Hồi ức về đà tăng giá vàng nửa thế kỷ｜Lịch sử giá cao nhất của vàng Đài Loan đã được thiết lập như thế nào, liệu trong 50 năm tới còn có thể duy trì được không?

Từ xưa đến nay, vàng luôn đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, nhờ đặc tính mật độ cao, khả năng kéo dài, lưu giữ lâu dài và bền bỉ. Ngoài việc dùng làm tiền tệ, vàng còn được ứng dụng rộng rãi trong ngành trang sức và công nghiệp. Mặc dù giá vàng trong 50 năm qua biến động không đều, xu hướng chung vẫn rõ ràng là tăng vọt, đặc biệt năm 2025 còn liên tục lập đỉnh lịch sử mới. Liệu đà tăng mạnh kéo dài nửa thế kỷ này có tiếp tục kéo dài sang 50 năm tới không? Nhà đầu tư nên nhìn nhận giá vàng như thế nào? Có phù hợp để giữ dài hạn hay chỉ nên giao dịch theo từng đợt? Hôm nay chúng ta cùng đi sâu phân tích.

Từ 35 USD đến 4.300 USD: 50 năm tăng trưởng đằng sau mức giá vàng cao nhất lịch sử tại Đài Loan

Lật lại lịch sử giá vàng, kể từ ngày 15/8/1971, khi Tổng thống Mỹ Nixon tuyên bố chấm dứt quy đổi đô la Mỹ sang vàng, phá vỡ hệ thống Bretton Woods, vàng đã bước vào kỷ nguyên tự do biến động.

Trong hơn 50 năm đó, vàng từ mức 35 USD/ounce đã liên tục tăng, đến nửa đầu năm 2025 đã đạt mức 3.700 USD. Đến tháng 10/2024, vàng giao ngay còn lần đầu vượt mốc 4.300 USD/ounce, tạo ra kỷ lục mới về giá vàng cao nhất lịch sử tại Đài Loan.

Nhìn chung, từ 1971 đến nay, giá vàng đã tăng hơn 120 lần! Đặc biệt đáng chú ý là từ năm 2024, tình hình toàn cầu bất ổn, các ngân hàng trung ương và tổ chức đầu tư liên tục tăng cường phân bổ vàng, thúc đẩy giá vàng không ngừng lập kỷ lục mới, riêng năm 2024 đã tăng hơn 104%.

4 chu kỳ tăng giá vàng chính trong 50 năm

Đợt sóng thứ nhất (1970-1975): Khủng hoảng niềm tin sau tháo gỡ liên kết

Sau khi đô la Mỹ và vàng tháo liên kết, giá vàng quốc tế từ 35 USD đã tăng vọt lên 183 USD, trong vòng 5 năm tăng hơn 400%. Nguyên nhân chính là: người dân mất niềm tin vào đô la — trước đây đô la là giấy chứng nhận đổi vàng, nay không thể đổi nữa, lo sợ đô la sẽ trở thành giấy lộn, họ chọn giữ vàng. Sau đó, khủng hoảng dầu mỏ ập đến, Mỹ phát hành thêm tiền để đáp ứng nhu cầu, đẩy giá vàng lên cao hơn nữa. Tuy nhiên, khi khủng hoảng dầu mỏ dịu đi và người dân dần nhận ra sự tiện lợi của đô la, giá vàng lại giảm về khoảng 100 USD.

Đợt sóng thứ hai (1976-1980): Tăng vọt do bất ổn địa chính trị

Giá vàng từ 104 USD đã nhảy lên 850 USD, tăng hơn 700%, trong khoảng 3 năm. Các biến cố như khủng hoảng dầu Trung Đông lần thứ hai, khủng hoảng con tin Iran, cuộc xâm lược Afghanistan của Liên Xô đã làm trầm trọng thêm suy thoái kinh tế, lạm phát ở phương Tây tăng vọt, thúc đẩy vàng tăng giá đột biến. Tuy nhiên, đợt tăng này bị đẩy quá cao, sau khi khủng hoảng dầu kết thúc và Liên Xô tan rã, giá vàng nhanh chóng điều chỉnh, trong 20 năm sau chủ yếu dao động trong khoảng 200-300 USD.

