổ phiếu để kiếm lợi từ biến động giá và cổ tức, phù hợp cho người muốn đầu tư vào các công ty tiềm năng dài hạn

Thị trường ngoại hối (Forex)

Thị trường chuyển đổi tiền tệ mở 24/7 toàn cầu, có tính thanh khoản cao, phù hợp cho nhà giao dịch ngắn hạn dùng phân tích kỹ thuật, như USD/JPY, EUR/USD

Hợp đồng tương lai (Futures)

Hợp đồng mua bán hàng hóa như dầu, vàng giúp nhà giao dịch phòng ngừa rủi ro biến động giá

CFD (Contract for Difference)

Chứng khoán phái sinh cho phép bạn đầu cơ biến động giá của tài sản (cổ phiếu, ngoại hối, vàng) mà không cần sở hữu tài sản thực, dùng đòn bẩy cao, nhưng rủi ro rất lớn

ETF (Exchange-Traded Funds)

Quỹ đầu tư giao dịch trên sàn chứng khoán, theo dõi chỉ số, chi phí thấp và phân tán rủi ro tốt, phù hợp cho người muốn cân bằng giữa rủi ro và lợi nhuận

Lời nhắc dành cho nhà đầu tư mới

Tìm hiểu trước khi đầu tư

Thiếu hiểu biết về trái phiếu của chính bạn có thể dẫn đến sai lầm trong đầu tư. Hãy đọc và học về cổ phiếu, ngoại hối, trái phiếu và các yếu tố ảnh hưởng đến giá cả

Bắt đầu từ nhỏ

Đừng bỏ nhiều tiền vào ban đầu. Hãy bắt đầu với số tiền bạn có thể chấp nhận mất, không ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày

Cẩn trọng đòn bẩy (Leverage)

Đòn bẩy giúp bạn kiểm soát số tiền lớn hơn số vốn có, tăng khả năng lợi nhuận nhưng cũng tăng khả năng thua lỗ. Sử dụng đòn bẩy thấp để tự bảo vệ mình

Đừng đầu tư theo cảm xúc

Thị trường có lúc lên lúc xuống, đừng mua bán theo cảm xúc hay sợ hãi. Có kế hoạch rõ ràng và tuân thủ theo kế hoạch đó

Tóm lại

Trái phiếu tài chính như người bạn (hoặc kẻ thù) trong việc xây dựng sự giàu có. Dù là cổ phiếu, trái phiếu hay phái sinh, mỗi loại đều có vai trò và rủi ro riêng. Khi bạn hiểu rõ cách mỗi trái phiếu hoạt động, bạn có thể xây dựng danh mục đầu tư đa dạng, đảm bảo lợi nhuận bền vững và sẵn sàng cho các mục tiêu tài chính của mình