Tại sao OBV lại quan trọng đối với nhà giao dịch - Bí mật của khối lượng giao dịch

Xu hướng giá đáng tin cậy cần phải được xác nhận bởi khối lượng giao dịch, nhưng các công cụ phân tích khối lượng hiệu quả lại không nhiều. Trong số các lựa chọn, On Balance Volume (OBV) được xem là chỉ báo giúp các nhà giao dịch đáng kể trong việc kiểm tra lực mua bán tích lũy, qua đó xác nhận xu hướng giá hoặc dự báo sự đảo chiều của giá với độ chính xác không thể đo đếm được.

Nguồn gốc và nguyên lý cơ bản của OBV

Từ đâu ra, ai nghĩ ra

Chỉ báo On Balance Volume này là sáng tạo của Joseph Graniville, đề xuất ý tưởng trong cuốn sách Granville’s New Key to Stock Market Profits từ năm 1963. Graniville tin tưởng vững chắc rằng khối lượng giao dịch là động lực chính ẩn sau sự biến động của giá. Ông đã phát minh ra chỉ số này.

OBV là gì thực sự

OBV hay On Balance Volume là một chỉ báo thuộc nhóm Volume Based Indicator, nằm trong nhóm Momentum Indicator, được tính dựa trên tổng hợp tích lũy của khối lượng giao dịch tăng hoặc giảm theo hướng đóng cửa của giá.

Nguyên lý hoạt động như sau:

• Giá đóng cửa cao hơn ngày trước (tích cực): cộng khối lượng giao dịch vào tổng tích lũy cũ, làm cho OBV tăng lên.
• Giá đóng cửa thấp hơn ngày trước (tiêu cực): trừ khối lượng giao dịch khỏi tổng tích lũy cũ, làm cho OBV giảm.
• Giá đóng cửa bằng ngày trước (không thay đổi): OBV giữ nguyên, không có điều chỉnh.

Với cơ chế này, nhà giao dịch có thể theo dõi khối lượng giao dịch tích lũy còn lại trong tài sản đó, cũng như quan sát hành vi mua bán của các nhà chơi lớn thường xuyên phát hành khối lượng giao dịch khổng lồ.

Cách tính On Balance Volume từng bước

Công thức cơ bản

Việc tính OBV theo công thức sau:

• OBVt = OBVt-1 + Volumet (khi giá đóng cửa(t) > giá đóng cửa(t-1))
• OBVt = OBVt-1 - Volumet (khi giá đóng cửa(t) < giá đóng cửa(t-1))
• OBVt = OBVt-1 + 0 (khi giá đóng cửa(t) = giá đóng cửa(t-1))

Trong đó:

• OBVt = khối lượng giao dịch tích lũy trong khoảng thời gian hiện tại
• OBVt-1 = khối lượng giao dịch tích lũy trong khoảng thời gian trước đó
• Volumet = khối lượng giao dịch trong khoảng thời gian hiện tại

Ví dụ tính thực tế (GOOG, Daily)

Khi vẽ OBV cùng với giá, ta thấy hướng của OBV thường xác nhận cùng chiều với giá, và còn có thể cảnh báo trước khi giá thay đổi hướng.

Đọc tín hiệu OBV để giao dịch thông minh

Tín hiệu tăng - xác nhận xu hướng tăng

• Giá tài sản tăng cùng với OBV tăng nhanh = xác nhận đà tăng còn mạnh
• Giá tăng nhưng OBV tăng chậm = cảnh báo đà tăng có thể kết thúc

Tín hiệu giảm - xác nhận xu hướng giảm

• Giá giảm cùng với OBV giảm nhanh = xác nhận đà giảm vẫn còn sức mạnh
• Giá giảm nhưng OBV giảm chậm = cảnh báo đà giảm có thể kết thúc

Divergence OBV - dấu hiệu đảo chiều

Tín hiệu quan trọng nhất là sự không phù hợp giữa giá và OBV:

• Divergence Bullish: Giá giảm xuống mức thấp mới nhưng OBV không xuống mức thấp mới = xu hướng giảm yếu, có khả năng đảo chiều tăng
• Divergence Bearish: Giá tăng lên mức cao mới nhưng OBV không lên mức cao mới = xu hướng tăng yếu, có khả năng đảo chiều giảm

Áp dụng OBV trong chiến lược giao dịch

1. OBV + Đường trung bình động (MA)

Kết hợp OBV với EMA hoặc SMA giúp xác định điểm mở vị thế một cách tỉnh táo:

Ví dụ JPYUSD, Biểu đồ 1H

Khi quan sát JPYUSD trong xu hướng giảm, giá thấp hơn EMA 25 liên tục, cùng với OBV giảm đều, xác nhận xu hướng giảm mạnh. Nhưng khi OBV dừng tạo đáy mới (Divergence) và giá bắt đầu tăng, cố gắng phá vỡ đường EMA25, đây là tín hiệu mua vào. Nhà giao dịch có thể đặt lệnh dừng lỗ tại đáy trước đó.

2. OBV + Bollinger Bands

Kết hợp với Bollinger Bands giúp xác nhận điểm đảo chiều:

Ví dụ MSFT, Biểu đồ 1D

Trước đó, cổ phiếu Microsoft liên tục tạo đỉnh cao mới (Higher High) và OBV cũng tạo đỉnh mới, xác nhận đà tăng mạnh. Nhưng khi OBV bắt đầu xuất hiện Divergence không tạo đỉnh mới, trong khi giá chạm vùng trên của Bollinger Bands rồi giảm mạnh bằng nến đỏ lớn, đây là điểm vào lệnh ngắn hạn rủi ro thấp. Đặt lệnh dừng lỗ tại đỉnh cũ.

Những điều cần biết - OBV không phải là thuốc tiên

Việc dùng riêng OBV có thể gây ra tín hiệu giả, vì nó chỉ dựa trên khối lượng giao dịch. Kết hợp OBV với các chỉ báo xu hướng khác như MA, Bollinger Bands, hoặc RSI sẽ giúp hệ thống giao dịch chính xác hơn nhiều.

Giá đi lên phải đi kèm với khối lượng cao, do đó việc học cách đọc OBV tốt sẽ giúp nhà giao dịch phân biệt rõ ràng sức mạnh của xu hướng, tránh bị sai lầm dẫn đến mất vốn khi có điểm đảo chiều.

Tóm lại

On Balance Volume hay OBV không chỉ là một chỉ báo đơn thuần, mà còn là chiếc camera nhìn sâu vào tâm trí thị trường. Nó cho biết các nhà chơi lớn đang làm gì, và lực mua hay bán đang diễn ra như thế nào. Hiểu rõ OBV sẽ giúp nhà giao dịch có đủ dữ liệu để tự tin ra quyết định, dù là xác nhận xu hướng hay phát hiện điểm đảo chiều trước người khác.