Đợt sóng thứ ba (2001-2011): Thị trường bò suốt 10 năm do chiến tranh chống khủng bố và khủng hoảng tài chính

Giá vàng quốc tế từ 260 USD đã tăng lên 1.921 USD, tăng hơn 700%, kéo dài suốt 10 năm. Sự kiện 11/9 thay đổi cục diện địa chính trị toàn cầu, Mỹ bắt đầu cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu kéo dài một thập kỷ. Để chi trả ngân sách khổng lồ, chính phủ Mỹ hạ lãi suất, phát hành trái phiếu, đẩy giá bất động sản tăng cao, cuối cùng dẫn đến khủng hoảng tài chính 2008. Để cứu nền kinh tế, Mỹ lại kích hoạt chính sách nới lỏng định lượng (QE), khiến vàng bước vào chu kỳ tăng dài 10 năm. Đến năm 2011, khủng hoảng nợ châu Âu bùng phát, giá vàng chạm đỉnh 1.921 USD/ounce. Sau đó, các biện pháp cứu trợ của EU và các khu vực khác giúp giá vàng dần ổn định quanh mức 1.000 USD.

Đợt sóng thứ tư (2015 đến nay): Thời đại lãi suất âm và phi đô la hóa

Trong gần 10 năm, vàng lại có đợt tăng mạnh. Từ 2015 đến 2023, giá vàng từ 1.060 USD đã vượt qua mốc 2.000 USD. Các yếu tố thúc đẩy đợt tăng này rất đa dạng: Nhật Bản và châu Âu thực hiện chính sách lãi suất âm, xu hướng phi đô la toàn cầu, năm 2020 Mỹ tái khởi động QE điên cuồng, chiến tranh Nga-Ukraina bùng phát, xung đột Israel-Hồi giáo và khủng hoảng vùng biển đỏ năm 2023, tất cả đều giữ giá vàng quanh mức 2.000 USD.

Bước vào 2024-2025, giá vàng đạt mức đỉnh sử thi. Đầu năm 2024, giá vàng bắt đầu tăng mạnh, tháng 10 còn vượt qua 2.800 USD, lập đỉnh chưa từng có. Các rủi ro chính sách của Mỹ, các ngân hàng trung ương tăng dự trữ vàng, bất ổn địa chính trị là các yếu tố thúc đẩy chính.

Từ 2025 trở đi, tình hình Trung Đông căng thẳng, xung đột Nga-Ukraina có biến số, Mỹ tăng thuế gây lo ngại thương mại, thị trường chứng khoán toàn cầu dao động, chỉ số USD yếu đi, tất cả cộng hưởng đẩy giá vàng liên tục tăng, lập đỉnh mới nhiều lần.

Đầu tư vàng có đáng không? Giữ dài hạn hay giao dịch theo đợt?

Để đánh giá giá trị đầu tư vàng, cần so sánh với các loại tài sản khác.

Lợi nhuận đầu tư trong 50 năm qua:

• Vàng: tăng 120 lần từ 1971 đến nay
• Chỉ số Dow Jones Mỹ: từ 900 điểm lên khoảng 46.000 điểm, tăng khoảng 51 lần

Trong vòng nửa thế kỷ, lợi nhuận từ đầu tư vàng không thua kém gì thị trường chứng khoán, thậm chí còn vượt trội. Từ đầu năm 2025 đến nay, vàng từ 2.690 USD/ounce đã tăng lên khoảng 4.200 USD/ounce, tăng hơn 56%.

Tuy nhiên, có một vấn đề then chốt: Giá vàng không tăng liên tục ổn định. Trong giai đoạn 1980-2000, giá vàng quanh mức 200-300 USD, nhà đầu tư hoàn toàn không có lợi nhuận, cuộc đời còn mấy chục năm để chờ đợi?

Vì vậy, vàng đúng là công cụ đầu tư tốt, nhưng phù hợp hơn để giao dịch theo từng đợt khi thị trường có xu hướng rõ ràng, chứ không phải giữ dài hạn thuần túy. Một quy luật quan trọng khác là, với tư cách là tài nguyên thiên nhiên, chi phí khai thác vàng ngày càng tăng theo thời gian. Dù đợt tăng giá dài hạn kết thúc, giá vàng sẽ điều chỉnh giảm, nhưng các mức giá thấp trong quá khứ cũng dần nâng cao, cho thấy khả năng giữ giá lâu dài vẫn còn. Nhà đầu tư cần nhận thức rõ quy luật này để tránh tâm lý bi quan quá mức khi giá giảm.

5 phương pháp đầu tư vàng so sánh

1. Vàng vật chất

Mua trực tiếp vàng thỏi hoặc vàng thật. Ưu điểm là dễ giấu tài sản, có thể dùng làm trang sức, nhược điểm là giao dịch không tiện, thanh khoản kém.

2. Sổ tiết kiệm vàng

Tương tự như sổ tiết kiệm ngoại tệ thời kỳ đầu. Khi mua bán vàng, sổ tự ghi nhận, có thể rút vàng thật bất cứ lúc nào hoặc gửi vàng thật vào. Ưu điểm là dễ mang theo, nhược điểm là ngân hàng không trả lãi, chênh lệch giá mua bán lớn, phù hợp đầu tư dài hạn.

