SQ là gì? Block dựa vào đâu để từ một tân binh thanh toán trở thành nhà chơi tài chính tiền điện tử

Hệ thống tài chính kiểm soát dòng chảy vốn, ai kiểm soát được thì kiểm soát được sinh mệnh kinh tế. Chính vì vậy, nhiều doanh nghiệp luôn cố gắng phá vỡ cấu trúc tài chính hiện có, từ PayPal, Alipay đến Square (nay đã đổi tên thành Block), mỗi công ty đều tìm kiếm đột phá trong phương thức thanh toán sáng tạo.

Nhưng điểm đặc biệt của Block là — nó không chỉ muốn làm dịch vụ thanh toán, mà còn muốn xây dựng hệ sinh thái tài chính mã hóa. So với phe bảo thủ xem tiền điện tử như hàng hóa, các nhà sáng lập của Block là Jack Dorsey và Jim McKelvey từ khi thành lập công ty năm 2009 đến nay luôn theo đuổi chiến lược táo bạo hơn, đưa các tài sản ảo như Bitcoin vào hệ thống kinh doanh.

Tại sao Block có thể nổi bật trong thị trường thanh toán cạnh tranh khốc liệt

SQ là gì? Nói đơn giản, đó là một công ty công nghệ tài chính theo phong cách cải cách.

Block niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán New York, mã cổ phiếu là SQ. Ban đầu, công ty nhắm vào các doanh nghiệp nhỏ và vừa tại Mỹ không thể đăng ký POS hoặc có rào cản thanh toán quá cao, ra mắt giải pháp thanh toán di động chi phí thấp. Năm 2010, ra mắt ứng dụng đầu tiên, năm sau đã được nhiều doanh nghiệp áp dụng. Năm 2015, niêm yết với giá trị 2.9 tỷ USD, ngày đầu tăng giá 45%, cơn sốt này phản ánh nhu cầu mạnh mẽ của thị trường đối với thanh toán điện tử.

Tuy nhiên, sau khi niêm yết, thách thức đối với Block còn lớn hơn — lĩnh vực thanh toán điện tử cạnh tranh gay gắt, PayPal chiếm lĩnh gần một nửa thị trường, các ông lớn công nghệ như Apple, Google cũng tham gia, các công ty thẻ tín dụng truyền thống còn tích hợp dọc. Mô hình lợi nhuận của Block bị thu hẹp: trước tiên phải trả phí cho các công ty thẻ tín dụng, phần còn lại mới là doanh thu của chính họ, gần như là làm thuê cho người khác.

Cơ hội thay đổi đến vào năm 2017. Block bắt đầu tích hợp các chức năng mua bán tiền điện tử, đầu tư tài chính, dịch vụ khai thuế, cố gắng xây dựng một hệ sinh thái tài chính hoàn chỉnh. Bước này giúp Block thành công “vượt mặt” — vừa cung cấp tiện ích thanh toán, vừa cung cấp cơ hội đầu tư, người dùng có độ gắn kết cao hơn rõ rệt. So với các đối thủ truyền thống sau này cũng ra mắt dịch vụ tương tự, nhưng Block đã chiếm lợi thế đi trước.

Thời kỳ bùng nổ do đại dịch và những rủi ro tồn tại

Trong đại dịch, Block đón nhận thời kỳ hoàng kim. Thương mại trực tuyến bùng nổ, chuyển khoản trực tuyến tăng vọt, giá tiền điện tử tăng phi mã — từ 2020 đến 2021, giá cổ phiếu của Block từng bay cao.

Nhưng xu hướng đột ngột thay đổi. Sau năm 2022, thị trường tiền điện tử sụp đổ, cổ phiếu công nghệ bị bán tháo, niềm tin nhà đầu tư lung lay. Giá cổ phiếu của Block giảm hơn 75% từ đỉnh, khiến nhiều nhà đầu tư nghi ngờ công ty này đã đi đến điểm cuối.

Tuy nhiên, về mặt cơ bản, Block không hề suy thoái. Báo cáo tài chính quý 1 năm 2023 cho thấy khả năng sinh lời đang cải thiện, Cash App (ứng dụng ví điện tử của Block) trở thành động lực tăng trưởng chính, doanh thu tăng trưởng cao hơn nhiều so với hoạt động thanh toán truyền thống. So với Venmo của cùng ngành, Cash App không chỉ có đầy đủ chức năng thanh toán mà còn cung cấp đầu tư cổ phiếu và tiền điện tử, nhóm khách hàng mục tiêu chủ yếu là giới trẻ đầu tư và những người ít dịch vụ ngân hàng.

So sánh Block và PayPal: ai ưu việt hơn

Về quy mô: PayPal trưởng thành hơn. Giữa năm 2023, giá trị thị trường của PayPal là 81.4 tỷ USD, gần 30.000 nhân viên; trong khi đó, Block có giá trị 43.8 tỷ USD, 12.000 nhân viên. PayPal thành lập năm 1998, Block bắt đầu từ 2009, rõ ràng có lợi thế đi trước.

Về lợi nhuận: PayPal ổn định hơn. Năm 2022, EPS của PayPal là 2.22 USD, của Block là âm 0.08 USD. Cơ cấu doanh thu đa dạng giúp PayPal có khả năng chống chịu rủi ro tốt hơn.

