Ngân hàng Huaxia phát hành 6 tỷ nhân dân tệ trái phiếu! Trái phiếu mã hóa bằng nhân dân tệ số lần đầu tiên xuất hiện

Ngân hàng Hoa Hạ, một tổ chức tài chính niêm yết có liên quan đến chính phủ Trung Quốc, đã phát hành trái phiếu mã hóa trị giá 4,5 tỷ nhân dân tệ (600 triệu USD), nhằm giảm ma sát thanh toán bằng cách loại bỏ các trung gian trong quá trình đấu giá. Trái phiếu chính phủ on-chain này do Công ty Cho thuê tài chính Hoa Hạ phát hành, đây là công ty con của Ngân hàng Hoa Hạ. Trái phiếu nhân dân tệ này mang lại cho người sở hữu lợi suất cố định 1,84% trong 3 năm, và chỉ được đấu giá cho người nắm giữ Nhân dân tệ số của Trung Quốc.

Đấu giá độc quyền cho Nhân dân tệ số mở ra mô hình phát hành trái phiếu mới

Các suất trái phiếu nhân dân tệ trị giá 600 triệu USD của Ngân hàng Hoa Hạ được phát hành theo một phương thức chưa từng có: chỉ mở đấu giá cho người nắm giữ Nhân dân tệ số Trung Quốc. Cách phát hành giới hạn này là cực kỳ hiếm trên thị trường trái phiếu toàn cầu, vì trái phiếu truyền thống thường mở cho tất cả nhà đầu tư đủ điều kiện nhằm tối đa hóa quy mô đăng ký và cạnh tranh về giá. Việc Ngân hàng Hoa Hạ lựa chọn chỉ dành cho người nắm giữ Nhân dân tệ số cho thấy mục tiêu chính của đợt phát hành này không đơn thuần là huy động vốn, mà là thử nghiệm và quảng bá ứng dụng tiền kỹ thuật số ngân hàng trung ương (CBDC) trong hạ tầng tài chính.

Những nhóm nào là người nắm giữ Nhân dân tệ số? Hiện tại, Nhân dân tệ số của Trung Quốc vẫn đang ở giai đoạn thử nghiệm, chủ yếu được triển khai tại các thành phố lớn như Thâm Quyến, Thượng Hải, Bắc Kinh. Người nắm giữ bao gồm cá nhân tham gia thử nghiệm, khách hàng doanh nghiệp và các tổ chức có giao dịch với các ngân hàng tham gia thử nghiệm. Những người này thường có thái độ cởi mở với công nghệ tài chính mới và đã hoàn thành xác thực danh tính ví Nhân dân tệ số, qua đó giúp Ngân hàng Hoa Hạ giảm chi phí KYC (biết khách hàng của bạn).

Cơ chế đấu giá cũng đáng chú ý. Trái phiếu truyền thống cần ngân hàng đầu tư làm nhà bảo lãnh phát hành, chịu trách nhiệm định giá, phân phối và ổn định thị trường. Quá trình này liên quan nhiều trung gian, mỗi bên đều thu phí. Ngân hàng Hoa Hạ sử dụng công nghệ blockchain để đấu giá trái phiếu trực tiếp tới nhà đầu tư cuối cùng, hoàn toàn loại bỏ các trung gian. Nhà đầu tư có thể tham gia đấu giá trực tiếp qua ví Nhân dân tệ số, người trả giá cao nhất sẽ nhận được suất trái phiếu, toàn bộ quá trình minh bạch và tức thời.

Mô hình không trung gian này giúp tiết kiệm chi phí đáng kể. Chi phí bảo lãnh phát hành trái phiếu truyền thống thường chiếm 0,5%-2% quy mô phát hành, với 600 triệu USD thì tiết kiệm được từ 3 triệu đến 12 triệu USD. Chi phí tiết kiệm này có thể được chuyển một phần thành chi phí vốn thấp hơn (cho tổ chức phát hành) hoặc lợi suất cao hơn (cho nhà đầu tư), nâng cao hiệu quả thị trường tổng thể.

Kiến trúc kỹ thuật trái phiếu mã hóa và cuộc cách mạng thanh toán

(Nguồn: RWA XYZ)

Trái phiếu nhân dân tệ mã hóa có thể giảm số lượng trung gian cần thiết để thanh toán giao dịch, rút ngắn thời gian thanh toán và giảm chi phí giao dịch. Trên thị trường trái phiếu truyền thống, từ khi thực hiện giao dịch đến khi thanh toán cuối cùng thường mất T+2 (hai ngày làm việc sau ngày giao dịch), quy trình này liên quan nhiều tổ chức thanh toán, ngân hàng lưu ký và hệ thống thanh toán. Mỗi khâu đều làm tăng thời gian, chi phí và rủi ro thất bại.