3. Quỹ ETF vàng

So với sổ tiết kiệm vàng, thanh khoản tốt hơn, giao dịch tiện lợi hơn. Mua vào sẽ sở hữu chứng chỉ quỹ, đại diện cho số lượng vàng nắm giữ. Do công ty phát hành thu phí quản lý, nếu giá vàng biến động dài hạn, giá trị ETF sẽ chậm rãi giảm theo.

4. Hợp đồng tương lai vàng và CFD

Là công cụ phổ biến của nhà đầu tư nhỏ lẻ. Cả hợp đồng tương lai và CFD dựa trên cơ chế ký quỹ, chi phí thấp. CFD có thời gian giao dịch linh hoạt hơn, sử dụng vốn hiệu quả hơn, phù hợp cho các nhà đầu tư nhỏ lẻ và ngắn hạn. Các công cụ phái sinh này thường hỗ trợ giao dịch hai chiều (mua vào và bán ra), cho phép nhà đầu tư linh hoạt điều chỉnh vị thế dựa trên dự đoán giá.

( 5. Quỹ đầu tư và sản phẩm tín thác vàng Thông qua quỹ hoặc tín thác để gián tiếp sở hữu vàng, không cần tự quản lý lưu giữ.

Lợi ích đầu tư vàng so với cổ phiếu, trái phiếu

Ba loại tài sản này có nguồn lợi nhuận hoàn toàn khác nhau:

• Vàng: chủ yếu sinh lợi từ chênh lệch giá, không sinh lãi, quan trọng là thời điểm mua bán
• Trái phiếu: chủ yếu sinh lợi từ lãi suất, cần tăng số lượng đơn vị nắm giữ để tăng thu nhập, còn phải dựa vào chính sách của ngân hàng trung ương
• Cổ phiếu: chủ yếu sinh lợi từ tăng trưởng doanh nghiệp, tập trung vào chọn doanh nghiệp và giữ dài hạn

Xếp hạng độ khó đầu tư: Trái phiếu dễ nhất, vàng trung bình, cổ phiếu khó nhất

Hiệu suất trong 30 năm gần đây: Cổ phiếu có lợi nhuận cao nhất, vàng đứng thứ hai, trái phiếu thấp nhất (dù trong 50 năm qua, vàng có vẻ là tốt nhất)

Muốn kiếm lời từ đầu tư vàng, điều then chốt là nắm bắt xu hướng thị trường: thường diễn ra theo chu kỳ dài tăng → giảm mạnh → tích lũy ổn định → bắt đầu chu kỳ tăng mới. Nếu có thể chính xác nắm bắt đợt tăng hoặc giảm mạnh, lợi nhuận thường vượt xa trái phiếu và cổ phiếu.

Nguyên tắc khôn ngoan trong phân bổ tài sản

Trong đầu tư, có một nguyên tắc cơ bản: “Trong thời kỳ tăng trưởng kinh tế, phân bổ cổ phiếu; trong thời kỳ suy thoái, phân bổ vàng”

Khi môi trường kinh tế tốt, lợi nhuận doanh nghiệp khả quan, cổ phiếu dễ tăng theo, còn trái phiếu cố định và vàng trú ẩn an toàn thì ít được ưa chuộng. Ngược lại, khi kinh tế trì trệ, cổ phiếu mất hấp dẫn, vàng và trái phiếu với đặc tính giữ giá và lãi cố định lại được thị trường săn đón.

Chiến lược an toàn nhất là dựa trên đặc tính rủi ro và mục tiêu đầu tư của cá nhân, thiết lập tỷ lệ phân bổ cổ phiếu, trái phiếu, vàng phù hợp. Thị trường biến động nhanh, các sự kiện như chiến tranh Nga-Ukraina, lạm phát, tăng lãi suất thường xuyên xảy ra, việc giữ một tỷ lệ hợp lý các loại tài sản giúp giảm thiểu rủi ro biến động, làm danh mục đầu tư ổn định hơn.

Nhìn lại quá trình tạo đỉnh giá vàng cao nhất lịch sử tại Đài Loan, chúng ta thấy không chỉ là con số tăng vọt, mà còn là ảnh hưởng sâu sắc của kinh tế toàn cầu và chính trị địa lý. Khi đầu tư vàng, cần hiểu rõ giá trị như một tài sản phòng ngừa rủi ro truyền thống, đồng thời nắm bắt các quy luật biến động giá để đưa ra quyết định sáng suốt hơn trong thị trường phức tạp.