Về phí dịch vụ: Cả hai đều có mức phí khoảng 2.6%-3% cho thanh toán trực tuyến và ngoại tuyến, không chênh lệch nhiều.

Về hướng đổi mới: Block táo bạo hơn. Dù PayPal cũng bắt đầu tham gia tiền điện tử, nhưng Block đầu tư sâu hơn vào hệ sinh thái Bitcoin — năm 2023 mua số lượng lớn chip đào Bitcoin, dự kiến năm 2024 ra mắt thiết bị phần cứng, đồng thời tích cực hỗ trợ các nhà phát triển, nghệ sĩ, doanh nhân xây dựng hạ tầng dựa trên Bitcoin.

Nói cách khác: Nhà đầu tư bảo thủ chọn PayPal là an toàn hơn, nhà đầu tư kỳ vọng vào tiềm năng tiền điện tử thì Block là lựa chọn có khả năng bùng nổ hơn.

Liệu Block còn cơ hội lật ngược tình thế không

Có ba dấu hiệu tích cực đáng kỳ vọng:

Thứ nhất, không gian định giá còn lớn. Hiện tại, tỷ lệ doanh thu trên giá trị thị trường của Block là 1.8 lần, theo tiêu chuẩn lịch sử là rất rẻ. Bitcoin đã phục hồi gần 80% từ đáy, trong khi đó Block vẫn còn khoảng 270% chỗ để tăng trở lại đỉnh cũ, cho thấy thị trường còn quá bi quan về định giá của Block.

Thứ hai, cơ bản đang cải thiện. Giá tiền điện tử ổn định và tăng, Mỹ tạm hoãn tăng lãi suất tạo điều kiện cho các tài sản mã hóa giữ giá trị. Công ty có khả năng lãi trong quý 2 năm 2023.

Thứ ba, hệ sinh thái kinh doanh ngày càng phong phú. Block liên tục mở rộng phạm vi dịch vụ — ngoài thanh toán còn cung cấp công cụ chỉnh sửa hình ảnh giúp người bán tạo hình sản phẩm. Chức năng đầu tư của Cash App thu hút giới trẻ, hoạt động khai thác Bitcoin gắn liền với giá tiền điện tử, tất cả đều là lợi thế khác biệt khó sao chép trong ngắn hạn của các công ty thanh toán truyền thống.

Ngoài ra, Bitcoin sẽ trải qua sự kiện giảm một nửa vào tháng 4 năm 2024, được xem là chất xúc tác tiềm năng cho giá cả trong cộng đồng đầu tư tiền điện tử. Nếu tiền điện tử có đợt tăng giá mới, Block, với mối liên hệ chặt chẽ với Bitcoin, sẽ hưởng lợi trực tiếp.

Rủi ro không thể bỏ qua

Nhưng trước khi đầu tư vào Block, cần nhận diện rõ các rủi ro:

Các đối thủ cạnh tranh trong ngành thanh toán rất nhiều — Visa, Stripe, Apple và các ông lớn khác đều đang ráo riết cạnh tranh. Các ông lớn truyền thống như PayPal, Mastercard cũng đang đẩy mạnh tiền điện tử, họ có lượng khách hàng lớn hơn và ảnh hưởng toàn cầu rộng hơn. Việc Block duy trì vị thế dẫn đầu không phải chuyện dễ.

Giá tiền điện tử vẫn còn biến động mạnh. Nếu tài sản ảo sụp đổ lần nữa, câu chuyện tăng trưởng của Block sẽ bị đặt dấu hỏi, cổ phiếu cũng sẽ bị ảnh hưởng.

Mối đe dọa từ các ông lớn công nghệ. Nếu Apple, Google đổ bộ mạnh vào lĩnh vực tài chính mã hóa, lợi thế sáng tạo của Block có thể bị xói mòn.

Đánh giá cuối cùng

Xét về giá trị đầu tư, Block thực sự đáng chú ý, nhưng không phù hợp với nhà đầu tư sợ rủi ro. Đây là một công ty tăng trưởng đang ở đáy, giá cổ phiếu đã phản ánh kỳ vọng bi quan, nhưng tương lai còn phụ thuộc vào ba yếu tố: tiền điện tử có thể tiếp tục tăng, giảm một nửa Bitcoin có kích hoạt chu kỳ mới, hệ sinh thái của Block có thể chuyển đổi thành lợi nhuận hay không.

Nếu bạn tin rằng tài chính mã hóa là phần của tương lai, thì định giá hiện tại của Block đã rất rẻ. Nếu bạn tin tưởng hơn vào logic tài chính truyền thống, PayPal với tăng trưởng ổn định sẽ là lựa chọn an toàn hơn.

Hiện tại, nhiều nhà phân tích đã nâng mục tiêu giá của Block lên khoảng 85-95 USD, cho thấy thị trường bắt đầu điều chỉnh kỳ vọng quá bi quan. Nhưng trước khi đầu tư, vẫn cần dựa trên hiểu biết của mình về tài sản mã hóa và cổ phiếu công nghệ để ra quyết định.