Trái phiếu mã hóa của Ngân hàng Hoa Hạ sử dụng hợp đồng thông minh để tự động thực hiện thanh toán. Khi nhà đầu tư đấu giá thành công, hợp đồng thông minh sẽ tự động trừ số tiền tương ứng trong ví Nhân dân tệ số của họ và chuyển trái phiếu mã hóa vào tài khoản của họ. Toàn bộ quá trình được hoàn thành tức thời trên blockchain, thực hiện đúng nghĩa T+0 (thanh toán ngay lập tức). Tốc độ thanh toán này không chỉ cải thiện trải nghiệm người dùng, mà quan trọng hơn là giảm thiểu rủi ro thanh toán và chiếm dụng vốn.

Về mặt kiến trúc kỹ thuật, Ngân hàng Hoa Hạ rất có thể sử dụng mạng blockchain permissioned do chính phủ Trung Quốc hỗ trợ, như BSN (Mạng Dịch vụ Blockchain) hoặc hạ tầng riêng phát triển cho Nhân dân tệ số. Dù là blockchain permissioned (không mở như public blockchain), nhưng vẫn đảm bảo các ưu thế cốt lõi: ghi nhận giao dịch không thể sửa đổi, thực thi hợp đồng thông minh tự động và cơ chế đồng thuận đa bên.

Ba ưu thế kỹ thuật lớn của trái phiếu mã hóa

Chi phí trung gian bằng 0: Loại bỏ ngân hàng đầu tư và môi giới, tiết kiệm 0,5%-2% phí bảo lãnh phát hành

Thanh toán tức thời: Từ T+2 rút ngắn còn T+0, giảm rủi ro thanh toán và chiếm dụng vốn

Minh bạch truy xuất: Blockchain ghi lại mọi giao dịch và thay đổi quyền sở hữu, thuận tiện cho kiểm toán và giám sát

Lợi suất cố định 1,84% trong 3 năm cũng mang nhiều ý nghĩa. Mức lợi suất này thấp hơn trái phiếu chính phủ Trung Quốc cùng kỳ hạn (thường 2%-2,5%), cho thấy Ngân hàng Hoa Hạ sẵn sàng chịu chi phí cho thử nghiệm công nghệ mã hóa. Nhà đầu tư chấp nhận lợi suất thấp hơn có thể do quan tâm đến công nghệ mới, hoặc tin rằng tính thanh khoản và sự tiện lợi của trái phiếu mã hóa trên thị trường thứ cấp sẽ bù đắp cho chênh lệch lợi suất.

Mâu thuẫn trong chính sách blockchain của Trung Quốc và chuyển hướng chiến lược

Trung Quốc trong năm 2025 đã thay đổi thái độ với stablecoin và tiền mã hóa, chuyển sang phát triển CBDC và công nghệ blockchain permissioned do nhà nước phê duyệt, bởi tài sản số ngày càng quan trọng về mặt địa chính trị. Thái độ của chính phủ Trung Quốc đối với stablecoin và tiền mã hóa liên tục thay đổi, lúc thì cố gắng cấm, lúc lại nới lỏng, cho phép doanh nghiệp tư nhân hoạt động trong lĩnh vực này.

Đầu tháng 8, Trung Quốc mạnh tay trấn áp các công ty môi giới và tài chính tổ chức hội thảo stablecoin trong nước, chỉ đạo các doanh nghiệp này hủy mọi sự kiện đã lên lịch, ngừng công bố các báo cáo nghiên cứu liên quan chủ đề này. Theo Bloomberg, khi đó, nhà chức trách Trung Quốc lo ngại stablecoin có thể trở thành phương tiện cho các hoạt động lừa đảo ở nước này. Chỉ chưa đầy hai tuần sau, có thông tin cho biết chính phủ Trung Quốc đang cân nhắc hợp pháp hóa stablecoin nhân dân tệ do tư nhân phát hành để nâng cao vị thế nhân dân tệ trên thị trường ngoại hối.

Các công ty công nghệ Trung Quốc như Alibaba, Ant Group và JD.com xem động thái này là tín hiệu xanh để bắt đầu phát triển token gắn với nhân dân tệ, nhưng cảnh báo về stablecoin tư nhân vào tháng 10 của Bắc Kinh đã khiến các kế hoạch này bị tạm dừng. Sự lặp đi lặp lại của chính sách cho thấy ngay trong nội bộ cơ quan quản lý Trung Quốc vẫn còn tranh cãi về tiền mã hóa. Một phe cho rằng nên cấm hoàn toàn để duy trì ổn định tài chính và kiểm soát vốn, trong khi phe khác nhận thấy cần tận dụng công nghệ blockchain trong khuôn khổ kiểm soát nhằm nâng cao hiệu quả tài chính.

Đợt phát hành trái phiếu nhân dân tệ của Ngân hàng Hoa Hạ chính là điểm cân bằng giữa mâu thuẫn chính sách: dùng công nghệ blockchain và mã hóa, nhưng chỉ trong hệ thống CBDC, với chủ thể phát hành là tổ chức tài chính quốc doanh. Đường lối “đổi mới có kiểm soát” này vừa đáp ứng nhu cầu hiện đại hóa công nghệ, vừa đảm bảo chính phủ kiểm soát hoàn toàn hệ thống.

Về mặt địa chính trị, động lực sâu xa của Trung Quốc khi thúc đẩy Nhân dân tệ số và trái phiếu mã hóa là để thách thức hệ thống tài chính quốc tế do đồng USD chi phối. Thị trường trái phiếu toàn cầu hiện tại phụ thuộc rất lớn vào việc định giá và thanh toán bằng USD, hệ thống SWIFT và mạng lưới thanh toán do Mỹ dẫn dắt cho phép Mỹ tác động bằng các biện pháp trừng phạt tài chính. Trung Quốc kỳ vọng thông qua Nhân dân tệ số và hệ thống thanh toán dựa trên blockchain để xây dựng giải pháp thay thế ngoài hệ USD.

Tham vọng xuyên biên giới của Trung tâm điều hành Nhân dân tệ số Thượng Hải

Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc đã thành lập Trung tâm điều hành Nhân dân tệ số vào tháng 9. Trung tâm này đặt tại Thượng Hải, chịu trách nhiệm thanh toán xuyên biên giới cũng như phát triển các dự án blockchain liên quan khác. Việc thành lập cơ quan này đánh dấu Nhân dân tệ số chuyển từ giai đoạn thử nghiệm nội địa sang mở rộng quốc tế. Việc chọn Thượng Hải làm trung tâm có ý nghĩa biểu tượng lớn, vì đây là trung tâm tài chính của Trung Quốc và là đầu cầu quốc tế hóa Nhân dân tệ.

Thanh toán xuyên biên giới là nhiệm vụ cốt lõi của Trung tâm điều hành Nhân dân tệ số. Hiện nay, quy mô giao thương giữa Trung Quốc và các quốc gia Vành đai - Con đường rất lớn, nhưng phần lớn vẫn thanh toán bằng USD. Điều này không chỉ làm tăng chi phí chuyển đổi và rủi ro tỷ giá, mà còn khiến hoạt động thương mại của Trung Quốc đối mặt với nguy cơ bị Mỹ trừng phạt tài chính. Nhân dân tệ số cung cấp một giải pháp thay thế: doanh nghiệp Trung Quốc có thể thanh toán trực tiếp bằng Nhân dân tệ số với đối tác thương mại, hoàn toàn bỏ qua USD và hệ thống SWIFT.

Việc phát hành trái phiếu nhân dân tệ của Ngân hàng Hoa Hạ có thể coi là cuộc diễn tập cho chiến lược xuyên biên giới này. Dù lần phát hành này chỉ dành cho nhà đầu tư trong nước sở hữu Nhân dân tệ số, nhưng nền tảng kỹ thuật và quy trình vận hành đã xây dựng có thể dễ dàng mở rộng ra bối cảnh xuyên biên giới. Trong tương lai, Trung Quốc có thể phát hành trái phiếu mã hóa tính bằng Nhân dân tệ số cho nhà đầu tư các nước Vành đai - Con đường, nhà đầu tư có thể mua bằng Nhân dân tệ số và thanh toán tức thời trên blockchain. Điều này sẽ mở ra hành lang mới cho quốc tế hóa Nhân dân tệ.

Phát triển các dự án blockchain khác cho thấy tham vọng ứng dụng blockchain của Trung Quốc không chỉ dừng lại ở trái phiếu. Các hướng tiềm năng bao gồm: cổ phiếu mã hóa, chứng khoán hóa bất động sản, tài chính chuỗi cung ứng và mạng thanh toán xuyên biên giới dựa trên blockchain. Trung tâm điều hành tại Thượng Hải sẽ là vườn ươm và trung tâm điều phối cho các dự án đổi mới này, giúp Trung Quốc cạnh tranh ở vị trí dẫn đầu trong lĩnh vực tài chính blockchain toàn cầu.

Về triết lý quản lý, Trung Quốc đi theo con đường rất khác với Mỹ. Mỹ đang dần mở cửa thị trường tiền mã hóa, cho phép doanh nghiệp tư nhân vận hành sàn giao dịch và phát hành stablecoin nhưng trong khuôn khổ giám sát chặt chẽ. Trung Quốc lại chọn mô hình “nhà nước dẫn dắt”: cấm stablecoin tư nhân và sàn giao dịch phi tập trung, nhưng thúc đẩy mạnh mẽ CBDC và ứng dụng blockchain của tổ chức quốc doanh. Hai mô hình này cái nào sẽ thành công hơn, có lẽ phải cần vài năm nữa mới có câu trả lời.